«Έχουμε πλέον πολύ ενδιαφέροντα βιβλία για παιδιά στην Ελλάδα, αλλά το παιδικό βιβλίο, παρότι αποτελεί ένα πολύ μεγάλο μέρος της αγοράς του βιβλίου, δεν έχει ούτε τη μέριμνα που αρμόζει από την πολιτεία ούτε την προβολή που του αξίζει από τα μέσα επικοινωνίας», σχολιάζει η Ελένη Γερουλάνου, εκπαιδευτικός, συγγραφέας και ιδρυτικό μέλος του «Library4all», μιας αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας που στέλνει βιβλία σε σχολικές βιβλιοθήκες. Μιλάει για το παιδικό βιβλίο ως δικαίωμα όλων των παιδιών και για τις σχολικές βιβλιοθήκες ως δημόσιο αγαθό. Τη βρίσκουμε στο Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς, ανάμεσα σε χιλιάδες βιβλία για παιδιά, που είναι έτοιμα για να μπουν σε κιβώτια και να σταλούν σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Το εφετινό «Bookwave», ένα κύμα βιβλίων που διήρκεσε από τις 5 ως τις 9 Φεβρουαρίου, έχει τελειώσει. Μέσα σε μία εβδομάδα συγκεντρώθηκαν συνολικά 15.000 βιβλία που θα σταλούν σε 359 σχολεία της Αττικής, σε ασυνόδευτα παιδιά-πρόσφυγες μέσω της οργάνωσης «The HOME Project», βιβλία για παιδιά 0-3 στο «Διαβάζοντας Μεγαλώνω», στο «We need books», στην οργάνωση «Δεσμός» και στο «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού», για να τα αξιοποιήσουν στις δράσεις τους, καθώς και στο Παλαιοβιβλιοπωλείο των αστέγων. «Υπολογίζουμε ότι για περισσότερα από 18.000 παιδιά αυξήθηκαν μέσα σε μία εβδομάδα οι ευκαιρίες και η πρόσβαση στη γνώση», λέει δικαίως περήφανη.
Δέκα χρόνια «Library4all»
Το «Bookwave» είναι μία μόνο από τις δράσεις του «Library4all», που συμπλήρωσε δέκα χρόνια λειτουργίας. Η ιστορία του ξεκινά το καλοκαίρι του 2013. «Είχαμε μπει για τα καλά στην κρίση και διαπιστώναμε καθημερινά μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία ότι υπήρχαν μεγάλες ελλείψεις βιβλίων στις σχολικές βιβλιοθήκες. Τότε μάθαμε για την ύπαρξη στη Νέα Υόρκη ενός οργανισμού, του Project Cicero, που προσέφερε βιβλία σε υποβαθμισμένα σχολεία της πόλης. Αναζητήσαμε την ιδρύτρια της οργάνωσης, τη Σούζαν Ρόμπινς, μας πληροφόρησε για τη δράση, μας ενέπνευσαν οι απαντήσεις της και αποφασίσαμε να κάνουμε και εμείς κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα. Ονειρευτήκαμε να γεμίσουμε τα σχολεία της χώρας μας με βιβλία. Γι’ αυτό συγκεντρώνουμε καινούργια ή σχεδόν καινούργια βιβλία και τα στέλνουμε σε σχολεία στην Ελλάδα που μας έχουν αποστείλει σχετικό αίτημα», θυμάται η Ελένη Γερουλάνου.
Το «Library4all» συγκεντρώνει και προσφέρει βιβλία για παιδιά 4 έως 14 ετών, που προέρχονται από δωρεές ιδιωτών, συγγραφέων, εικονογράφων, εκδοτών, επιμελητών, φορέων, εταιρειών και ανθρώπων που αγαπούν το βιβλίο. «Δεν συγκεντρώνουμε ούτε προσφέρουμε παλαιές και πολυτονικές εκδόσεις, ταλαιπωρημένα βιβλία, εγκυκλοπαίδειες, βιβλία από προσφορές εφημερίδων. Χαρίζουμε βιβλία καινούργια ή σαν καινούργια. Βιβλία που θα θέλαμε να είχαμε στη δική μας βιβλιοθήκη», τονίζει η ίδια. Εκτός από τις δωρεές σε βιβλία, οι χρηματικές δωρεές δίνουν στο «Library4all» και στους εθελοντές του τη δυνατότητα να επιλέγουν οι ίδιοι τα βιβλία, «ώστε μέσα σε κάθε κουτί που πηγαίνει στα σχολεία, μαζί με τις δωρεές των ιδιωτών, να υπάρχουν και ολοκαίνουργια. Επιμένουμε στις αγορές, γιατί θεωρούμε ότι μία σχολική βιβλιοθήκη πρέπει να έχει ποικιλία συλλογών και βιβλίων και γιατί οι πνευματικοί δημιουργοί πρέπει να αμείβονται, ώστε να συνεχίσουν να παράγουν νέα βιβλία».
