Οι ωραιότερες σκηνές του «Ferrari», μιας εξαιρετικά καλοφτιαγμένης αλλά τελικά άνισης και ψυχρής ταινίας, χωρίς το συναίσθημα που θα περίμενες – με την εξαίρεση, ίσως, της ερμηνείας της Πενέλοπε Κρουζ στον ρόλο της τραγικής συζύγου του Εντζο Φεράρι (Ανταμ Ντράιβερ) – είναι οι σκηνές των αγώνων αυτοκινήτων ταχύτητας στις πίστες. Εκεί όπου τα αυτοκίνητα του θρυλικού αυτοκράτορα της βιομηχανίας αυτοκινήτων Ferrari δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους αντιμετωπίζοντας τα αυτοκίνητα άλλων εταιριών και κερδίζουν, ή χάνουν κάτω από τραγικές, σε ορισμένες περιπτώσεις συνθήκες. Εκεί είναι όπου ο σκηνοθέτης Μάικλ Μαν, πραγματικά διαπρέπει, χωρίς όμως η τελευταία ταινία του να φτάνει σε αξία παλαιότερές του όπως η «Ένταση», το «Insider» και το «Collateral».

Με αφορμή αυτήν την ταινία, που είναι η τελευταία μέχρι σήμερα μεγάλη κινηματογραφική παραγωγή σχετική με την Formula 1 συνθέσαμε μια ενδεκάδα ταινιών μυθοπλασίας που διαδραματίζονται στις πίστες των αγώνων ταχύτητας και έχουν επίσης ξεχωρίσει για τους ίδιους ακριβώς λόγους.

Ρώμη, Παρίσι, Μόντε Κάρλο (The racers, 1955) – Χένρι Χάθαγουεϊ

Στο μεγαλύτερο μέρος αυτής της ταινίας που έχει περισσότερο ιστορική σημασία παρά κινηματογραφική αξία, βλέπουμε έναν υπερβολικά σίγουρο για τον εαυτό του Κερκ Ντάγκλας να λαμβάνει μέρος σε αγώνες ταχύτητας και να φλερτάρει με ωραίες γυναίκες όπως η Μπέλα Ντάρβι σε διάφορες χώρες της Ευρώπη (Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία). Η σκηνοθεσία του Χένρι Χάθαγουεϊ είναι εντελώς επίπεδη όμως ιστορικά το «Ρώμη, Παρίσι, Μόντε Κάρλο» είναι μια από τις πρώτες μεγάλου προϋπολογισμού παραγωγές του Χόλιγουντ που ασχολήθηκαν με τους αγώνες αυτοκινήτων ταχύτητας, θέμα που ως τότε (μέσα δεκαετίας 1950) δεν κινούσε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η τρίτη από τις τρεις χολιγουντιανές ταινίες της Πολωνής Ντάρβι, μετά τις ταινίες «Hell and High Water» και «The Egyptian». Βλέποντας τους περιορισμούς για την καριέρα της στην Αμερική, η Ντάρβι επέστρεψε στη Γηραιά Ηπειρο, όπου όμως έπαιξε σε ασήμαντες ταινίες και παράκμασε πρόωρα. Η Ντάρβι αυτοκτόνησε στις 11 Σεπτεμβρίου 1971, σε ηλικία 42 ετών.

