Ο οργανισμός του ΟΗΕ στη Γάζα βρίσκεται σε αναταραχή μετά την κατηγορία του Ισραήλ ότι ορισμένα μέλη του προσωπικού του συμμετείχαν στις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.

Η Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA) απέλυσε αρκετούς υπαλλήλους στον απόηχο των ισχυρισμών.

O κύριος χρηματοδότης της UNRWA, οι ΗΠΑ, και ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών έχουν διακόψει τη χρηματοδότηση της οργάνωσης, η οποία απασχολεί περίπου 13.000 άτομα στη Γάζα και παρέχει βασικές υπηρεσίες παιδείας και υγείας σε εκατομμύρια Παλαιστινίους πρόσφυγες.

Τι είναι η UNRWA

Η UNRWA ιδρύθηκε από τον ΟΗΕ μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948 για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους.

Ο οργανισμός χαρακτηρίζει τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες ως κάθε «άτομο του οποίου ο συνήθης τόπος διαμονής ήταν η Παλαιστίνη, κατά την περίοδο από την 1η Ιουνίου 1946 έως τις 15 Μαΐου 1948, και το οποίο έχασε τόσο την κατοικία όσο και τα μέσα διαβίωσης, ως αποτέλεσμα του πολέμου του 1948».

Ο αριθμός των προσφύγων αυτών αγγίζει τα 5,9 εκατομμύρια, και στη πλειονότητα τους πρόκειται για απογόνους των αρχικών προσφύγων. Το Ισραήλ έχει απορρίψει το ενδεχόμενο να επιτρέψει στους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στις εστίες τους, υποστηρίζοντας ότι η κίνηση αυτή θα άλλαζε τον εβραϊκό χαρακτήρα της χώρας.

Από την ίδρυσή της, η UNRWA έχει παράσχει βοήθεια σε τέσσερις γενιές Παλαιστίνιων προσφύγων καλύπτοντας την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, τις υποδομές των καταυλισμών, τις κοινωνικές υπηρεσίες και τη βοήθεια έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με την υπηρεσία, τουλάχιστον 152 υπάλληλοι της υπηρεσίας έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από την έναρξη του πολέμου.

Οι ισχυρισμοί

Το τοπίο είναι ομιχλώδες, καθώς ούτε το Ισραήλ ούτε η UNRWA έχουν δώσει διευκρινίσεις για τη φερόμενη εμπλοκή των υπαλλήλων της UNRWA στα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με το CNN, την Παρασκευή 26/01 το Ισραήλ μοιράστηκε πληροφορίες, τόσο με την UNRWA όσο και με τις ΗΠΑ, σχετικά με 12 υπαλλήλους που φέρονται να εμπλέκονται στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και συνδέονται είτε με τη Χαμάς είτε με την PIJ (Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ).

Ισραηλινός αξιωματούχος αναφέρει πως οι πληροφορίες προέρχονται από υπολογιστές της Χαμάς και έγγραφα που κατασχέθηκαν κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων στη Γάζα, καθώς και από ανακρίσεις κρατουμένων και φερόμενων ως τρομοκρατών.

Όπως μετέδωσαν οι New York Times, το Ισραήλ διαβίβασε φάκελο στην κυβέρνηση των ΗΠΑ που περιλαμβάνει συγκεκριμένες και -μη επαληθευμένες μέχρι στιγμής- κατηγορίες εναντίον των 12 υπαλλήλων της UNWRA. Μεταξύ άλλων, κατηγορούνται για απαγωγές, διανομή πυρομαχικών και συμμετοχή στην αιματηρή επίθεση στο Κιμπούτς, κατά την οποία σκοτώθηκαν 97 άνθρωποι.

Ο γενικός επίτροπος της UNRWA, Φιλίπ Λαζαρινί, δήλωσε ότι έλαβε «πληροφορίες σχετικά με την υποτιθέμενη εμπλοκή αρκετών υπαλλήλων». Ωστόσο, για να συνεχίσει ο οργανισμός να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, αποφάσισε «να καταγγείλει αμέσως τις συμβάσεις αυτών των μελών του προσωπικού και να ξεκινήσει έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί η αλήθεια» αναφέρεται σε δημοσίευση του στο X.

Σε δήλωσή του ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε ότι 9 από τα 12 μέλη του προσωπικού της UNRWA που βρίσκονται στο επίκεντρο των καταγγελιών έχουν απολυθεί. Ένας είναι νεκρός, ενώ οι ταυτότητες των άλλων δύο είναι υπό διερεύνηση.

