39 θεατρικές παραστάσεις που δεν φοβούνται να μιλήσουν για τη γυναικεία χειραφέτηση

Αν επιχειρήσει κανείς μια καταγραφή της θεματολογίας των θεατρικών έργων στις ελληνικές θεατρικές σκηνές, διαπιστώνει ότι τα ζητήματα ταυτοτήτων, ρόλων και διαπάλης των φύλων, οι αγωνιώδεις υπαρξιακές αναζητήσεις κλασικών και σύγχρονων ηρωίδων, τα σκοτάδια της έμφυλης βίας και τα αδιέξοδα των πατριαρχικών δομών της κοινωνίας, εξερευνούνται σε πλήθος παραστάσεων. Γυναίκες από όλο το φάσμα της θεατρικής δραματουργίας από κάθε εποχή και κάθε ιστορική περίοδο ζωντανεύουν και εκσυγχρονίζονται, τοποθετώντας το ελληνικό θέατρο σε μια διαρκή συνομιλία με τα προβλήματα της επικαιρότητας, αλλά και την ίδια την κοινωνία. Στο επίκεντρο συχνά η γυναικεία χειραφέτηση ιδωμένη μέσα από κάθε είδος θεατρικού έργου.

Τέχνη και κοινωνική πραγματικότητα

Ενδεικτική της εγγύτητας που δείχνει το ελληνικό θέατρο στην κοινωνική πραγματικότητα είναι ο κύκλος συζητήσεων που άνοιξε πέρσι το Εθνικό Θέατρο πάνω σε φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία και την τέχνη και συνεχίζεται φέτος, από τις 16 Ιανουαρίου στην Κεντρική Σκηνή, στο κτήριο Τσίλλερ, με μια δημόσια συζήτηση με θέμα: «Καθημερινός σεξισμός». Ομοίως, οι ηθοποιοί Ευδοξία Ανδρουλιδάκη και Μαρία Φιλίνη πραγματοποιούν στην Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών του Θεάτρου REX  – Σκηνή «Κατίνα Παξινού» ζωντανές συνεντεύξεις με εξέχουσες καλεσμένες υπό τον τίτλο «Μπατόν σαλέ» (από 7/1 έως 28/4).

Με αφορμή την ευρύτατη ενασχόληση των ελληνίδων και ελλήνων δημιουργών με τη γυναικεία ταυτότητα, επιχειρούμε να καταγράψουμε έναν οδηγό παραστάσεων για τη σεζόν 2023-2024. Η λίστα που παρουσιάζουμε είναι μια ευκαιρία να διατρέξουμε τις παραστάσεις της σεζόν – από τα έργα του κλασικού ρεπερτορίου μέχρι τις πρωτότυπες παραγωγές νέων δημιουργών – πάνω στον άξονα τέχνη – κοινωνία – γυναίκα.

Θεατρικές Πρεμιέρες Ιανουαρίου

«Αγωνία Ιερή, στον αργαλειό της Εύας Palmer-Σικελιανού»

Η νέα παραγωγή της Ομάδας Θέατρο Πρόταση είναι μια πρωτότυπη βιογραφία της γυναίκας που γεφύρωσε τον αρχέγονο κόσμο με τον σύγχρονο. Στον ομώνυμο ρόλο η Ελ. Νιωτάκη και στη σκηνοθεσία ο Κ. Αβράμης.

Από 8/1/2024 έως 30/1/2024, Δευτέρα και Τρίτη, στο H.ug art space.

«Από το κουκούλι στην πεταλούδα»

Σε σύλληψη και σκηνοθεσία της Φλωρεντίας Μπέμπη και με πρωτότυπη μουσική της Παυλίνας Κατσή, η παράσταση παρουσιάζει πέντε ερμηνεύτριες σε ένα λαβύρινθο ηρωίδων του παγκόσμιου ρεπερτορίου, που συνομιλούν με τη «Μηχανή Άμλετ» του Χάινερ Μύλερ. Ερμηνεύουν οι Αθηνά Αλαμανή, Ιωάννα Γκιούλη, Φλωρεντία Μπέμπη, Ειρήνη Σκαμνάκη, Λύδια Τσογιάννη.

Στο Θέατρο Nous από τις 11/1 και κάθε Πέμπτη στις 21.00 για οκτώ παραστάσεις.

«Η Ιοκάστη Γιουξουάν στή Xώρα της Κλιμακτηρίου»

Το νέο έργο της Κικής Μαυρίδου σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη με την Άντρια Ράπτη στο ρόλο της Ιοκάστης, έχει για ηρωίδα μια γυναίκα που αποφασίζει να βγει από τον κοινωνικό κλοιό του καθωσπρεπισμού.

