Χρήστος Λαμπράκης, μια σπουδαία φυσιογνωμία της ελληνικής δημοσιογραφίας που υπηρέτησε με πάθος τις τέχνες και τα γράμματα. Με αφορμή τη συμπλήρωση 90 χρόνων από τη γέννησή του πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη εκδήλωση, προάγγελος της επιστημονικής ημερίδας (Σάββατο 24 Φεβρουαρίου) κατά την οποία θα αναλυθεί το αποτύπωμα του Χρήστου Λαμπράκη στην πρόσφατη ιστορία.
Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στον άνθρωπο Χρήστο Λαμπράκη πίσω από τον μύθο του εκδότη. Μία επί της ουσίας (πιο) βιογραφική προσέγγιση στην πολύπλευρη προσωπικότητά του μέσα από τις αφηγήσεις ανθρώπων που τον έζησαν από κοντά και συνεργάστηκαν μαζί του.
«15 χρόνια μετά τον θάνατό του έχει έρθει πια η ώρα της νηφάλιας αποτίμησης της θέσης του Χρήστου Λαμπράκη στη νεότερη ιστορία«, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Μανουήλ Σαββίδης, πρόεδρος Ιδρύματος Λαμπράκη το οποίο και διοργανώνει το διήμερο των επετειακών εκδηλώσεων.
Χρήστος Λαμπράκης, πρότυπο εκδότη
Ο Γιάννης Πρετεντέρης, εκδότης της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ», αναφερόμενος στον Χρήστο Λαμπράκη τόνισε πως πρόκειται για μια σπουδαία προσωπικότητα στην ιστορία του Τύπου της χώρας.
«Ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν, ίσως, η κορυφαία προσωπικότητα του Τύπου στην Ελλάδα από τον πόλεμο και μετά όταν και αναλαμβάνει τη θέση του πατέρα του ως επικεφαλής του συγκροτήματος. Ο Χρήστος Λαμπράκης σφράγισε όλη τη δημόσια ζωή στην Ελλάδα, τον Τύπο αλλά και τη μουσική και τον πολιτισμό.
Ήταν ένας άνθρωπος που ανακατεύτηκε με όλα αυτά και του άρεσε να παρεμβαίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ευλόγως λοιπόν γιορτάζουμε τα 90 χρόνια από τη γέννησή του».
Όπως έγραψε στις «Νέες Εποχές» ήταν πρότυπο εκδότη, με πνεύμα ανοιχτό και απόψεις ισχυρές που «δημιούργησε μια πλούσια και στέρεη δημοσιογραφική παράδοση. Και ταυτοχρόνως έδωσε τεράστια ώθηση στον χώρο του πολιτισμού με τη δημιουργία και τη λειτουργία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών».
Ένας άνθρωπος με αρχές και αξίες
Στο βήμα ανέβηκε πρώτος ο Χουάν Λουίς Κεμπριάν, τέως διευθυντής της εφημερίδας «El Pais», ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων: «Δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω προσωπικά ήμουν όμως μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Βήματος.
Διατηρώ ανεξίτηλη την ανάμνηση του επαγγελματισμού του αλλά και την αφοσίωση των διευθυντών της εφημερίδας στην προάσπιση της ανεξαρτησίας του Τύπου και στην ελευθερία της έκφρασης, βασικών στοιχείων της δημοκρατίας. Η επαγγελματική του πορεία ήταν τέτοια που τον καθιέρωσε ως αντικείμενο εγκωμιασμού.
Ένας άνθρωπος με αρχές και αξίες. Ένας άνθρωπος προοδευτικός. Επέλεξε να παραμείνει δημοσιογράφος αν και ήταν εκδότης αλλά και επιχειρηματίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Γιατί όπως έλεγε και ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες το επάγγελμα του δημοσιογράφου παραμένει το καλύτερο στον κόσμο».
Ο Χουάν Λουίς Κεμπριάν έκανε ιδιαίτερη μνεία στους ανοιχτούς ορίζοντες του Λαμπράκη στην ικανότητά του να βλέπει πέρα από την εποχή του. «Υπήρξε πρωτοπόρος στην αντιμετώπιση της ψηφιακής πρόκλησης», επισήμανε. Το 1997, ο Χρήστος Λαμπράκης έγινε ο πρώτος εκδότης στην Ελλάδα που πέρασε τα έντυπά του στην ηλεκτρονική ενημέρωση.
«Ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν ένας δάσκαλος της τέχνης μας που μέχρι το τέλος είχε πίστη στο ανθρώπινο γένος. Κι αυτή του η πίστη ήταν το λάβαρο που δεν έπαψε να κυματίζει. Απεχθανόταν τον κενό λόγο. Προσπαθούσε να είναι διάφανος και ειλικρινής. Η ζωή του συνοψίζει την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας».
