Ο υπουργός Παιδείας Κ. Πιερρακάκης αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του, ανακοίνωσε σε συνέντευξη στο «Βήμα της Κυριακής» τη λύση που μπορεί να δοθεί στο δισεπίλυτο πρόβλημα λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στη λειτουργία παραρτημάτων διεθνών πανεπιστημίων, που θα επιθυμούσαν να δημιουργηθούν στη χώρα μας, αλλά και στην παράλληλη ενίσχυση των δημοσίων πανεπιστημίων.
Σε άρθρο μου είχα αναφέρει ότι στην εποχή της προόδου και της ανάπτυξης, στη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία και τον πολιτισμό και που φιλοδοξεί να πρωτοστατεί στις διεθνείς εξελίξεις, η λύση που προτείνεται είναι θετική και οι επιφυλάξεις για τη λειτουργία αυτών των παραρτημάτων διεθνών πανεπιστημίων είναι περιττές. Είναι γεγονός ότι ο σχεδιασμός για τη λειτουργία αυτών των πανεπιστημίων παρουσιάζει μεγάλες δυσκολίες λόγω των αδυναμιών του συστήματος εκπαίδευσης και για τον λόγο αυτό το θέμα χρόνισε. Δυστυχώς όμως ο σχεδιασμός που προτείνεται τώρα προκαλεί επιφυλάξεις που καθημερινά εκφράζονται και τις οποίες πιστεύω ότι θα πρέπει να λάβει υπόψη του το υπουργείο Παιδείας. Η ιδέα, εξάλλου, της δημιουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων προκαλεί φόβο στην κοινωνία για υποβάθμιση των δημοσίων πανεπιστημίων με τη δωρεάν ανώτατη εκπαίδευση που με τόσους αγώνες κατοχυρώθηκε στη χώρα μας. Και είναι γεγονός ότι τα δημόσια πανεπιστήμια παρουσιάζουν ελλείψεις ως προς την οργάνωση, τον αριθμό του επιστημονικού προσωπικού και τον εξοπλισμό τους , ενώ συγχρόνως διακρίνονται για το επιστημονικό δυναμικό τους.
Ενα πρώτο βασικό ερώτημα που πλανάται είναι ποια αξιόλογα πανεπιστήμια του εξωτερικού επιθυμούν να προχωρήσουν σε μια οικονομική επένδυση εμφανώς ασύμφορη με τις προϋποθέσεις, που έχουν ανακοινωθεί. Ένα δεύτερο είναι αν το υπουργείο Παιδείας θεωρεί απαραίτητη μια χαρτογράφηση του χώρου των πανεπιστημίων. Είναι γνωστό ότι έχουν δημιουργηθεί στην περιφέρεια της χώρας πλείστα πανεπιστημιακά τμήματα με στόχο την αποκέντρωση, την διευκόλυνση των φοιτητών εκτός των μεγάλων κέντρων, αλλά και τη στήριξη της τοπικής οικονομίας. Ορισμένα από αυτά καρποφόρησαν, άλλα όμως, υπολειτουργούν. Με τη λειτουργία ιδιωτικών (μη κρατικών) πανεπιστημίων ο κίνδυνος διάλυσής τους είναι ορατός. Η χαρτογράφηση θα δώσει τη δυνατότητα σύμπτυξης ίσως, ορισμένων γνωστικών αντικειμένων ή και τμημάτων των πανεπιστημιακών σχολών.
Είναι ευνόητο ότι για να υπάρξει ανταγωνισμός μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών πανεπιστημίων, που αποτελεί και έναν από τους στόχους του εγχειρήματος , θα πρέπει αυτά να έχουν κοινή αφετηρία. Το υπουργείο Παιδείας έχει ήδη αρχίσει να στηρίζει τα δημόσια πανεπιστήμια, οι ανάγκες τους όμως είναι υπέρογκες και… λεφτά δεν υπάρχουν. Το σύστημα εξάλλου των εισιτηρίων εξετάσεων, αλλά και η διάρκεια σπουδών στα ελληνικά πανεπιστήμια επιτείνουν τις διαφορές μας έναντι των διεθνών πανεπιστημίων. Ας μη λησμονούμε, επιπλέον, ότι η δυνατότητα έρευνας εντός των πανεπιστημίων θεωρείται εκ των ουκ άνευ για τα πανεπιστήμια του εξωτερικού και οι υποψήφιοι στηρίζονται πολύ σε αυτήν, και για την μετά την αποφοίτηση αποκατάστασή τους, και επομένως, η προτίμησή τους για τα ιδιωτικά θα είναι δικαιολογημένη.
Το υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να λάβει επίσης υπόψη του την ανάγκη βελτίωσης της επαγγελματικής εκπαίδευσης, γιατί έχει πλέον γίνει φανερό ότι τα πανεπιστήμια δεν λύνουν την επαγγελματική αποκατάσταση. Πολλοί υποψήφιοι, εξάλλου, δεν είναι ικανοί ή και δεν επιθυμούν πανεπιστημιακές σπουδές, και η μανία των γονιών για την εισαγωγή των παιδιών τους απαραιτήτως σε πανεπιστήμιο είναι πια παρελθόν. Ένα επιπλέον σοβαρό ζήτημα είναι τα δίδακτρα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια και ποιο σύστημα αυτά θα ακολουθήσουν.
Πολλά, επομένως, τα προβλήματα που προκύπτουν από ένα νέο σύστημα για την Ελλάδα, και κυρίως από τις ελλείψεις της ανώτατης εκπαίδευσης. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν η Ανεξάρτητη Εθνική Αρχή Ανωτάτης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στα καθήκοντα που της έχουν ανατεθεί από το νομοσχέδιο, αν δεν προηγηθεί η λύση αυτών των προβλημάτων.
Πιστεύω λοιπόν ότι ο διάλογος που άνοιξε η εφημερίδα «Το Βήμα» έχει πολλά να προσφέρει όχι μόνο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, αλλά και για τη συνειδητοποίηση εκ μέρους της κοινωνίας της πραγματικής διάθεσης της πολιτείας για την παράλληλη με το νομοσχέδιο στήριξη της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης. Η στήριξη αυτή θα επιτρέψει την ανώδυνη ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων και είναι βέβαιο ότι τότε δεν θα έχουν τίποτα να φοβηθούν το επιστημονικό δυναμικό και οι σπουδαστές των δημόσιων πανεπιστημίων της χώρας μας.
Oμότιμη καθηγήτρια, πρόεδρος Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών ΕΚΠΑ, κοσμήτορας Δημοτικού Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγίας Παρασκευής