Στον Πολυχώρο Vault από το Σάββατο 13/1 και κάθε Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 18.00, για περιορισμένες παραστάσεις.

«Γιατί τώρα;»

Ιστορίες θυμάτων κακοποίησης γίνονται αφορμή για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου που σκοπεύει στην ενημέρωση, τον προβληματισμό και την εξάλειψη του victim blaming. Από τη Θεατρική Ομάδα Ανδρομέδα.

Στο Θέατρο 104 από 13/1 έως 25/2.

«Οθέλλος/ Πορνογραφία»

Έναν νέο «Οθέλλο» συστήνει στο κοινό ο Γιάννης Λεοντάρης μέσα από μια επαναπροσέγγιση του περίφημου έργου του Σαίξπηρ που χρησιμοποιεί ως όχημα την πορνογραφία και την έμφυλη βία για να αναδείξει τις γυναικοκτονίες της Δυσδαιμόνας και της Αιμιλίας. Στην παράσταση «Οθέλλος/ Πορνογραφία» παίζουν οι Αιμιλία Βάλβη, Γιώργος Κριθάρας Νικόλας Μαραγκόπουλος και Κατερίνα Παπανδρέου.

Στο Θέατρο Σταθμός από 15/1 έως 27/2.

«Μάλο Μόμε, μικρό κορίτσι»

Η Νάντια Δαλκυριάδου, διασκευάζει και σκηνοθετεί τη νουβέλα της Χαρούλας Αποστολίδου «Μάλο Μόμε, μικρό κορίτσι», γύρω από το ζήτημα των ελλήνων Γκασταρμπάιτερ στη Γερμανία και τις διαφορετικές γενιές γυναικών που αναμετρώνται με την ξενιτιά, την ιστορία, τις ανάγκες τους. Παίζουν οι Δέσποινα Σαραφείδου, Ξένια Αλεξίου, Ήρα Ρόκου. Φιλική συμμετοχή: Μπακάρ Αλμπακάρ.

Στο Θέατρο Μεταξουργείο από την Δευτέρα 15/1 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη, μέχρι τις 5/3.

«Αγορομάνα»

Η παράσταση της Αφροδίτης Μητσοπούλου συνεχίζεται για 2η θεατρική σεζόν στην Αθήνα. Το έργο εξερευνά, εξιστορεί και αποδομεί τα βιώματα της μητρότητας και της πατρότητας, φωτίζει σταδιακά τους έμφυλους ρόλους που συνεχίζουν να υφίστανται σήμερα και ξετυλίγει το νήμα της βίας κατά των γυναικών.

Στη σκηνή του ΠΛΥΦΑ από τις 17/1.

«Το Κλύσμα»

Η βραβευμένη κωμωδία της Αργυρώς Μαργαρίτη καταπιάνεται με μια γυναίκα που αφηγείται την πολυτάραχη ζωή της, στον διάδρομο ενός νοσοκομείου σε ένα…κλύσμα. Η Άννα Σωτρίνη σκηνοθετεί τους Αλεξία Πετροπούλου και Νίκο Γιαλελή.

Στο θέατρο Αλκμήνη από 21/1 και κάθε Παρασκευή.

«Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα»

Η Μαρία Πρωτόπαππα σκηνοθετεί Λόρκα. Μια αυταρχική χήρα επιβάλλει στις πέντε κόρες της 8 χρόνια πένθους και εγκλεισμού μετά τον θάνατο του δεύτερου συζύγου της. Ο Χρήστος Στέργιογλου στον ρόλο του τίτλου πλαισιώνεται από τις Ευγενία Αποστόλου, Άννα Καλαϊτζίδου, Δημήτρη Μαργαρίτη, Ελένη Σπετσιώτη, Κατερίνα Φωτιάδη και Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη. Η μετάφραση είναι της Ελένης Σπετσιώτη, τα σκηνικά και κοστούμια της Εύας Νάθενα.

Στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης από 24/1.

«Ο άντρας μου»

Θεατρική πνοή στα διηγήματα της καταγόμενης από τη Βόρεια Μακεδονία, Ρούμενα Μπουζάροφσκα, δίνει η Μαρία Μαγκανάρη. Τη διασκευή των διηγημάτων «Ο άντρας μου» που διερευνούν την πατριαρχική βαλκανική κοινωνία και τις γυναικείες ταυτότητες ανέλαβε η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, ενώ η Μαρία Μαγκανάρη τη δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία. Παίζουν οι Μαρία Σκουλά, Aμαλία Καβάλη και Μαρία Μαγκανάρη.

