Σοβαρή κρίση νερού αντιμετωπίζει η Πόλη του Μεξικού, μια εκτεταμένη μητρόπολη σχεδόν 22 εκατομμυρίων κατοίκων, καθώς η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τα ήδη σημαντικά προβλήματα της χαοτικής αστικής ανάπτυξης και των προβληματικών υποδομών.
Χρόνια ασυνήθιστα χαμηλών βροχοπτώσεων, μεγαλύτερες περίοδοι ξηρασίας και υψηλές θερμοκρασίες πιέζουν το σύστημα ύδρευσης που προσπαθεί να ανταπεξέλθει στην αυξημένη ζήτηση. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Αρχές αναγκάστηκαν να βάλουν σημαντικούς περιορισμούς στο νερό που αντλείται από τους ταμιευτήρες.
Ο Αλεχάντρο Γκόμεζ ζει με ελάχιστες ποσότητες νερού εδώ και τρεις μήνες. Κάποιες μέρες το νερό έρχεται για μία με δύο ώρες και η ποσότητά του ίσα που φτάνει να γεμίσει δύο κουβάδες. Μετά κόβεται ξανά για μέρες. Όταν εκείνος και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του κάνουν μπάνιο συλλέγουν το νερό για το καζανάκι της τουαλέτας. «Είναι δύσκολο» λέει στο CNN. «Χρειαζόμαστε το νερό, είναι απαραίτητο για τα πάντα» προσθέτει.
Ιστορικά χαμηλά
Η πυκνοκατοικημένη Πόλη του Μεξικού απλώνεται σε μια λιμνοθάλασσα σε μεγάλο υψόμετρο, περίπου 7.300 πόδια πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Χτίστηκε σε έδαφος πλούσιο σε άργιλο -στο οποίο τώρα βυθίζεται- και είναι επιρρεπής σε σεισμούς και ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή. Είναι ίσως ένα από τα τελευταία μέρη που θα επέλεγε κανείς σήμερα για να χτίσει μια μεγαλούπολη.
Οι Αζτέκοι επέλεξαν αυτό το σημείο για να χτίσουν την πόλη Τενοτστιτλάν το 1325, όταν εκεί υπήρχε μια σειρά από λίμνες. Έχτισαν πάνω σε ένα νησί, επεκτείνοντας την πόλη προς τα έξω, κατασκευάζοντας δίκτυα καναλιών και γεφυρών.
Αλλά όταν έφτασαν οι Ισπανοί στις αρχές του 16ου αιώνα γκρέμισαν μεγάλο μέρος της πόλης, αποξήραναν τον πυθμένα της λίμνης, γέμισαν τα κανάλια και ξερίζωσαν τα δάση. Είδαν «το νερό ως έναν εχθρό που έπρεπε να εξολοθρεύσουν για να ευδοκιμήσει η πόλη», δήλωσε ο Jose Alfredo Ramirez, αρχιτέκτονας και συνδιευθυντής του Groundlab, ενός οργανισμού έρευνας σχεδιασμού και πολιτικής.
Η απόφασή τους άνοιξε το δρόμο για πολλά από τα σύγχρονα προβλήματα της Πόλης του Μεξικού. Υγρότοποι και ποτάμια αντικαταστάθηκαν με σκυρόδεμα και άσφαλτο: την περίοδο των βροχών πλημμυρίζει, την περίοδο της ξηρασίας, στεγνώνει.
Περίπου το 60% του νερού της Πόλης του Μεξικού προέρχεται από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, ο οποίος όμως έχει εξαντληθεί τόσο που η πόλη βυθίζεται με τρομακτικό ρυθμό, περίπου 20 εκατοστά το χρόνο, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. Και ο υδροφόρος ορίζοντας δεν αναπληρώνεται αρκετά γρήγορα. Το νερό της βροχής κυλάει από τις σκληρές επιφάνειες της πόλης, αντί να βυθίζεται στο έδαφος. Το υπόλοιπο νερό της πόλης αντλείται από πηγές εκτός της πόλης, σε μια απίστευτα αναποτελεσματική διαδικασία, κατά την οποία περίπου το 40% χάνεται μέσω διαρροών.
Το σύστημα ύδρευσης Cutzamala, ένα δίκτυο δεξαμενών, αντλιοστασίων, καναλιών και σηράγγων, παρέχει περίπου το 25% του νερού που χρησιμοποιεί η Κοιλάδα του Μεξικού, στην οποία ανήκει η Πόλη του Μεξικού. Όμως η σοβαρή ξηρασία έχει προκαλέσει προβλήματα καθώς, επί του παρόντος, το 39% περίπου της χωρητικότητάς του συστήματος «μαραζώνει» σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.
«Είναι σχεδόν το μισό της ποσότητας νερού που θα έπρεπε να έχουμε» δήλωσε η Fabiola Sosa-Rodriguez, επικεφαλής του τμήματος οικονομικής ανάπτυξης και περιβάλλοντος στο Μητροπολιτικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού. Τον Οκτώβριο, η Conagua, η εθνική επιτροπή υδάτων της χώρας, ανακοίνωσε ότι θα περιορίσει το νερό από την Cutzamala κατά 8% «για να διασφαλίσει την παροχή πόσιμου νερού στον πληθυσμό δεδομένης της σοβαρής ξηρασίας».
Έρχεται η μέρα 0;
Η κρίση έχει προκαλέσει μια έντονη συζήτηση σχετικά με το αν η πόλη θα φτάσει στη «ημέρα μηδέν» όπου το σύστημα ύδρευσης θα πέσει σε τόσο χαμηλά επίπεδα που δεν θα είναι σε θέση να παρέχει νερό στους κατοίκους της πόλης.
Σύμφωνα με δήλωση τοπικού αξιωματούχου η μέρα μηδέν θα μπορούσε να έρθει στις 26 Ιουνίου, μια δήλωση που προκάλεσε αγωνία και έκτοτε οι Αρχές προσπαθούν να κάνουν ό,τι μπορούν για να μείνουν ψύχραιμοι οι κάτοικοι.
Στις 14 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος του Μεξικού Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ δήλωσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων νερού. Ο δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού, Martí Batres Guadarrama είπε ότι οι αναφορές για την ημέρα μηδέν ήταν ψεύτικες και διαδόθηκαν από πολιτικούς αντιπάλους.
«Βρισκόμαστε σε κρίσιμη κατάσταση και θα μπορούσαμε να φτάσουμε σε ακραία κατάσταση τους επόμενους μήνες» είπε ο πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού Συμβουλευτικού Συμβουλίου για το νερό, Raul Rodriguez Marquez.
Ειδικοί θεωρούν ότι υπάρχουν λύσεις και είναι σαφείς: Η καλύτερη επεξεργασία των λυμάτων θα αυξήσει τη διαθεσιμότητα του νερού και θα μειώσει τη ρύπανση. Τα συστήματα συλλογής βρόχινου νερού θα μπορούσαν να συλλέξουν και να επεξεργαστούν τη βροχή και να επιτρέψουν στους κατοίκους να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δίκτυο ύδρευσης ή τα φορτηγά με νερό κατά 30%. Επίσης υπάρχουν και οι λύσεις που δίνει η φύση, καθώς η αποκατάσταση ποταμών και υγροτόπων θα βοηθούσε στην παροχή και τον καθαρισμό του νερού.