Το ετήσιο «Βookwave» στην Αθήνα
Η αρχική τους φιλοδοξία ήταν να βοηθήσουν τα σχολεία στην Αττική. «Τα πράγματα πήραν άλλη τροπή, γιατί τη δεύτερη χρονιά της δράσης μας, χάρη σε ένα τηλεοπτικό σποτ, το οποίο με την άδεια του ΕΣΡ παίχτηκε σε όλα τα κανάλια της ελληνικής τηλεόρασης, καθώς και στις κινηματογραφικές οθόνες, το μήνυμα του «Library4all» διαδόθηκε σε όλη την Ελλάδα. Άρχισαν τότε να έρχονται δεκάδες μηνύματα στο email μας από σχολεία της περιφέρειας. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πόσο δυνατό ήταν το μήνυμα και πόσο μεγάλες ήταν οι ανάγκες για βιβλία. Πήραμε τότε τη γενναία απόφαση να στέλνουμε βιβλία στα σχολεία της περιφέρειας όλο τον χρόνο και μία φορά τον χρόνο, κάθε Φεβρουάριο, να διοργανώνουμε το “Βookwave” για τα σχολεία της Αττικής. Το “Βookwave” είναι μια συμπληρωματική, αλλά πολύ ουσιαστική, δράση μας, με την οποία, σε σύντομο διάστημα, συγκεντρώνουμε χιλιάδες βιβλία στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς και μέσα στις λίγες μέρες που διαρκεί καταφέρνουμε να καλύψουμε τη ζήτηση για τα σχολεία της Αττικής».
Από τα email που λαμβάνουν προκύπτει πως τα τελευταία χρόνια οι ανάγκες σε όλα τα σχολεία είναι πολύ μεγάλες και ότι η κρίση της τελευταίας δεκαετίας μεγέθυνε τα προβλήματα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι ανάγκες σε παιδικά βιβλία είναι τεράστιες γιατί τα βιβλία στα χέρια των παιδιών, ειδικά των μικρών παιδιών, καταστρέφονται. Η ζωή ενός παιδικού βιβλίου είναι συχνά πολύ σύντομη, κάτι που οι ενήλικοι, κρατώντας μια ζωή βιβλία στις βιβλιοθήκες μας, δεν λαμβάνουμε υπόψη. «Νηπιαγωγός είμαι και γνωρίζω πως όση προσπάθεια και να κάνει μια δασκάλα, όσοι κανόνες και να μπουν, όσα συμβόλαια της τάξης και να γραφτούν από τα παιδιά, τα βιβλία ταλαιπωρούνται», επισημαίνει η Ελένη Γερουλάνου, «γι’ αυτό και κάθε χρόνο οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται καινούργια βιβλία. Πολλές φορές έρχονται από τα ίδια σχολεία αιτήματα και δυο και τρεις φορές. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να τους ικανοποιήσουμε όλους. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε περιμένουν υπομονετικά 749 σχολεία να έρθει η σειρά τους. Και στο μεταξύ φτάνουν διαρκώς καινούργια αιτήματα. Κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Κάθε κουτί που κλείνουμε κάθε φορά έχει μέσα πολλή αγάπη και εξαιρετικά βιβλία».
Στέλνουν βιβλία σε όλα τα σχολεία, δεν υπάρχουν κριτήρια επιλογής. «Καταχωρούμε τα αιτήματα με την ημερομηνία που μας έρχονται. Έχουμε στείλει βιβλία στην Ερείκουσα με δύο παιδιά, στην Τέλενδο με ένα, αλλά και σε σχολεία που έχουν περισσότερα από 300 παιδιά. Τα νηπιαγωγεία έχουν τη μερίδα του λέοντος, μετά έρχονται τα αιτήματα από τα δημοτικά, λίγα από γυμνάσια, ένα δύο από λύκεια. Έχουμε αιτήματα και από ειδικά σχολεία. Εκεί, τα βιβλία που στέλνουμε, εξυπηρετούν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών και είναι στοχευμένες οι αγορές μας».