Στο Θέατρο Θησείον από 26/1 έως 29/2.

«Και λέγε λέγε»

Συνεχίζοντας με αμείωτη ένταση την πορεία της στα θεατρικά δρώμενα, η Λένα Κιτσοπούλου επιστρέφει ως θεατρική συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός με «μια επιστημονική διείσδυση στον έρωτα και στην μεγαλειώδη αξία του αρσενικού…». Μαζί της οι Έμιλυ Κολιανδρή, Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Πάνος Παπαδόπουλος, Θοδωρής Σκυφτούλης.

Στη Σκηνή Φρυνίχου του Θεάτρου Τέχνης από τον Μάιο του 2024.

Οι παραστάσεις που συνεχίζονται

Από το φθινόπωρο του 2023 παρουσιάζεται  για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε σκηνοθεσία Τατιάνας Λύγαρη το ισραηλινό θεατρικό έργο «Κρυμμένες» της συγγραφέως Yossefa Even-Shoshan και της σκηνοθέτιδας και ηθοποιού Dalia Shimko (Αμαξοστοιχία – Θέατρο Το Τρένο στο Ρουφ, έως 28/4), όπως και το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ “Αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο”, που συνδυάζει ποιήματα από διάφορες ποιητικές συλλογές και μελοποιημένους στίχους του ποιητή σε συνάρτηση με επιλεγμένα κείμενα από την “Τέταρτη Διάσταση”, αναδεικνύοντας σε διαφορετικές παραστάσεις (Ισμήνη, Φαίδρα, Σονάτα του σεληνόφωτος, Αποχαιρετισμός) ζητήματα ταυτότητας και φύλου (Θέατρο Δρόμος, έως 27/4)

Την τρέχουσα χειμερινή σεζόν οι σκηνές της Αθήνας φιλοξενούν επίσης:

– την εμπνευσμένη από το «Έγκλημα της Χαροκόπου», «Κακούργα πεθερά» της Νεφέλη Μαϊστράλη σε σκηνοθεσία Θανάση Ζερίτη (Θέατρο Πόρτα, έως 13/2 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη),

– το «The Doctor» του Robert Icke, ελεύθερα βασισμένο στο έργο «Professor Bernhardi» του Άρτουρ Σνίτσλερ σε μετάφραση και σκηνοθεσία της Κατερίνα Ευαγγελάτου (Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, έως 28/1),

– την «Καθαρίστρια» του Αντώνη Τσιπιανίτη Αθερινού με τον Αντώνη Παπαηλία στον πρώτο ρόλο σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Λιακόπουλου (Coronet Theatre, έως 31/1).

– το έργο «Playlist μιας faultless μητρότητας» της Ευαγγελίας Γατσωτή. Τη σκηνοθεσία συνυπογράφουν η Κατερίνα Πολυχρονοπούλου και η  Έλενα Τυρέα (Vault – Πολυχώρος, έως 11/2),

– τα «Ψάρια στη γυάλα», βασισμένο στο «Dusa, Fish, Stas and Vi» της Pam Gems σε σκηνοθεσία Μαριλένας Ρασιδάκη (Θέατρο Μπέλλος, έως 30/1)

– την «Αγγλίδα ερωμένη» της Μαργκερίτ Ντιράς σε σκηνοθεσία Ζαν Πολ Ντενιζόν (Θέατρο-Πολυχώρος Εκστάν, έως 3/3).

Δεύτερη σεζόν διανύουν οι παραστάσεις:

– «Φιλουμένα Μαρτουράνο» του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου με τους Μαρία Ναυπλιώτου και Μελέτη Ηλία (Θέατρο Δημήτρης Χορν, έως 31/1),

– «Το Πάρτυ της ζωής μου» της Ελένης Ράντου με την ίδια στον πρώτο ρόλο και τον Ανέστη Αζά στη σκηνοθεσία, μετά την περσινή επιτυχία (Θέατρο Διάνα, έως 31/3),

– «Δεσποινίς Τζούλια» του Στρίντμπεργκ σε σκηνοθεσία της Βάσιας Βασιλείου (Θέατρο Από Κοινού, έως 7/2).

Παράλληλα, στην τρίτη τους σεζόν είναι:

– το έργο «Amalia melancholia, η βασίλισσα των Φοινίκων» της Ζωής Χατζηαντωνίου με την Έμιλυ Κολιανδρή μετά τις δύο θεατρικές του σεζόν στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Θέατρο της Οδού Κυκλάδων Λευτέρης Βογιατζής, έως 21/1).