Γυναίκες, σαμπάνια και σεξ (The Young Racers, 1963) – Ρότζερ Κόρμαν

Με την σφραγίδα του βασιλιά του κινηματογραφικού exploitation και των b movies των δεκαετιών του 1950 και του 1960 Ρότζερ Κόρμαν, μια ταινία που κινείται ακριβώς στο μοτίβο που αφήνει να εννοηθεί ο όχι και τόσο άστοχος ελληνικός τίτλος της: ένας συγγραφέας, πρώην οδηγός αυτοκινήτων αγώνων ταχύτητας (Μαρκ Ντέιμον), θα κάνει ότι περνά από το χέρι του για να εκθέσει ανεπανόρθωτα έναν άλλου οδηγό, πλέιμποϊ και γνωστό για την αδίστακτη συμπεριφορά του (Γουίλιαμ Κάμπελ). Το παράξενο με αυτό το φτηνό ως παραγωγή φιλμ, είναι ότι γυρίστηκε σε αυθεντικές τοποθεσίες της Ευρώπης όπως η Ιρλανδία, το Μονακό, η Γαλλία και το Βέλγιο. Αν και η ταινία περιέχει θαυμάσια γυρισμένες σκηνές αγώνων ταχύτητας, με τις κάμερες τοποθετημένες πάνω στις Lotus που τρέχουν ιλιγγιωδώς, το «Γυναίκες, σαμπάνια και σεξ» είναι πάνω απ’ όλα μια ταινία χαρακτήρων – των δύο «μονομάχων» και σε μικρότερο βαθμό των γυναικών της ζωής τους. 

Grand Prix (1966) – Τζον Φρανκενχάιμερ

Θα ήταν ψέματα αν λέγαμε ότι αυτή η θρυλική ταινία, μια από τις τελευταίες που γυρίστηκαν σε Cinerama δεν έχει κάποια ελαττώματα. Συχνά έχεις την αίσθηση ότι τα προβλήματα των βασικών ηρώων της, που είναι οδηγοί αγώνων αυτοκινήτων ταχύτητας (Τζέιμς Γκάρνερ, Ιβ Μοντάν, Αντόνιο Σάμπατο) δεν έχουν να κάνουν με τους κινδύνους στις πίστες των Γκραν Πρι αλλά με τα σπίτια και τις γυναίκες τους. Παρ’ όλ’ αυτά και παρά την κάπως τραβηγμένη στις τρεις ώρες διάρκεια της ταινίας, το «Grand Prix», όποτε βρίσκεται στις πίστες, αποκτά νόημα χάρη στην λεπτομερή καταγραφή δρώμενων στους αγώνες ταχύτητας αυτοκινήτων. Και σήμερα, η συγκίνηση παρακολουθώντας αυτήν την ταινία δεν προέρχεται τόσο από τις ίδιες τις σκηνές των αγώνων, αλλά γιατί προσφέρει ένα νοσταλγικό ταξίδι μνήμης, σχετικά με την φύση που είχαν στο παρελθόν οι αγώνες της Formula 1.

Le Mans (1971) – Λι Κάτζιν

Την ώρα που με την παρότρυνση της συζύγου του ένας Ευρωπαίος οδηγός αυτοκινήτων ταχύτητας βλέπει ότι έχει έρθει η ώρα για να παρατήσει δια παντός το τιμόνι, ένας Αμερικανός σταρ των αγώνων αποφασίζει να επιστρέψει στις πίστες, εκεί όπου πριν από ένα χρόνο παραλίγο να χάσει την ζωή του. Και όλα θα κριθούν στον αγώνα του Le Mans, μια από τις πιο σκληρές για τους οδηγούς πίστες Grand Prix στον κόσμο. Ο Αμερικανός οδηγός δεν είναι άλλος από τον Στιβ Μακ Κουίν ο οποίος επένδυσε πολλά χρήματα πάνω σε αυτή την ταινία καθότι ο ίδιος είχε πάθος με τους αγώνες ταχύτητας και ήθελε να συμβάλλει στην δημιουργία ενός φιλμ που θα απεικόνιζε όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά (σχεδόν σαν ντοκιμαντέρ) την φύση του αγωνίσματος. Η επένδυση αυτή όχι μόνο δεν απέφερε καρπούς στην εποχή διανομής του «Le Mans» αλλά η τεράστια εμπορική αποτυχία της ταινίας δημιούργησε μεγάλο οικονομικό πρόβλημα στον σταρ και παραγωγό της. Με τα χρόνια όμως, το «Le Mans» απέκτησε cult χαρακτήρα και σήμερα θεωρείται κλασική σε αυτό που αντιπροσωπεύει.

