Είναι το σχολείο ο μοναδικός τρόπος εκμάθησης; Μπορεί η εκπαίδευση να γίνει μέσα στη φύση; Υπάρχουν ιδανικά σχολεία; Πώς επηρεάζει η εκπαίδευση τη διαμόρφωση της ταυτότητας; Πέντε απροσδόκητα και συναρπαστικά ντοκιμαντέρ του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποκαλύπτουν πώς δεν υπάρχει ένα μοτίβο για τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε τον κόσμο.
Οι τίτλοι των ταινιών παραχωρήθηκαν στο ΒΗΜΑ πριν την ανακοίνωση των ντοκιμαντέρ που απαρτίζουν τα διεθνή διαγωνιστικά προγράμματα του Φεστιβάλ. Πρόκειται για ταινίες τεκμηρίωσης, οι οποίες θίγουν ιστορίες που καταπιάνονται με ένα ζήτημα που απασχολεί συνεχώς την ελληνική επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια. Από τα δάση της Νορβηγίας ως τις κουρδικές κοινότητες του Ιράκ, η αγωνία είναι μία: η ομαλή, ειρηνική πορεία των παιδιών προς την ενηλικίωση και την κατάκτηση της πολυπόθητης ψυχικής ισορροπίας.
A New Kind of Wilderness
Σίλγιε Έβενσμο Γιάκομπσεν, Νορβηγία, 2024, 83΄
(Διεθνές Διαγωνιστικό)
Ευρωπαϊκή πρεμιέρα
Μακριά από τη βοή του κόσμου, στην αγκαλιά των σκιερών δασών της Νορβηγίας, η Μαρία κι ο Νικ μεγαλώνουν τα τέσσερα παιδιά τους σε αρμονία με την φύση, αναζητώντας μια πιο ουσιαστική ζωή, σε ήσυχους ρυθμούς. Όμως, ο ξαφνικός θάνατος της Μαρίας θα ανατρέψει την οικογενειακή γαλήνη και θα τους φέρει αντιμέτωπους με καινούριες προκλήσεις, η μεγαλύτερη από τις οποίες θα είναι η αναπόφευκτη επιστροφή τους στον «πολιτισμό». Το ντοκιμαντέρ της Σίλγιε Έβενσμο Γιάκομπσεν (που γνωρίσαμε με το εξαιρετικό Η Πίστη και Βουνά Κινεί) μας μεταμορφώνει σε μέλη της οικογένειας και μας κάνει κοινωνούς της τρυφερότητας, της αγάπης, αλλά και του πόνου που βιώνει αυτή στα σπλάχνα της.
Μέσα από τις καινούργιες δοκιμασίες αλλά και τις ειδυλλιακές στιγμές του παρελθόντος που είχε καταγράψει με την κάμερά της η φωτογράφος Μαρία, η ταινία εξετάζει με ευαισθησία και διορατικότητα τους δεσμούς που ενώνουν και τη διαχείριση της απώλειας, την εύθραυστη σχέση μας με την φύση και την ευθύνη μας απέναντι στον πλανήτη, σε μια ταινία που είναι την ίδια στιγμή αφοπλιστικά απλή μα και εξαιρετικά σύνθετη. Η ταινία απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο World Cinema Documentary Competition στο Φεστιβάλ του Σάντανς.
Fighting Demons with Dragons
Camilla Magid, Denmark, 93’
(Διεθνές Διαγωνιστικό Newcomers)
Παγκόσμια Πρεμιέρα
Ένα ντοκιμαντέρ για την ενηλίωση των παιδιών που έχουν βιώσει τον κοινωνικό αποκλεισμό και για πρώτη φορά βρίσκουν μια κοινότητα συμπερίληψης. Η ταινία ακολουθεί την ιστορία των Ασκ, Λούκα και Τζόζεφιν στο Οικοτροφείο Østerskov όπου η εκπαίδευση πραγματοποιείται μέσω του παιχνιδιού και της ανάληψης διαφορετικών ρόλων. Το σχολείο ανοίγει τις πόρτες του σε μαθητές που ήταν αουτσάιντερ όλη τους τη ζωή, έχουν υποστεί σχολικό εκφοβισμό ή έχουν διαγνωστεί με αναπτυξιακές διαταραχές, όπως είναι το σύνδρομο Άσπεργκερ.
