Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζορτζ Τσούνης μιλά για τη σημασία της στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών, ιδιαίτερα σε μια δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση.
Μιλώντας στην αγγλόφωνη ψηφιακή έκδοση του «Βήματος», ενόψει της συνάντησης Γεραπετρίτη – Μπλίνκεν στην Ουάσιγκτον και της έναρξης του πέμπτου γύρου του Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας-ΗΠΑ, ο Τζορτζ Τσούνης τονίζει το ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή, τη σημασία της Σούδας και της Αλεξανδρούπολης και τις ανακοινώσεις για τα F-35.
Σύμφωνα με τον κ. Τσούνη, «είμαστε ευγνώμονες που έχουμε έναν τόσο σταθερό εταίρο στην Ελλάδα και πιστεύουμε ότι με τη συνεργασία μας θα πετύχουμε να στηρίξουμε τις προσπάθειες της Ουκρανίας να σταματήσει τον επιθετικό πόλεμο της Μόσχας, να φέρουμε περισσότερη ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή της Μεσογείου, να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, να διευρύνουμε τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και να ενισχύσουμε το διμερές εμπόριο και τις επενδύσεις ώστε να επιτύχουμε οικονομικά οφέλη για τους λαούς και των δύο χωρών».
Μιλώντας για τον πέμπτο γύρο του Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας-ΗΠΑ, ο Τζορτζ Τσούνης υπογραμμίζει ότι «έχουμε την ευκαιρία να προβάλουμε την ισχυρή σχέση συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, να αναδείξουμε τους τομείς στους οποίους θα θέλαμε να εστιάσουμε τη χρονιά που έρχεται και να συντονίσουμε τις προσπάθειες των κυβερνήσεών μας σε όλους τους τομείς».
Κύριε Πρέσβη, μιλάμε για το καλύτερο επίπεδο σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών τα τελευταία 30 χρόνια. Τι σημαίνει αυτό;
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στα Χανιά στις 6 Ιανουαρίου, ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν σχολίασε ότι είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 30 χρόνια που θυμάται να είναι τόσο ισχυρές οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις όσο σήμερα. Με βρίσκει απολύτως σύμφωνο. Βλέπω αυτή τη σχέση να εξελίσσεται καθημερινά και είμαι περήφανος που συμμετέχω σε αυτό. Πιστεύω επίσης ότι το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός φιλοξένησε τον Υπουργό στην ιδιωτική κατοικία της οικογένειάς του στην Κρήτη λέει πολλά. Η συνεργασία μας, και η σταθερή φιλία μεταξύ των δύο χωρών, μαρτυρά τους δεσμούς ανάμεσα στους λαούς μας, το σεβασμό και τη συνεργασία μεταξύ των ηγετών μας, και την κοινή παραδοχή ότι βρισκόμαστε μαζί αντιμέτωποι με μερικές από τις σημαντικότερες προκλήσεις στον κόσμο. Είμαστε ευγνώμονες που έχουμε έναν τόσο σταθερό εταίρο στην Ελλάδα και πιστεύουμε ότι με τη συνεργασία μας θα πετύχουμε να στηρίξουμε τις προσπάθειες της Ουκρανίας να σταματήσει τον επιθετικό πόλεμο της Μόσχας, να φέρουμε περισσότερη ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή της Μεσογείου, να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, να διευρύνουμε τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και να ενισχύσουμε το διμερές εμπόριο και τις επενδύσεις ώστε να επιτύχουμε οικονομικά οφέλη για τους λαούς και των δύο χωρών.
Ποιος είναι ο ρόλος της Ελλάδας σε ένα περιβάλλον αστάθειας; Και ποια είναι η σημασία της Αλεξανδρούπολης και της Σούδας σε αυτό το πλαίσιο; Τι σημαίνει η ανακοίνωση του πακέτου εξοπλισμών για τις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας και τις αμυντικές δυνατότητες της Ελλάδας;
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν την Ελλάδα βασικό εταίρο και σύμμαχο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα έχει καίριο ρόλο στην υπεράσπιση της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Μαζί, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα προωθούν τους κοινούς μας στόχους για ειρήνη και σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, στα Δυτικά Βαλκάνια, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και ευρύτερα, που ενισχύονται από τη μεταξύ μας Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, η οποία επικαιροποιήθηκε το 2021.