Μπόμπι Ντίρφιλντ: Μια στιγμή, μια ζωή (Bobbie Deerfield, 1977)  – Σίντνεϊ Πόλακ

Ο Μπόμπι Ντίρφιλντ, ένας διάσημος Αμερικανός οδηγός της Φόρμουλα 1, γνωρίζει και ερωτεύεται μια αινιγματική Γερμανίδα, η οποία, ωστόσο, πάσχει από καρκίνο και έχει μπροστά της ελάχιστο χρόνο ζωής. Η πιο παραγνωρισμένη ταινία τόσο του πρωταγωνιστή της, Αλ Πατσίνο, όσο και του σκηνοθέτη της, Σίντνεϊ Πόλακ, είναι αυτό το πολύ ιδιαίτερο μελόδραμα από το οποίο δεν λείπουν οι σκηνές αγώνων ταχύτητας παρότι αυτοί είναι το πρόσχημα και όχι το κυρίως θέμα. Το ενδιαφέρον στην ταινία είναι ότι φέρνει σε σύγκρουση (και σε ταύτιση) δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Γιατί υπάρχει μια βαθιά ειρωνεία στην αντιπαράθεση των δύο κεντρικών ηρώων της: αψηφώντας τον θάνατο, ο καταθλιπτικός οδηγός θέτει σε κίνδυνο την σωματική του ακεραιότητα στις πίστες των αυτοκινήτων σχεδόν αδιαφορώντας για την ίδια την ζωή του, την ώρα που η γυναίκα, ένας άνθρωπος γεμάτος γέλιο, χαρά και επιθυμία για ζωή, είναι αυτή που τελικά θα την χάσει. Η Μάρθα Κέλερ υποδύεται θαυμάσια την άτυχη αλλά ατσαλένιας πυγμής γυναίκα.

Greased Lightning (1977) – Μάικλ Σουλτς

Αυτή η βιογραφική ταινία που δεν παίχτηκε ποτέ στις ελληνικές αίθουσες κυκλοφόρησε στην Αμερική την ίδια περίπου περίοδο με την θρυλική πια περιπέτεια καταδίωξης αυτοκινήτων «Ο ατσίδας και το λαγωνικό» με τον Μπαρτ Ρέινολντς, την Σάλι Φιλντ και τον Τζάκι Γκλίζον. Ο «Ατσίδας» έκανε θραύση στα ταμεία, οπότε κάθε τι που σχετιζόταν με αυτοκίνητο, εκείνη την εποχή μπορούσε να παρεξηγηθεί ως αντιγραφή του. Γι’ αυτό και το «Greased Lightning» πέρασε απαρατήρητο παρά το ενδιαφέρον θέμα του, την ιστορία του πραγματικού οδηγού Γουέντελ Σκοτ (Ρίτσαρντ Πράιορ) που ήταν ο πρώτος μαύρος νικητής στην πίστα NASCAR. Η ιστορία ξεκινά αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Σκοτ έχοντας επιστρέψει από τον πόλεμο στην πόλη του, το Ντάνβιλ της Βιρτζίνια, παντρεύτηκε, απέκτησε ταξί, έμπλεξε με την παρανομία εξαιτίας ενός φίλου του, συνελήφθη και αναγκάστηκε να επιλέξει ανάμεσα στη φυλακή ή την συμμετοχή του σε έναν επικίνδυνο αγώνα αυτοκινήτων όπου θα ήταν στόχος ως ο μόνος μαύρος οδηγός. Ο Σκοτ επέλεξε το δεύτερο, απέδειξε το μεγάλο ταλέντο του στην πίστα και έτσι ανέβηκε τα σκαλοπάτια προς την κορυφή.

