Η υπόσχεση μιας παραμυθένιας συναυλίας μουσικής δωματίου είναι από μόνη της ένα γεγονός που θα ήθελες να ακούσεις και να αισθανθείς από κοντά. Το δυναμικό Duo Yūgen που αποτελείται από τον βιολιστή Λαέρτη Κοκολάνη, κορυφαίο μουσικό της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, και την πιανίστα Ελένη Νταφέκα, παρουσιάζει στις 2 Μαρτίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, δύο εμβληματικά αριστουργήματα της παγκόσμιας μουσικής συλλογής και μας μιλάει για την αγάπη του για την κλασική μουσική, τον «Παρθενώνα της μουσικής», τη φιλοσοφία της συναυλίας «Romance & Fairytales» και τη δεκτικότητα του ελληνικού κοινού απένταντι στις κλασικές μελωδίες.
Η συναυλία
Η συναυλία ξεκινάει με το μπαλέτο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Σεργκέι Προκόφιεφ που αποτελεί μια μουσική προσέγγιση και απόδοση της διαχρονικής ρομαντικής τραγωδίας που έγραψε ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Επιπλέον, θα παρουσιαστεί η συμφωνική σουίτα «Σεχραζάντ» του Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ, μια μουσική σύνθεση που αντλεί έμπνευση από τις σαγηνευτικές ιστορίες της Μέσης Ανατολής από τη συλλογή παραμυθιών «Χίλιες και μία νύχτες». Τη μεταγραφή των μνημειωδών αυτών έργων για βιολί και πιάνο έχει επιμεληθεί η διακεκριμένη βιολονίστα Lidia Baich και ο διεθνούς φήμης πιανίστας και μαέστρος Matthias Fletzberger.
Duo Yūgen
Η αυλαία της συναυλιακής βραδιάς θα ανοίξει με τα «Τέσσερα Ρομαντικά Μουσικά Κομμάτια» έργο 75 για βιολί και πιάνο του Αντονίν Ντβόρζακ, ενώ θα ακολουθήσει και η δεύτερη Vocalise, έργο 34 από τις υπέροχες Ρομάντζες, με την υπογραφή του μετρ του ρομαντισμού Σεργκέι Ραχμάνινοφ. Το έργο αρχικά γραμμένο για φωνή και πιάνο, παρουσιάζεται σε μια σολιστική διασκευή όπου οι δύο μουσικές γραμμές ενώνονται αριστοτεχνικά σε ένα ασπρόμαυρο πιανιστικό καμβά.
«Ο ρόλος μας πάνω στην σκηνή είναι αυτός του διαμεσολαβητή, του αγγελιοφόρου…»
Τι πρέπει να περιμένει ο θεατής που θα παρακολουθήσει τη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής και βάση ποιου κριτηρίου παρουσιάζονται οι συγκεκριμένες συνθέσεις, ρωτάμε τους Duo Yūgen. «Η σκέψη με την οποία επιλέγουμε τα προγράμματα μιας συναυλίας είναι με γνώμονα τους περισσότερους φίλους μας, που η μόνη τους επαφή με αυτή τη μουσική είμαστε εμείς. Η έγνοια μας είναι πως θα το επικοινωνήσουμε και θα είμαστε όσο πιο κατανοητοί και παράλληλα διακριτικοί στον τρόπο που θα τους απευθυνθούμε. Προφανώς οι υποδείξεις και το να λες σε κάποιον «ξύπνα, αυτό είναι μεγάλη τέχνη» δε λειτουργεί.», μας απαντούν.
Αν ο ρομαντισμός και το παραμύθι είναι οι δύο άκρες του νήματος που υφαίνονται στα έργα της συναυλίας, έχει ενδιαφέρον να ανιχνεύσει κανείς την ανάγκη του κοινού να επιστρέφει στον συγκεκριμένο συναισθηματικό κόσμο της μουσικής. «Ο καθένας θέλει το χρόνο του για να προσεγγίσει την τέχνη», σχολιάζουν οι Κοκολάνης και Νταφέκα. «Ο ρόλος μας πάνω στην σκηνή είναι αυτός του διαμεσολαβητή, του αγγελιοφόρου που παραδίδει ένα σπουδαίο κείμενο, μια λεπτή γραμμή που ενώνει τον πνευματικό και τον αντιληπτό κόσμο. Εμείς φυσικά πολλές φορές μπορεί να αποτυγχάνουμε στον σκοπό μας, η μουσική η ίδια ποτέ», συμπληρώνουν.