Η αμερικανική βάση της Σούδας (Naval Support Activity Souda Bay) στην Κρήτη βρίσκεται σε στρατηγική θέση στην Ανατολική Μεσόγειο. Αποτελεί βασική συνιστώσα των επιχειρήσεων της Νοτιοανατολικής Πτέρυγας του ΝΑΤΟ και είναι ζωτικής σημασίας για τη συλλογική άμυνα της Ευρώπης.
Θέλω να τονίσω ότι η βάση της Σούδας και η διμερής στρατιωτική μας συνεργασία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συλλογική μας ασφάλεια ενώ, παράλληλα, στηρίζουν την τοπική οικονομία στην Ελλάδα. Μόνο κατά το οικονομικό έτος 2022, η βάση της Σούδας εισέφερε πάνω από 157 εκατομμύρια δολάρια στην οικονομία της Κρήτης μέσω των επισκέψεων των πλοίων και των αεροσκαφών και των στρατιωτικών δαπανών στην τοπική αγορά, μέσω της απασχόλησης ντόπιου προσωπικού, των συμβάσεων με τοπικούς προμηθευτές και των προμηθειών. Οι δραστηριότητες αυτές έχουν απτά οφέλη για την ελληνική οικονομία.
Όσον αφορά τις διάφορες πτυχές της αμυντικής συνεργασίας μας με την Ελλάδα, θα πρέπει επίσης να αναφερθώ στην αξία που έχει ο λιμένας της Αλεξανδρούπολης για την περιφερειακή συνδεσιμότητα. Στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, η σημασία του λιμένα για την ετοιμότητα του ΝΑΤΟ εξακολουθεί να αυξάνεται. Μέσω της Αλεξανδρούπολης, η Ελλάδα συμβάλλει στην οικοδόμηση της διαλειτουργικότητας και στηρίζει κρίσιμες περιφερειακές εφοδιαστικές ανάγκες.
Τέλος, θέλω να αναφερθώ στην είδηση της περασμένης εβδομάδας σχετικά με τα μαχητικά αεροσκάφη F-35. Στις 26 Ιανουαρίου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε μια πιθανή στρατιωτική πώληση για την αγορά από την κυβέρνηση της Ελλάδας έως και 40 μαχητικών αεροσκαφών F-35 Lightning II Joint Strike και συναφούς εξοπλισμού. Η προτεινόμενη πώληση θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εκσυγχρονίσει την Πολεμική της Αεροπορία, να βελτιώσει την ικανότητά της να συμβάλει στις αποστολές του ΝΑΤΟ για τη διαφύλαξη της περιφερειακής ασφάλειας και την υπεράσπιση των συμμάχων του ΝΑΤΟ και να διατηρήσει τη διαλειτουργικότητα με τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
Ποια είναι η σημασία της συμμετοχής της Ελλάδας στην επιχείρηση Prosperity Guardian στην Ερυθρά Θάλασσα;
Η συμμετοχή της Ελλάδας, που περιλαμβάνει και την αποστολή μιας φρεγάτας, είναι σημαντική. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα στοχεύουν ανενδοίαστα και αδιακρίτως διεθνή πλοία και επηρεάζουν πάνω από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο – κάτι που η Ελλάδα γνωρίζει πάρα πολύ καλά, λόγω και του ισχυρού ρόλου της στην παγκόσμια ναυτιλία. Αποτελεί απειλή για τους ανθρώπους, την εμπορική ναυτιλία και την ελευθερία της ναυσιπλοΐας.
Όπως δήλωσε ο Υπουργός Μπλίνκεν, «όταν τα πλοία αναγκάζονται να αλλάξουν πορεία για να αποφύγουν τον κίνδυνο, όταν αυξάνονται τα ασφάλιστρα, όταν ανεβαίνει το ύψος των ναύλων, αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα πληρώνουν περισσότερο για θέρμανση, σημαίνει ότι θα πληρώνουν περισσότερο για τρόφιμα, θα έχουμε προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού. Πρόκειται για ένα διεθνές πρόβλημα. Και αυτό αποτυπώνεται στο γεγονός ότι περισσότερες από 40 χώρες υπέγραψαν τη ρητή καταδίκη των ενεργειών των Χούθι». Η Επιχείρηση Prosperity Guardian είναι ένας διεθνής αμυντικός συνασπισμός περισσότερων από 20 χωρών για τη διεξαγωγή αυξημένων περιπολιών στην Ερυθρά Θάλασσα, με στόχο τη διασφάλιση της ναυτιλίας και την προστασία της θαλάσσιας κυκλοφορίας. Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται μακρινά, αλλά έχουν αντίκτυπο στο κόστος των τροφίμων που καταναλώνουμε και των αγαθών που αγοράζουμε, και με τη συμμετοχή της η Ελλάδα διαδραματίζει καίριο ρόλο σε αυτή την προσπάθεια.