Σε αυτό το συμπεριληπτικό σχολείο πολλά από τα παιδιά αισθάνονται την αποδοχή για πρώτη φορά. Το ντοκιμαντέρ ακολουθεί για δύο χρόνια τους μικρούς ήρωες καθώς βαδίζουν στη λεπτή γραμμή που ενώνει την παιδική ηλικία με την ενηλικίωση, πολεμώντας τους δαίμονες τους κόντρα στα άγχη τους.
The Making of a Japanese
Ema Ryan Yamazaki, Ιαπωνία-ΗΠΑ-ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ-ΓΑΛΛΙΑ, 2023, 99’
(Ανοιχτοί Ορίζοντεs)
Διεθνής Πρεμιέρα
Ακολουθώντας στενά τους μαθητές της πρώτης και της έκτης δημοτικού σε ένα δημόσιο δημοτικό σχολείο στο Τόκιο, παρατηρούμε τα παιδιά να μαθαίνουν τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να γίνουν μέρος της ιαπωνικής κοινωνίας.
Todd and Super-Stella
Mari Monrad Visven, Νορβηγία, 81’
(Next Generation)
Παγκόσμια Πρεμιέρα
Ο Τοντ μιλάει στην αδελφή του, τη Στέλλα για τις ανησυχίες του και τον φόβο που έχει επειδή τελείωσε το νηπιαγωγείο και ξεκινάει το δημοτικό. Αλλά η Στέλλα είναι πολύ μικρή για να κατανοήσει τις περίπλοκες λέξεις του. Στα μάτια του Τοντ, αυτή φαίνεται ξένοιαστη, όμως όταν ο Τοντ δεν βρίσκεται πλέον στο νηπιαγωγείο, της λείπει. Η Στέλλα θέλει να καταλάβει για τι πράγμα μιλάει ο αδελφός της.
Name me Lawand
Edward Lovelace, Ηνωμένο Βασιλείο, 2022, 86’
(Next Generation)
Ο Λόλαντ, ένα κωφό πεντάχρονο αγόρι Κουρδικής καταγωγής από το Ιράκ, βρίσκεται σε αναζήτηση για έναν κόσμο όπου υπάρχουν άνθρωποι σαν αυτόν – άνθρωποι που θα τον καταλάβουν. Άλλωστε, από τη γέννησή του, ο Λόλαντ είναι πλήρως κωφός και αδυνατεί να επικοινωνήσει με τους γύρω του. Η απίθανη οικογένειά του βάζει πλώρη για ένα επικίνδυνο ταξίδι με αφετηρία το Ιράκ και τελικό προορισμό την Αγγλία, με στόχο να εισαχθεί στο Βασιλικό Σχολείο για Κωφούς.
Ωστόσο, αυτή η νέα ζωή σύντομα απειλείται όταν η οικογένεια έρχεται αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο της απέλασης. Μαζί με τα μέλη της κοινότητας του Ντέρμπι, έχουν τώρα μια νέα αποστολή: να παλέψουν για να παραμείνουν στο μέρος που πλέον αποκαλούν σπίτι. Επιστρατεύοντας εντυπωσιακό οπτικό ύφος και συναρπαστικό ηχητικό σχεδιασμό που πλαισιώνει την εξέλιξη του Λόλαντ από κάποιον δίχως φωνή σε κάποιον που δίνει φωνή στη κοινότητα των Κωφών, αυτό το ντοκιμαντέρ αποτελεί μια ενθαρρυντική αλλά και βαθιά συγκινητική ιστορία ενηλικίωσης.
INFO Το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί από τις 7 έως τις 17 Μαρτίου 2024 και περιλαμβάνει αφιερώματα, πρεμιέρες, ανερχόμενους και αγαπημένους δημιουργούς, τα καλύτερα ελληνικά ντοκιμαντέρ της χρονιάς, αναπτυξιακές δράσεις και παράλληλες εκδηλώσεις.