Υιοθεσίες σχολικών βιβλιοθηκών
Με τη συνδρομή εθελοντών και χορηγών –από την εταιρεία που μεταφέρει τα κιβώτια στα σχολεία, μέχρι εταιρείες επικοινωνιών, εστίασης κ.ά.– το «Library4all» επεκτείνει τη δραστηριότητά του. Από το 2020, σε συνεργασία με δικηγορική εταιρεία της Αθήνας εγκαινίασε ένα πρόγραμμα υιοθεσίας σχολικών βιβλιοθηκών σε όλη την Ελλάδα, προσφέροντάς τους όχι μόνο βιβλία, αλλά και την υλικοτεχνική υποδομή που χρειάζεται μια βιβλιοθήκη για να λειτουργήσει σωστά. «Η αρχή έγινε με ένα ειδικό δημοτικό σχολείο, ένα νηπιαγωγείο στην περιφέρεια και ένα δημοτικό σχολείο στο κέντρο της Αθήνας, με μαθητές κυρίως παιδιά προσφύγων που γεννήθηκαν στη χώρα μας. Ταξιδέψαμε στον Αριστομένη Μεσσηνίας, στηρίζουμε το Δημοτικό Σχολείο Γραμματικού Αττικής. Σχεδιάσαμε από την αρχή τις σχολικές βιβλιοθήκες στο Νηπιαγωγείο και στο Δημοτικό Σχολείο Χώρας Πάτμου και τώρα ετοιμαζόμαστε για το Νηπιαγωγείο Ποταμού Κυθήρων», μας πληροφορεί η Ελένη Γερουλάνου.
1.000.000 βιβλία…
Ο απολογισμός των δέκα ετών δράσης του «Library4all» είναι εντυπωσιακός. «Έχουμε προσφέρει περισσότερα από 1.000.000 βιβλία σε 7.600 σχολεία, 8 παιδιατρικά νοσοκομεία, 334 φορείς, κοινωνικές υπηρεσίες, ιδρύματα, 43 δομές που φιλοξενούνται παιδιά προσφύγων και 23 δημοτικές βιβλιοθήκες και πολιτιστικούς συλλόγους. Έχουμε επίσης στείλει βιβλία σε ελληνικά σχολεία στην Ίμβρο, στο Κατάρ, στην Τιφλίδα, στη Νάπολη, στη Χάγη, στην Ουτρέχτη, στο Κάιρο, στο Cambridge, στη Νυρεμβέργη, στη Νέα Υόρκη και στην Κωνσταντινούπολη. Έχουμε ακόμη ικανοποιήσει αιτήματα για την αποστολή ξενόγλωσσων βιβλίων σε σχολεία χωρών της Αφρικής και της Ασίας», εξηγεί η ίδια.
Μια βιβλιοθήκη σε κάθε σχολείο
Ευχή της και του «Library4all» είναι «όλα τα σχολεία να έχουν μια προσβάσιμη, ενημερωμένη βιβλιοθήκη, συνδεδεμένη με τη ζωή του σχολείου, με ράφια γεμάτα βιβλία, με βιβλιοθηκονόμο και με ετήσια κονδύλια για αγορά βιβλίων. Μια βιβλιοθήκη πραγματικά για όλους και όλες, με όλους και με όλες. Θα ήθελα να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για το “Library4all” έτσι ώστε να μην χρειάζεται πια. Να κλείσει!», λέει η Ελένη Γερουλάνου. Μη μας ξαφνιάζει η ευχή της, σπεύδει να εξηγήσει, «Γιατί, εάν κλείσει, αυτό θα σήμαινε πως θα έχουν καλυφθεί όλες οι ανάγκες των σχολείων σε βιβλία και θα υπάρχει μια βιβλιοθήκη σε κάθε σχολείο».
Μετά το μεγάλο επετειακό «Βookwave», το «Library4all» θα επιστρέψει στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς στις 23 Μαΐου 2024, για να παρουσιάσει στις φίλες και στους φίλους του τη δράση του όλα αυτά τα χρόνια και να τους ευχαριστήσει για τη συνδρομή τους, ενώ το φθινόπωρο, τον Οκτώβριο, ένα «κύμα βιβλίων» θα υψωθεί στη Θεσσαλονίκη με την υποστήριξη των εκεί εθελοντών, ιδιωτικών σχολείων και εταιρειών.
Μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ιστοσελίδα www.library4all.com, που θα είναι διαθέσιμη σύντομα, το «Library4all» καλεί όσους θέλουν να βοηθήσουν με δωρεές βιβλίων ή χρηματικές δωρεές να στείλουν email στο info@library4all.com. «Μπορείτε επίσης να διοργανώσετε ένα book drive στον χώρο σας», λέει η ιδρύτριά του καθώς ομαδοποιεί τα βιβλία σε στοίβες ανά ηλικία και είδος αφήνοντάς με να σκέφτομαι ότι οι δυνατότητες να συμβάλουμε ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του στην υπόθεση της παιδικής φιλαναγνωσίας είναι ανεξάντλητες.