Τον Φεβρουάριο θα έχουμε τη συνάντηση Μπλίνκεν-Γεραπετρίτη και τη συνέχιση του Στρατηγικού Διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Πού πιστεύετε ότι πρέπει να δοθεί έμφαση; Και ποιο θα είναι το επόμενο βήμα όσον αφορά τη συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ;
Στις αρχές Φεβρουαρίου θα συναντηθούν στην Ουάσιγκτον αξιωματούχοι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας, στοπ πλαίσιο του ετήσιου Στρατηγικού Διαλόγου. Αυτός θα είναι ο πέμπτος γύρος συνομιλιών που πραγματοποιείται από την έναρξη του Διαλόγου το 2018. Θα έχουμε την ευκαιρία να προβάλουμε την ισχυρή σχέση συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, να αναδείξουμε τους τομείς στους οποίους θα θέλαμε να εστιάσουμε τη χρονιά που έρχεται και να συντονίσουμε τις προσπάθειες των κυβερνήσεών μας σε όλους τους τομείς. Δεν θέλω να προκαταλάβω τις συζητήσεις, αλλά μπορώ να προβλέψω ότι θα ασχοληθούμε με μια ευρεία θεματολογία, που θα περιλαμβάνει την περιφερειακή ασφάλεια, τις αμυντικές μας σχέσεις, τις ανθρωπιστικές προκλήσεις, την ενέργεια και το περιβάλλον, τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, το εμπόριο και τις επενδύσεις, καθώς και τη διεύρυνση των μορφωτικών, πολιτισμικών σχέσεων και την ενίσχυση των δεσμών των δύο λαών. Ανυπομονώ να συμμετάσχω στις συζητήσεις και στη διευρυμένη συνεργασία μας σε διάφορους τομείς.
Ταξιδέψατε πρόσφατα στη Μολδαβία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία για να ασχοληθείτε με την περιφερειακή συνδεσιμότητα στον τομέα της ενέργειας και των υποδομών. Τι αποκομίσατε από τις επαφές που είχατε σε αυτές τις χώρες;
Ως γεωστρατηγικός και οικονομικός εταίρος μας, η Ελλάδα αποτελεί διαχρονικό πυλώνα σταθερότητας στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Μετατρέπεται σε ενεργειακό και μεταφορικό κόμβο για την περιοχή, βοηθώντας τους γείτονές της να απεξαρτηθούν από τη ρωσική ενέργεια και παρέχοντας εναλλακτικές οδούς για τη διακίνηση των εμπορευμάτων. Στα πρόσφατα ταξίδια μου στη Μολδαβία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, συναντήθηκα με υψηλόβαθμους κυβερνητικούς και επιχειρηματικούς παράγοντες και διερεύνησα τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα μπορεί να συνεργαστεί με τους γείτονές της για να βελτιωθεί η περιφερειακή συνδεσιμότητα, ιδίως ενόψει της μελλοντικής ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Αυτό που αποκόμισα από τις συναντήσεις μου ήταν το εξής: η αυξημένη σιδηροδρομική και οδική συνδεσιμότητα και η συνδεσιμότητα δεδομένων και πληροφοριών θα ενισχύσει την οικονομία και την εθνική ασφάλεια των χωρών σε ολόκληρη την περιοχή.
Τα ταξίδια μου στην περιφέρεια τους τελευταίους δύο μήνες βασίζονται σε άλλες προσπάθειες που καταβάλλουμε για την προώθηση της περιφερειακής ενοποίησης στον τομέα της ενέργειας και των υποδομών. Στις 13 Νοεμβρίου, η Αμερικανική Υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID) υπέγραψε συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση για τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας και συνεργασίας στα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτή η σύµπραξη, η οποία αποτελεί µέρος της ευρύτερης Ενεργειακής Γέφυρας ΗΠΑ-Ευρώπης, θα προωθήσει τη συνεργασία µεταξύ ενεργειακών φορέων και αρχών στην Ελλάδα, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και το Κοσσυφοπέδιο για την ενοποίηση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και τη δηµιουργία µιας πιο διασυνδεδεµένης και ασφαλούς περιοχής.