–  ο μονόλογος της Κικής Μαυρίδου «Η μάνα αυτουνού…Έλλη Ζάχου Ταχτσή» με τη Ράνια Σχίζα στον ομώνυμο ρόλο σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Λάσκαρη (Εν Αθήναις, έως 11/2)

Για τέταρτη σεζόν συνεχίζεται ο κωμικός μονόλογος της Μαρίας Μαραγκουδάκη «Άκου καθώς περνάει», με 23 στιγμιότυπα από την πορεία ζωής μιας γυναίκας (Θέατρο της Ημέρας, έως 27/4 κάθε Σάββατο).

Στις παραστάσεις που πλησιάζουν στην ολοκλήρωση τους, συγκαταλέγονται:

-το διαχρονικό «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν σε σκηνοθεσία Δημήτρης Τάρλοου με τη Λένα Παπαληγούρα (Θέατρο Πορεία, έως 14/1),

– η δεύτερη σεζόν του έργου «Νόρα: Το σπίτι της κούκλας» επίσης του Ίψεν σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Πέτρου Νάκου (Θέατρο Altera Pars, 13/1 και 14/1),

– οι μονόλογοι «Ακάλυπτη στον ακάλυπτο» της Ρούλας Καρακατσάνη σε σκηνοθεσία Μ. Ιωνά (Θέατρο Αλκμήνη, έως 14/1),

– το έργο «Σταματία το γένος Αργυροπούλου» του Κώστα Σταματίου σε σκηνοθεσία-ερμηνεία της Μαρίας Βασιλείου (Θέατρο Αλκμήνη – Secret Room, έως 15/1)

– η  «Μέδουσα» των Κωνσταντίνου Παλίλη και Μαρίας Σ. Αποστολάτου, με θέμα τον βιασμό (Θέατρο Αλκμήνη – Secret Room, έως 14/1) και

– το «Αντίο μαμά» της Τάνια Χαροκόπου (Θέατρο Αλκμήνη – Secret Room, έως 16/1),

– το «Γράμμα στον Ορέστη» του Ιάκωβου Καμπανέλλη σε σκηνοθεσία Έφης Ρευματά με τη Μαρκέλα Αργυροπούλου στον ρόλο της Κλυταιμνήστρας (Θέατρο Αλκμήνη – Secret Room, έως 19/1)

– η «Επέτειος», μόνολογος του Ανδρέα Αριστοτέλους (ProjectR stage, 19/1 και 26/1).

Για τον Ιανουάριο, σημειώνουμε ακόμα:

– τη σύγχρονη εκδοχή της «Γέρμα» του Σάιμον Στόουν σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου με τη Μαρία Κίτσου (Θέατρο Πόρτα, έως 28/1). Η παραγωγή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου θα παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη για έξι παραστάσεις, στις 2,3,4, 7, 8 και 9 Φεβρουαρίου, στο Θέατρο Κολοσσαίον.

– τη «Μαντάμ Μποβαρί» του Γκιστάβ Φλομπέρ σε διασκευή της Έλσας Ανδριανού και σκηνοθεσία της Λίλλυς Μελεμέ με την Πέγκυ Τρικαλιώτη (Θέατρο Αποθήκη, έως 30/1).

– τον μονόλογο «Το μπουφάν της Χάρλεϊ ή πάλι καλά» του Βασίλη Κατσικονούρη (Θέατρο Coronet, έως 30/1).

– την «Ευτυχία Πρίντζου – Η επιστροφή» του Βασίλη Κονταξή σε σκηνοθεσία του ίδιου με τη Τζένη Παπαδοπούλου (Θέατρο Αργώ – Studio, έως 31/1),

– τη δεύτερη σεζόν της φεμινιστικής κωμωδίας «Αυτές που δεν προλάβατε» της ομάδας b.p.m. (beats per minute) σε κείμενο και σκηνοθεσία της Δανάης Λιοδάκη (Θέατρο Χώρα, εισιτήρια διατίθενται για την παράσταση έως 30/1).

Τέλος, η παράσταση «Λωξάντρα» της Μαρίας Ιορδανίδου σε διασκευή και σκηνοθεσία της Άννας Βαγενά  (Θέατρο Αλάμπρα) πήρε παράταση για 4 μόνο παραστάσεις (Σάββατο 20/1 στις 21:00 και Κυριακή 21/1 στις 19:00 & Σάββατο 27/1 στις 21:00 και Κυριακή 28/1 στις 19:00). Το πρωτότυπο έργο «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα» της Πειραματικής Σκηνής του Θεσσαλικού Θεάτρου σε έρευνα, δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία του Κ. Ντέλια, για τις γυναίκες της Θεσσαλίας, μόλις ολοκλήρωσε τις παραστάσεις του.