Μέρες κεραυνού (Days of thunder, 1990) – Τόνι Σκοτ

Κατά τη διάρκεια του τουρνουά αγώνων ταχύτητας στο Ντεϊτόνα Μπιτς, ένας φιλόδοξος και ταλαντούχος νεαρός ραλίστας (Τομ Κρουζ), με ελάχιστες όμως γνώσεις γύρω από τα αυτοκίνητα, έρχεται διαρκώς σε σύγκρουση με τον έμπειρο μηχανικό του (Ρόμπερτ Ντιβάλ). Αυτή η ταινία έχει μείνει στην Ιστορία κυρίως επειδή είναι η πρώτη αμερικανική παραγωγή στην οποία πρωταγωνιστεί η Αυστραλέζα Νικόλ Κίντμαν και ήταν επίσης η αφορμή για τον μετέπειτα γάμο της με τον Τομ Κρουζ που την επέλεξε προσωπικά για την ταινία. Ωστόσο, η ταινία δεν παύει να περιέχει ορισμένες πολύ καλές σκηνές αγώνων ταχύτητας γυρισμένες με απολύτως φυσικό τρόπο και χωρίς καθόλου χρήση οπτικών εφέ. Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι τα οχήματα (κυρίως Chevrolet) που χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες των γυρισμάτων, χαλούσαν κατ’ επανάληψη. Κάποια στιγμή μάλιστα, περίπου τα μισά που χρησιμοποιήθηκαν τέθηκαν εκτός λειτουργίας προκαλώντας προβλήματα στο χρονοδιάγραμμα της δημιουργίας της ταινίας που τελικά δεν είχε την επιτυχία που οι παραγωγοί της υπολόγιζαν ότι θα έχει.

Οι μαχητές των δρόμων (The Fast and the Furious, 2001) – Ρομπ Κόεν

Αυτή η ταινία είναι η μοναδική της ανά χείρας δεκάδας που δεν πραγματεύεται επίσημους αγώνες αυτοκινήτων ταχύτητας αλλά παράνομους αγώνες «δρόμου». Δεν θα μπορούσε ωστόσο να λείπει από την λίστα καθώς ο αντίκτυπός της ήταν τόσο μεγάλος που δημιούργησε ένα franchise – σιδηρόδρομο, του οποίου οι τίτλοι τέλους δεν έχουν πέσει ακόμα. Εχει ως κεντρικούς ήρωες έναν μυστικό αστυνομικό (Πολ Γουόκερ) και τον αρχηγό μια συμμορίας κλεφτών αυτοκινήτων (Βιν Ντίζελ), με τον οποίο ο πρώτος αποκτά φιλική σχέση προκειμένου να τον παγιδέψει. Κάτω από τους ταιριαστούς για το περιεχόμενο ήχους συγκροτημάτων όπως οι DMX και Method Man ο Ρομπ Κοέν κινηματογράφησε με πάθος την ταχύτητα των αυτοκινήτων και έτσι, η αναπάντεχα τεράστια επιτυχία που σημείωσε αυτό το καλογυρισμένο b movie σήμανε την δημιουργία μιας σειράς ταινιών στο ίδιο μοτίβο που συνεχίζεται ακόμα και στις μέρες μας.

Ο ελεεινός ιππότης της ασφάλτου (Talladega Nights: The Ballad of Ricky Bobby, 2006) – Ανταμ Μακέι