Έχετε μιλήσει δημόσια για τη σημασία της κοινωνικής ένταξης ιστορικά περιθωριοποιημένων κοινοτήτων. Καθώς τα δημογραφικά στοιχεία της Ελλάδας μεταβάλλονται, ποιες βλέπετε να είναι οι εξελίξεις σε αυτό το ζήτημα;
Οι δεσμοί μεταξύ των λαών μας αποτελούν το θεμέλιο αυτής της μακροχρόνιας σχέσης, καλύπτοντας τους τομείς του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της κοινωνίας των πολιτών και πολλά άλλα. Έχω μιλήσει γι’ αυτό πολλές φορές, τόσο δημόσια όσο και σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις με υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης, από το χώρο των επιχειρήσεων και των ΜΚΟ, αλλά θέλω να υπογραμμίσω τη δέσμευσή μας στις αρχές της διαφορετικότητας, της ισότητας, της συμπερίληψης και της προσβασιμότητας (Diversity, Equity, Inclusion, Accessibility – DEIA) σε όλες τις πτυχές της εξωτερικής μας πολιτικής. Οι αρχές αυτές δεν μπορούν να μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα ως κάτι που είναι απλώς «καλό να υπάρχει». Είναι πεποίθησή μου ότι πρέπει να μας καθοδηγούν σε όλο το έργο που επιτελούμε.
Είμαι πολύ περήφανος για τη δουλειά που κάνει η ομάδα μου σε αυτό το θέμα. Όσον αφορά τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, συνεργαζόμαστε με πολλούς κρατικούς φορείς στην Ελλάδα για να διασφαλίσουμε την ισότιμη πρόσβαση των παιδιών με αναπηρία στην εκπαίδευση. Ένας στους πέντε ανθρώπους έχει κάποια μορφή αναπηρίας και καμία χώρα δεν έχει την πολυτέλεια να αποκλείει ή να περιορίζει το ταλέντο του 20% του πληθυσμού της από τη συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Η ανώτερη διπλωματική σύμβουλος του Προέδρου Μπάιντεν για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, Σάρα Μινκάρα, επισκέφθηκε την Ελλάδα πέρυσι. Κατά την παραμονή της εδώ, αναφέρθηκε στο πώς ένα εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς αποκλεισμούς παρέχει καλύτερης ποιότητας εκπαίδευση για όλα τα παιδιά και συμβάλλει καθοριστικά στην αλλαγή των συμπεριφορών και πρακτικών που δημιουργούν διακρίσεις. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι η Ελλάδα συνεχίζει να σημειώνει επίπεδα ρεκόρ στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων: οι ξένοι επενδυτές –και οι υπάλληλοί τους– ζητούν σχολικά συστήματα χωρίς αποκλεισμούς για τα παιδιά τους και επιδιώκουν να δημιουργούν οι ίδιοι συμπεριληπτικές ομάδες. Η πλήρης ένταξη και συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στα σχολεία, στους χώρους εργασίας και σε όλους τους τομείς της κοινωνίας δεν είναι απλώς η ορθή στάση και πρακτική, αλλά και ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ευρωστία της Ελλάδας.
Με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη χρονιά, η Ελλάδα έχει μια μοναδική ευκαιρία να δείξει την υποστήριξή της για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας σε διεθνές επίπεδο, τον Ιούνιο, όταν η Θεσσαλονίκη θα φιλοξενήσει το φεστιβάλ EuroPride 2024. Πρόκειται για μια θαυμάσια ευκαιρία για τη Θεσσαλονίκη –και για ολόκληρη την Ελλάδα– να αναδείξει τη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη ως πολύτιμες αξίες. Αλλά θα πρόσθετα ότι ισχύει και εδώ ό,τι και για τη συμπεριληπτική εκπαίδευση: η φιλοξενία εκδηλώσεων όπως το EuroPride δεν είναι απλώς μια ορθή πρακτική. Είναι επίσης μια καλή πολιτική τακτική. Αυτές οι εκδηλώσεις προσελκύουν περισσότερες οικονομικές επενδύσεις και τουρισμό. Ενισχύουν το ενδιαφέρον για την προώθηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, κάτι που θα είναι πολύ χρήσιμο για να προσελκύσουμε τη διεθνή προσοχή στις επιτυχίες της Ελλάδας και να δημιουργήσουμε ένα χώρο όπου όλοι θα θέλουν να επιστρέφουν τα επόμενα χρόνια. Θα είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να δείξουμε ότι οι συμπεριληπτικές πολιτικές μπορούν να έχουν απτά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.