Ισόβια αφοσίωση στην ελευθερία και την ευθύνη του Τύπου
Τον λόγο πήρε ο δικηγόρος Χριστόφορος Αργυρόπουλος ο οποίος τόνισε πως η εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Χρήστο Λαμπράκη ευνοεί έναν συνοπτικό αναστοχασμό για την ελευθερία και την ευθύνη του Τύπου, στις οποίες εκείνος αφοσιώθηκε ισοβίως.
«Ο Χρήστος Λαμπράκης είχε σαφή συνείδηση ότι η καθολική πρόοδος προϋποθέτει εκτός της ελευθερίας, την αρωγή της παιδείας, την απελευθερωτική τέχνη. Υπήρξε πριν από όλα ο πρακτικός της ελευθερίας. Πλάι στις εφημερίδες του ΔΟΛ, οι »Εποχές» που αξιολογούνται μετά από μισό αιώνα ως δημιουργικός χώρος συνάντησης σημαντικών διανοουμένων, υπήρξε ο εύφορος τόπος ενός ελεύθερου και δημιουργικού διαλόγου.
Ο Χρήστος Λαμπράκης παραμένει ο ιδαλγός ενός άλλου κόσμου. Ο κόσμος αυτός όμως δεν βρίσκεται ούτε στο παρελθόν, ούτε στην ουτοπία του μέλλοντος. Ο κόσμος αυτός είναι η μικροσκοπική ζωή μας, όπως έλεγε ο Δημήτρης Μαρμαρίδης, η οποία όμως πρέπει να είναι τέτοια ώστε να αξίζει να τη ζήσει κανένας» ανέφερε.
Ο Λαμπράκης αισθανόταν πρωτίστως δημοσιογράφος
Τελευταίος στο βήμα ανέβηκε ο Μανουήλ Σαββίδης, πρόεδρος Ιδρύματος Λαμπράκη. Ο κ. Σαββίδης, συγγενής και πολύ στενός συνεργάτης του, συνοδεία αδημοσίευτων φωτογραφιών της οικογένειας Λαμπράκη, θέλησε να κάνει μια πιο προσωπική αφήγηση με επίκεντρο τον άνθρωπο Χρήστο Λαμπράκη.
Μίλησε για τους γονείς του, τα παιδικά του χρόνια, την παιδεία με ευρωπαϊκό προσανατολισμό που φρόντισε η μητέρα του να δώσει στα παιδιά της, για τα ταξίδια του, για την ιδιαίτερη σχέση του με τη Γαλλία, για τη μουσική, για τις σπουδές του, για τις διώξεις από τη Χούντα, για την αφοσίωσή του στη δημοσιογραφία.
Μίλησε για τον άνθρωπο που διαφύλαττε την ιδιωτικότητά του ως κόρη οφθαλμού και που με τη δύναμη της προσωπικότητάς του και την καθολική καλλιέργεια (περιέργεια όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει) έκανε τη ζωή όλων καλύτερη.
«Υπήρξε ένα δημόσιο πρόσωπο που απέκτησε μυθικές διαστάσεις στην Ελλάδα, όχι μόνο για όσα κατάφερε αλλά κι επειδή ο ίδιος κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του απέφευγε τη δημοσιότητα. Η προσωπική προβολή δεν τον απασχόλησε ποτέ καθώς αισθανόταν πρωτίστως δημοσιογράφος και πίστευε ότι ο δημοσιογράφος δεν πρέπει να αποτελεί μέρος της είδησης» ανέφερε αρχικά.
«Από πολύ μικρή ηλικία ο Χρήστος έδειξε ισχυρή περιέργεια για τον κόσμο μαθαίνοντας μόνος του να γράφει και να διαβάζει. Διάβαζε τα πάντα, ακόμα και την εγκυκλοπαίδεια. Επίσης από πολύ νωρίς έδειξε την αγάπη του για τη μουσική. (…)
Από τον θάνατο του πατέρα του και εντεύθεν ο Χρήστος Λαμπράκης πέρασε σε μια περίοδο παρατεταμένης πίεσης. Μέσα στο προσωπικό πένθος κληρονόμησε σε ηλικία 23 ετών, την παράδοση και τα έντυπα της δημοκρατικής παράταξης. Ταυτόχρονα κληρονόμησε μια χρεωμένη επιχείρηση.
Στο πρώτο κύριο άρθρο του στο ΒΗΜΑ κατέγραψε την πορεία του πατέρα του και υποσχέθηκε πως αυτή τη δύσκολη πορεία θα ακολουθούσε με την ίδια προσήλωση και πίστη. Αυτή του την υπόσχεση, όπως κι όλες που έδωσε στη ζωή του, την τήρησε στο ακέραιο», πρόσθεσε ο κ. Σαββίδης.
Ο Χρήστος Λαμπράκης συγκαθόρισε την εποχή της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής Ελλάδας, πολιτικά, εκδοτικά, πολιτιστικά και αισθητικά, έγραψε στις «Νέες Εποχές» ο Ευάγγελος Βενιζέλος και συμπυκνώνει την ουσία της ύπαρξης αυτού του σπουδαίου ανθρώπου.