Άλλη μια ταινία που δεν διανεμήθηκε ποτέ στην Ελλάδα (βγήκε κατευθείαν στο DVD), ο «Ελεεινός ιππότης της ασφάλτου» γυρίστηκε από τον Ανταμ Μακέι, μετέπειτα σεναριογράφο και σκηνοθέτη ταινιών όπως «Το μεγάλο σορτάρισμα» και το «Vice», στα σενάρια του οποίου η μυθοπλασία και το ντοκουμέντο, συχνά δημιουργούν ένα παράξενο αλλά εύγεστο κοκτέιλ. Όπως και εδώ. Η ταινία είναι προφανώς εμπνευσμένη από πραγματικά πρόσωπα αλλά ο στόχος της είναι μια ξεκάθαρα κωμική ματιά πάνω στον κόσμο της NASCAR: ο Γουίλ Φερέλ κρατά τον ρόλο του Ρίκι Μπόμπι, ενός διάσημου οδηγού της NASCAR, ο οποίος ενώ έχει καταφέρει να βρεθεί στην κορυφή χάρη στη «συνεργασία» του με έναν άλλο οδηγό (Τζον Σ. Ράιλι), βλέπει το άστρο του να απειλείται όταν ένας Γάλλος οδηγός της Formula 1 εμφανίζεται στο προσκήνιο. Τον τελευταίο υποδύεται ο Σάσα Μπάρον Κόεν και οι σκηνές ανταγωνισμού του με τον Φερέλ στις πίστες είναι οι πιο αστείες της ταινίας.

Rush (2013) – Ρον Χάουαρντ

Κινηματογραφική «αναπαράσταση» της θρυλικής μονομαχίας μέσα και έξω από τις πίστες της Formula 1, ανάμεσα σε δυο αστέρες της στην δεκαετία του 1970: τον αυστριακό «ποντικό» Νίκι Λάουντα (Ντάνιελ Μπριλ) και τον Βρετανό πλέιμποϊ Τζέιμς Χαντ (Κρις Χέμσγουορθ). H ταινία του Ρον Χάουαρντ δεν αρκείται στην ιλιγγιώδη ταχύτητα αλλά μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στο πατημένο γκάζι και την ανατομία των δυο χαρισματικών προσωπικοτήτων που βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Μπορεί ίσως το σενάριο να αντιμετωπίζει κάπως πιο επιδερμικά τον Χαντ καθώς είναι επικεντρωμένο περισσότερο στον Λάουντα, όμως εδώ που τα λέμε ήταν μια δικαιολογημένη απόφαση αν λάβουμε υπόψη ότι ως οδηγός αγώνων ταχύτητας, ο Χαντ δεν έχει να παρουσιάσει  και πολλά πέρα από το ότι ήταν η αιτία για να παραμορφωθεί ο Λάουντα μετά το σοβαρό ατύχημά  του με τη Ferrari στο γερμανικό Γκραν Πρι, γνωστό και ως «Πράσινη Κόλαση» την 1η Αυγούστου 1976.

Κόντρα σε όλα (Ford V Ferrari, 2019) – Τζέιμς Μάνγκολντ

Στη δεκαετία του 1960, δύο κολοσσοί της βιομηχανίας αυτοκινήτων, ο Χένρι Φορντ 2ος και ο Ενζο Φεράρι «μονομάχησαν» σε μια από τις πιο δύσκολες Grand Prix πίστες του κόσμου, το Λε Μαν στη Νότια Γαλλία. Η αληθινή αυτή ιστορία είναι ειπωμένη από την πλευρά της Φορντ και του σταρ οδηγού της, Κεν Μάιλς (Κρίστιαν Μπέιλ), ο οποίος με την υποστήριξη του φίλου του, Κάρολ Σέλμπι (Ματ Ντέιμον), πρώην οδηγού αγώνων ταχύτητας, νυν πωλητή αυτοκινήτων, επρόκειτο να εκπροσωπήσει την Φορντ στον αγώνα του Λε Μαν το 1966. Το στοιχείο του αυτοκινήτου είναι εκείνο που φαίνεται κυρίως να γοητεύει τον σκηνοθέτη Τζέιμς Μάνγκολντ, ίσως περισσότερο από το ανθρώπινο, όμως αυτό δεν ενοχλεί καθόλου • αντιθέτως λειτουργεί υπέρ του όλου εγχειρήματος το οποίο να θυμίσουμε, προτάθηκε και για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας.