Καρκίνος της μήτρας: Γιατί σκοτώνει περισσότερες γυναίκες παρά ποτέ

Η Στέισι Χερνάντεζ είχε πάντα ακανόνιστη περίοδο. Αλλά όταν, κάποια στιγμή, η αιμορραγία δεν σταματούσε, φοβήθηκε.

Είπε ότι επισκέφθηκε τον οικογενειακό της γιατρό και τα επείγοντα τουλάχιστον έξι φορές. Οι γιατροί της άλλαξαν τα αντισυλληπτικά που έπαιρνε, απέδωσαν την αιμορραγία στο υπερβολικό της βάρος και υποστήριξαν ότι θα υποχωρούσε τελικά.

Δεν υποχώρησε. Μετά από έναν και πλέον χρόνο, ένας γιατρός ζήτησε υπερηχογράφημα και στη συνέχεια μια εξέταση που τελικά εντόπισε το πρόβλημα: καρκίνος στη μήτρα.

«Ήταν σουρεαλιστικό», είπε η 31χρονη Χερνάντεζ, η οποία υποβάλλεται σε θεραπεία κοντά στο σπίτι της στη Γιούτα. «Δεν είναι σωστό να υποτιμούν το πρόβλημά σου με τόση ευκολία».

Ο καρκίνος της μήτρας είναι το μόνο είδος καρκίνου στο οποίο παρατηρείται πτώση του ποσοστού επιβίωσης τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία. Η νόσος εξελίσσεται στον πιο θανατηφόρο γυναικολογικό καρκίνο, καθώς, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της οργάνωσης, φέτος θα οδηγήσει στο θάνατο περίπου 13.250 γυναίκες στις ΗΠΑ, ξεπερνώντας τον καρκίνο των ωοθηκών.

Τα κρούσματα αυξάνονται κατά 1% περίπου ετησίως την τελευταία δεκαετία, με πιο απότομη άνοδο για τις μαύρες και τις ισπανόφωνες γυναίκες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην αύξηση του ποσοστού της παχυσαρκίας, επειδή το υπερβολικό βάρος αυξάνει τα επίπεδα οιστρογόνων που μπορούν να πυροδοτήσουν τον καρκίνο, δήλωσαν οι ερευνητές. Παράλληλα, σήμερα είναι λιγότερες οι γυναίκες που αφαιρούν τη μήτρα τους για να αντιμετωπίσουν ανώμαλες περιόδους ή καλοήθη ινομυώματα, αφήνοντάς τες εκτεθειμένες στον κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο στο συγκεκριμένο όργανο καθώς μεγαλώνουν.

Ωστόσο, οι παράγοντες αυτοί από μόνοι τους δεν εξηγούν την αύξηση. Η νόσος, που είναι πιο συχνή μετά την εμμηνόπαυση, αυξάνεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών κάτω των 50 ετών, για λόγους που δεν είναι απολύτως ξεκάθαροι.

«Ο καρκίνος της μήτρας θεωρούνταν ένας καρκίνος με πολύ καλά ποσοστά επιβίωσης και ήταν πολύ εύκολο να αντιμετωπιστεί», ανέφερε η Μέγκαν Κλαρκ, ερευνήτρια στον τομέα του γυναικολογικού καρκίνου στο Εθνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο. «Αλλά η επιδημιολογία έχει αλλάξει και νομίζω ότι αρχίζουν να αλλάζουν και οι απόψεις».

Ο καρκίνος της μήτρας, που ονομάζεται επίσης καρκίνος του ενδομητρίου, εμφανίζεται με δύο μορφές. Η πιο κοινή είναι βραδείας ανάπτυξης, συνδέεται με αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων και θεραπεύεται εφόσον εντοπιστεί έγκαιρα. Ο δεύτερος, σπανιότερος τύπος δεν συνδέεται με τις ορμόνες και αντιμετωπίζεται δυσκολότερα. Οι περιπτώσεις αυτού του πιο επιθετικού είδους αυξάνονται ταχύτερα και οδηγούν σε άνοδο τα ποσοστά θανάτου.

Τα χημικά στα προϊόντα ισιώματος των μαλλιών έχουν συνδεθεί με την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου της μήτρας. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων σχεδιάζει τον Ιούλιο να προτείνει την απαγόρευση της φορμαλδεΰδης στα προϊόντα για ίσιωμα ή λείανση των μαλλιών.

«Δεν νομίζω ότι είναι μόνο τα προϊόντα για τα μαλλιά, δυστυχώς», δήλωσε ο δρ Πρέμαλ Θέικερ, γυναικολόγος χειρουργός στο Siteman Cancer Center, στο Σεντ Λούις. «Υπάρχει περισσότερος διαβήτης, περισσότερη παχυσαρκία και πιθανώς υπάρχει και κάτι άλλο που απλά δεν το γνωρίζουμε».

