Το σπιράλ των ανατιμήσεων σε φρούτα, λαχανικά και ελαιόλαδο αναμένεται να συνεχιστεί και το 2024 με βάση τις τιμές παραγωγού την ώρα που οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα εγείρουν ανησυχίες για νέες πληθωριστικές πιέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε χθες η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), ο γενικός δείκτης τιμών εκροών στη γεωργία – κτηνοτροφία, στον οποίο αποτυπώνονται οι τιμές παραγωγού, αυξήθηκε τον Νοέμβριο κατά 3,8% σε ετήσια βάση. Στον αντίποδα, το συνολικό κόστος παραγωγής στον αγροτικό κλάδο καταγράφει ετήσια μείωση της τάξεως του 5,2%.
Παρά τη φαινομενικά συγκρατημένη άνοδο που καταγράφει ο γενικός δείκτης, στο ελαιόλαδο οι τιμές παραγωγού εκτινάχθηκαν κατά 72,4%, στα φρούτα κατά 12,3% και στα λαχανικά κατά 14,8% «δείχνοντας» τι θα πληρώσουν οι καταναλωτές τις επόμενες εβδομάδες στα σούπερ μάρκετ και στις λαϊκές αγορές όταν μάλιστα ο πληθωρισμός των τροφίμων παραμένει κραταιός, καταγράφοντας νέα αύξηση 8,9% τον Δεκέμβριο.
Οι αιτίες της ανόδου
Η κλιματική κρίση δείχνει πόσο ευάλωτη μπορεί να είναι η φυτική παραγωγή αναφέρουν στο ΟΤ αναλυτές της αγοράς με τη μείωση της παραγωγής ελαιολάδου σε Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα και Τουρκία να είναι το πλέον ενδεικτικό παράδειγμα για τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που έχει ο καιρός στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου.
«Αυτές οι ακραίες συνθήκες με τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα μπαίνουν εμπόδιο στο να εξελιχθεί η πλήρης δυναμικότητα των σύγχρονων συστημάτων ελιάς. Η κλιματική αλλαγή θα παραμείνει πρόκληση και θα οδηγήσει σε περαιτέρω αλλαγές τόσο στις αποδόσεις όσο και στην ποιότητα του ελαιολάδου», επισημαίνει χαρακτηριστικά η Κομισιόν.
Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα η παραγωγή ελαιολάδου κινείται με απώλειες της τάξεως του 70% σε ισχυρές παραγωγικές περιοχές όπως η Κρήτη και η Μεσσηνία, γεγονός που αναπόφευκτα επηρεάζει τις τιμές.
Το ίδιο επιβαρυντική είναι κλιματική κρίση και στην παραγωγή πορτοκαλιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι την Τρίτη 9/1 με βάση τα στοιχεία του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, οι τιμές χονδρικής στα πορτοκάλια ήταν αυξημένες κατά 33,3% σε σχέση με πέρσι.
Ανεπαρκής ο έλεγχος των τιμών
Ο ανεπαρκής έλεγχος, ειδικά ως προς την εξέλιξη των τιμών στην εφοδιαστική αλυσίδα, λόγω πολλών ενδιάμεσων, είναι επίσης ένας λόγος που οι τιμές ανεβαίνουν σε βασικά αγαθά, επισημαίνεται από φορείς της αγοράς.
Την ίδια ώρα η διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω των γεωπολιτικών κρίσεων αποτυπώνεται κατευθείαν στις τιμές των προϊόντων.
Αρρυθμίες στην τροφοδοσία
Η κρίση του Σουέζ πυροδοτεί ήδη σενάρια για αυξήσεις τιμών σε σειρά προϊόντων στην ΕΕ, καθώς η αύξηση του μεταφορικού κόστους και των χρόνων παράδοσης προκαλεί έντονες αρρυθμίες στην τροφοδοσία της αγοράς. Οι εξαγωγείς υπολογίζουν περίπου 10 ημέρες επιπλέον της συνηθισμένης διάρκειας για τις παραδόσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργείται πρόβλημα με τη διακίνηση ευπαθών προϊόντων, όπως φρούτα και λαχανικά.
Είναι ενδεικτικό ότι οι ναύλοι των εμπορευμάτων από την Ασία προς την Ευρώπη έχουν υπερδιπλασιαστεί. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Εμπορευματοκιβωτίων Drewry που παρακολουθεί τα παγκόσμια ναύλα εκτινάχθηκε κατά 61% την πρώτη εβδομάδα του 2024.