Ελένη Νταφέκα
Το ντούο της Ελένης Νταφέκα και του Λαέρτη Κοκολάνη, ζευγάρι στην επαγγελματική του διαδρομή αλλά και στη ζωή, ξεκίνησε την καλλιτεχνική του πορεία του το 2013, συμμετέχοντας στον κύκλο συναυλιών μουσικής δωματίου της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Μέσω αυτής της δράσης έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε διάφορους συναυλιακούς χώρους αλλά και μουσεία (Μπενάκη, Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Ισλαμικής τέχνης κλπ.). Έκτοτε έχει σταθερή παρουσία στις αίθουσες συναυλιών ανά την Ελλάδα αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές και ενθουσιώδη υποδοχή από το κοινό. Το ντούο συχνά επιλέγει να ερμηνεύσει «ανήσυχα και άκρως φιλόδοξα προγράμματα», φέρνοντας τους ακροατές σε επαφή με πρωτότυπα και σπάνια παιγμένα έργα. Έχει ξεχωρίσει δε, για τις άρτιες στιλιστικά ερμηνείες του, και την ειλικρινή προσέγγιση των εκάστοτε συνθέσεων.
«Η κλασική μουσική είναι ο Παρθενώνας της μουσικής…Η μεγάλη τέχνη είναι ένας ουσιαστικός λόγος να κοιτάς προς τα πίσω για να πας μπροστά.»
«Η κλασική μουσική είναι ο Παρθενώνας της μουσικής», σχολιάζουν όταν τους ρωτάμε ποια είναι η θέση και η επικαιρότητα των έργων του κλασικού ρεπερτορίου στην εποχή μας. Όπως τονίζουν: «Είναι μια πνευματική έκρηξη του ανθρώπου, μια ανάγκη έκφρασης και επικοινωνίας σε συνδυασμό με αστείρευτη γνώση, μια τεράστια κατάκτηση για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Είναι τουλάχιστον αφελές να πιστεύουμε πως θα ξεπεραστεί, ή θα ξεχαστεί ή δε θα εκφράζει την εποχή μας. Αν δεν διδασκόμασταν ακόμα από τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες του Σοφοκλή, του Αισχύλου, του Ευριπίδη, τι θα ήμασταν; Τι εφόδια σκέψης και γνώσης θα είχαμε; Η μεγάλη τέχνη είναι ένας ουσιαστικός λόγος να κοιτάς προς τα πίσω για να πας μπροστά. Φυσικά και η μουσική εξελίσσεται ανά τους αιώνες, αλλιώς γράφουν μουσική οι σημερινοί συνθέτες, άλλες ιδέες, άλλες ανάγκες έκφρασης, αυτό δε σημαίνει πως το κάνουν για να ξεπεράσουν κάτι, ίσα ίσα το συντηρούν, το διανθίζουν, όλοι ανεξαιρέτως περνούν από μια παρτιτούρα του Bach. Είναι οι πυλώνες της δυτικής μουσικής, η αρχή των πάντων.»
Λαέρτης Κοκολάνης
Οι Έλληνες δεν είμαστε μακριά από τον Μπετόβεν
Η δεκτικότητα του ελληνικού κοινού, βέβαια, είναι μια μεγάλη συζήτηση, υπογραμμίζουν οι Λαέρτης Κοκολάνης και Ελένη Νταφέκα. Κι αυτό γιατί όταν οι Ευρωπαίοι απολάμβαναν τον Διαφωτισμό, οι Έλληνες ήταν υπόδουλοι, βίωναν την Τουρκοκρατία. Η πολιτισμική μας ανάπτυξη είναι διαφορετική. Ωστόσο δείχνουν και οι δύο προς την κατεύθυνση του σημαντικού έργου που πραγματοποιούν οι πολιτιστικοί φορείς. Οι Έλληνες δεν είμαστε μακριά από τον Μπετόβεν. Όπως σχολιάζει το ντουέτο στο ΒΗΜΑ: «Ο Έλληνας έχει έμφυτη τη βαθιά σκέψη, έχει δομηθεί και ταυτιστεί με τη φιλοσοφία, είναι ένας λαός που έχει στο DNA του σπουδαίες κατακτήσεις του παρελθόντος, φάροι πολιτισμού που δε θα σβήσουν ποτέ. Η σχεδόν ηρωική και ευφυής φυσιογνωμία του Μπετόβεν δεν είναι καθόλου μακριά από τη φύση του Έλληνα, ίσα ίσα θεωρώ πως μπορούμε να ταυτιστούμε απόλυτα. Είναι απλώς θέμα χρόνου και προσφοράς από τους πολιτιστικούς φορείς, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια κάνουν σπουδαία έργο προς αυτή την κατεύθυνση. Οι Κρατικές μας ορχήστρες, ωδεία και μουσικά σχολεία της χώρας εργάζονται αδιαλείπτως. Η Ελλάδα θα είναι και πάλι μια φωτεινή κουκίδα στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη.»