Σε ανακοίνωσή της, η Χαμάς επέκρινε την απόφαση να τερματιστούν οι συμβάσεις των εργαζομένων και κατηγόρησε το Ισραήλ ότι προσπαθεί να υπονομεύσει την UNRWA και άλλες οργανώσεις που παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.

Ποια η σχέση Ισραήλ – ΟΗΕ

Οι σχέσεις του Ισραήλ με τον ΟΗΕ βρίσκονται σε συνεχείς αναταράξεις τους τελευταίους μήνες.

Ανώτεροι αξιωματούχοι του ΟΗΕ έχουν ασκήσει έντονη κριτική στην πολεμική συμπεριφορά του Ισραήλ στη Γάζα, η οποία έχει σκοτώσει περισσότερους από 26.000 Παλαιστίνιους.  Στο μεταξύ, οι Ισραηλινοί διπλωμάτες έχουν εξοργιστεί με τις εκκλήσεις του ΟΗΕ για κατάπαυση του πυρός. Ιδιαίτερα όταν ο Αντόνιο Γκουτέρες, με επιστολή του προς το 15μελές συμβούλιο, κάλεσε το σώμα να «πιέσει για να αποτρέψει μια ανθρωπιστική καταστροφή» και να ενωθεί σε μια έκκληση για πλήρη κατάπαυση του πυρός.

Ο Ισραηλινός πρεσβευτής στα Ηνωμένα Έθνη, Γκιλάντ Ερντάν, επέκρινε τον Γκουτέρες για την κίνηση αυτή υποστηρίζοντας ότι μια κατάπαυση του πυρός «εδραιώνει τον έλεγχο της Χαμάς στη Γάζα». Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι πρόσφατοι πόλεμοι στην Ουκρανία, την Υεμένη και τη Συρία δεν είχαν προκαλέσει την ίδια αντίδραση.


Οι ισραηλινοί ισχυρισμοί κατά της UNRWA ήρθαν την ίδια ημέρα που το ανώτατο δικαστήριο του ΟΗΕ διέταξε το Ισραήλ να δράσει άμεσα για να αποτρέψει τη γενοκτονία στη Γάζα.

Το 2017, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου προσπάθησε να διαλύσει τον οργανισμό του ΟΗΕ, λέγοντας ότι θα πρέπει να συγχωνευθεί με την κύρια υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.

Η UNRWA έχει επανειλημμένα αρνηθεί τους ισχυρισμούς ότι η βοήθειά της εκτρέπεται προς τη Χαμάς ή ότι διδάσκει μίσος στα σχολεία της και έχει αμφισβητήσει «τα κίνητρα όσων διατυπώνουν τέτοιους ισχυρισμούς».

Παγκόσμιες αντιδράσεις

Αρκετές δυτικές χώρες ανακοίνωσαν την αναστολή της χρηματοδότησης της UNRWA στον απόηχο των ισχυρισμών.  Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ δήλωσε την Παρασκευή ότι ανέστειλε προσωρινά την χρηματοδότηση προς τον οργανισμό.

Η Αυστραλία, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Γερμανία, η Ελβετία, η Φινλανδία και οι Κάτω Χώρες ακολούθησαν την ίδια οδό. Η Ιαπωνία δήλωσε τη Δευτέρα 29/01 ότι ανέστειλε τη χρηματοδότηση «προς το παρόν».

Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας και της Νορβηγίας, δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την UNRWA.

Η κυβέρνηση της Νορβηγίας δήλωσε ότι «η κατάσταση στη Γάζα είναι καταστροφική και η UNRWA είναι η πιο σημαντική ανθρωπιστική οργάνωση στη περιοχή. Η διεθνής βοήθεια για την Παλαιστίνη είναι τώρα περισσότερο απαραίτητη από ποτέ».

Σε δήλωσή του την Κυριακή, ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, κάλεσε τις χώρες που αναστέλλουν τη χρηματοδότηση της UNRWA να το ξανασκεφτούν. «Τέτοιες θέσεις, αν διατηρηθούν, θα τιμωρήσουν δυσανάλογα εκατομμύρια ανθρώπους αδικαιολόγητα», δήλωσε ο Αμπάς, σύμφωνα με το WAFA, το επίσημο παλαιστινιακό πρακτορείο ειδήσεων.

Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Ισραέλ Κατζ, άφησε να εννοηθεί ότι το Ισραήλ θα επιδιώξει να σταματήσει η λειτουργία της UNRWA στη μεταπολεμική Γάζα.