Η Ροζ Σνόου, 69 ετών, δεν είχε περίοδο εδώ και δεκαετίες όταν άρχισε να αιμορραγεί μετά από έναν, συνηθισμένο γι’ αυτήν, περίπατο τριών μιλίων το 2022. Σύντομα διαγνώστηκε με καρκίνο της μήτρας τρίτου σταδίου.

«Ήταν ένα σοκ», δήλωσε η Σνόου. Μετά από μια εγχείρηση, ακτινοβολίες και χημειοθεραπεία, η τελευταία της εξέταση αυτό το μήνα ήταν καθαρή. Πλέον μπορεί και πάλι να περνάει χρόνο με τα τρία παιδιά της, τα 11 εγγόνια της και τα τέσσερα δισέγγονά της.

Η μη φυσιολογική αιμορραγία είναι η συνηθέστερη ένδειξη καρκίνου της μήτρας, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση. Οι αργά εξελισσόμενοι, κοινοί καρκίνοι συχνά δίνουν χρόνο στους γιατρούς να παρέμβουν.

Αλλά οι κοινοί, μη καρκινικοί όγκοι στη μήτρα που ονομάζονται ινομυώματα ή παθήσεις όπως η ενδομητρίωση που προκαλούν μη φυσιολογική αιμορραγία μπορεί να μην μας επιτρέψουν να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει κάποιο άλλο πρόβλημα. Τα ινομυώματα και οι πιο επιθετικοί, ταχύτερα αναπτυσσόμενοι καρκίνοι που παρουσιάζουν έξαρση είναι πιο συνηθισμένοι στις μαύρες γυναίκες.

«Οι κανόνες που είχαμε πριν δεν ισχύουν πλέον», επισημαίνει η δρ Λέσλι Μπόιντ , γυναικολόγος-ογκολόγος στο Αντικαρκινικό Κέντρο Perlmutter του NYU Langone.

Η Μπόιντ και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι στην ομάδα των ασθενών τους από το 2010 έως το 2018, οι λευκές γυναίκες πήγαιναν στο γιατρό περίπου τρεις μήνες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων, ενώ για τις μαύρες γυναίκες η καθυστέρηση ήταν περίπου οκτώ μήνες.

Οι καθυστερημένες διαγνώσεις και τα υψηλότερα ποσοστά πιο επιθετικής νόσου συμβάλλουν στο δραματικό χάσμα του ποσοστού επιβίωσης. Οι μαύρες γυναίκες έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από καρκίνο της μήτρας σε σχέση με τις λευκές. Οι ανισότητες εξακολουθούν να υφίστανται ακόμη και όταν η διάγνωση γίνεται στο ίδιο στάδιο. Οι μαύρες και οι ισπανόφωνες γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες να λάβουν θεραπεία σύμφωνη με τα ιατρικά πρωτόκολλα.

Τα φάρμακα που αξιοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα της ασθενούς, οι λεγόμενες ανοσοθεραπείες, βελτιώνουν τις προοπτικές για ορισμένες ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο της μήτρας. Η προσθήκη στοχευμένων φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στην περαιτέρω παράταση της ζωής των ασθενών, σύμφωνα με έρευνες.

«Επιβιώνουν άνθρωποι που δεν θα επιβίωναν ποτέ πριν. Αυτό με συγκινεί», είπε η δρ Κέμι Ντολ, γυναικολόγος-ογκολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. Αλλά στις νέες θεραπείες έχουν πρόσβαση κυρίως οι πλουσιότεροι ασθενείς σε μεγάλα νοσοκομεία. Όπως είπε, «Είναι εξαιρετικά απίθανο αυτό να μην εντείνει τις ανισότητες».

Η Στέισι Χερνάντεζ αποφάσισε να κάνει μερική υστερεκτομή μετά τη διάγνωσή του καρκίνου το 2017. Ήλπιζε ότι, ακόμα κι έτσι, ίσως να μπορούσε να κάνει παιδί κάποτε. Οι αιμορραγίες της μειώθηκαν μετά την επέμβαση.

Το περασμένο καλοκαίρι, οι βαριές αιμορραγίες επανήλθαν, μαζί με ζαλάδες που η Χερνάντεζ απέδωσε στη ζέστη. Δεν πήγε στο γιατρό επειδή δεν ήταν ασφαλισμένη.

Τον Αύγουστο χτύπησε τη μέση της και πήγε στα επείγοντα. Οι γιατροί που την είδαν εκεί της είπαν ότι ο καρκίνος είχε επιστρέψει. Η Χερνάντεζ ξεκίνησε χημειοθεραπεία στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Huntsman του Πανεπιστημίου της Γιούτα, η οποία καλύπτεται από το πρόγραμμα Medicaid. Αυτό το μήνα θα μάθει ποια θα είναι τα επόμενα βήματα της θεραπείας της.

«Προσπαθώ να μην χάνω το χαμόγελό μου», δήλωσε η Χερνάντεζ. «Συνεχίζω να πιέζω τον γιατρό να κάνει κάτι γι’ αυτό».