Η κοινή διαδρομή
«Η ανάγκη για επικοινωνία αυτού του μεγαλείου μας δίνει τεράστιο κίνητρο και το χειροκρότημα, η αποδοχή και η αγάπη του κοινού είναι ένα χάδι που λαμβάνουμε ως εκτελεστές πάνω στη σκηνή.»
Πώς γεννήθηκε, όμως, το Duo Yūgen και προέκυψε αυτή η κοινή διαδρομή που συνεχίζεται με φροντίδα και αγάπη με οδηγό το κοινό και έμπνευση, φυσικά, τη δύναμη της μουσικής; Οι δυο τους λένε ότι η γνωριμία τους προέκυψε από την ανάγκη να ερμηνεύσουν ένα τεράστιο ρεπερτόριο που υπάρχει για το συγκεκριμένο ντούο βιολιού και πιάνου. «Όλοι σχεδόν οι συνθέτες έγραψαν μουσική για το σύνολο αυτό, είναι το γιν και το γιανγκ, μια δυναμική ισορροπία αντίθετων αλλά συμπληρωματικών και αλληλένδετων δυνάμεων», σχολιάζει το ζευγάρι των καλλιτεχνών. Αυτό που τους εμπνέει και τους παρακινεί να συνεχίζουν είναι: «H ίδια η δύναμη της μουσικής, η επιρροή της στην ανθρώπινη ψυχή και σκέψη, η ιδιότητά της να πλάθει και να μεταμορφώνει έναν άνθρωπο, να τον αναγάγει σε ένα φωτεινό και δημιουργικό ον. Η ανάγκη για επικοινωνία αυτού του μεγαλείου μας δίνει τεράστιο κίνητρο και το χειροκρότημα, η αποδοχή και η αγάπη του κοινού είναι ένα χάδι που λαμβάνουμε ως εκτελεστές πάνω στη σκηνή.»
Όσο για το τι αντιπροσωπεύει η τέχνη της μουσικής τον 21ο αιώνα, το Duo Yūgen μας προτρέπει να ακούσουμε Μότσαρτ. Να αφουγκραστούμε και να νιώσουμε τους ήχους των συνθέσεών του. Η μουσική είναι ένας τρόπος σκέψης, ένας τρόπος έφρασης ανθρώπινων εμπειριών, σημειώνουν οι δύο καλλιτέχνες: «Έχει δική της σύνταξη η μουσική, δική της γλώσσα όπου οι σκέψεις και οι ιδέες εκφράζονται με ήχους, το οποίο είναι απλά υπέροχο. Αυτό δε σημαίνει πως οι σκέψεις που εκφράζονται με λέξεις είναι μικρότερης σημασίας από τις σκέψεις που εκφράζονται με ήχους, απλά ο τρόπος που τα εκφράζουμε με ήχους είναι αναντικατάστατος προφανώς. Αλλιώς δε θα τη χρειαζόμασταν, θα μπορούσαμε απλά να σας πούμε τι ήθελε να πει ο Mozart, δε θα χρειαζόταν να τον ακούσετε. Το φαντάζεστε; Μάλλον όχι.»
Info Romance & Fairytales, Αίθουσα Γιάννης Μαρίνος (Πρώην Πολυχώρος), Μουσική Βιβλιοθήκη του Συλλόγου Φίλων της Μουσικής, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Σάββατο 2 Μαρτίου 2024, Ώρα: 20.30, Διάρκεια: 80 λεπτά (με διάλειμμα)
