Οι «μεγάλοι χαμένοι», το 2024, θα είναι σίγουρα ο ουκρανικός και ο παλαιστινιακός λαός, υποστηρίζει, μιλώντας στο ΒΗΜΑ, ο Σωτήρης Ρούσσος, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Θρησκείας στη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Αφενός, λόγω του γεγονότος ότι οι ουκρανικές δυνάμεις «δεν έχουν καταφέρει να ανακαταλάβουν τα εδάφη που κατέκτησε η Ρωσία», αφετέρου, λόγω της «σφαγής που συντελείται στη Γάζα».
«Αυτοί ο δυο λαοί είναι οι χαμένοι αυτή τη στιγμή και θα είναι και το νέο έτος», τονίζει ο συνομιλητής μας.
«Χωρίς να είναι απολύτως χαμένη», η Ευρώπη, συνεχίζει ο αναλυτής, «δεν παίζει πια το ρόλο που πρέπει να παίζει στον κόσμο, κάτι που πιστεύω ισχύει και για την Αμερική, η οποία και με τον πόλεμο στην Ουκρανία και με τον πόλεμο στη Γάζα δεν είναι κερδισμένη, χωρίς να είναι χαμένη».
Διακρίνει «έναν μεγαλύτερο δυναμισμό» της Κίνας και κρατών που «δεν παίζανε παλιά τέτοιο ρόλο». «Παρατηρούμε μια επανάκαμψη των χωρών του παγκόσμιου Νότου, που έχει κερδίσει τον τελευταίο χρόνο σε πολλά επίπεδα. Αυτοί είναι οι βασικοί χαμένοι και κερδισμένοι το 2024»,επισημαίνει ο ακαδημαϊκός.
2024: πρόβλεψη για τους δυο πολέμους
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος τον Φλεβάρη θα κλείσει δυο έτη, «είναι σε τέλμα», σχολιάζει ο κύριος Ρούσσος. «Καμία από τις δυο πλευρές δεν επιτυγχάνει την τελική νίκη. Ο πόλεμος θα συνεχιστεί πιθανότατα για ολόκληρο το 2024. Δεν βλέπω κάποια ειρηνευτική προσπάθεια ή επίλυση του ζητήματος. Θα είναι χαμηλής έντασης, χωρίς μεγάλες συγκρούσεις και εκστρατείες. Πιθανών να δούμε μια αντεπίθεση των Ρώσων σε μερικούς μήνες. Κι αυτό με ένα ερωτηματικό. Η Ουκρανία θα είναι πάντως ένας πόλεμος που θα συνεχίζεται το 2024 στην “καρδιά” της Ευρώπης, κάτι που δεν έχουμε δει μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην ήπειρό μας».
O έτερος εν εξελίξει πόλεμος στη Γάζα, «θα κρατήσει κάποιους μήνες ακόμα μέσα στο 2024. Δεν θα κρατήσει, ελπίζουμε, ολόκληρο το 2024». Οι συνέπειες εδώ «θα είναι πολύ μεγαλύτερες», υπογραμμίζει ο μεσανατολόγος «όσον αφορά στην παλαιστινιακή κοινωνία, όπου αναμένουμε μεγάλες αλλαγές στην Παλαιστινιακή κοινωνία και στην Παλαιστινιακή Αρχή, σε σχέση με τον Αμπάς, αλλά και στη Μέση Ανατολή γενικότερα γιατί ο πόλεμος αυτός, όπως συνεχίζεται, αν δεν θα εκτροχιάσει, θα αναστείλει για μεγάλο χρονικό διάστημα την προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, που ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή τα τελευταία 5-10 χρόνια. Αυτό είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό στοιχείο».
Ο ειδικός δεν αποκλείει την περίπτωση «να υπάρξουν αλλαγές και στην ισραηλινή πολιτική σκηνή, γιατί ακόμα και αν ισοπεδωθεί η Γάζα, ο Νετανιάχου είναι πάρα πολύ δύσκολο να επιβιώσει πολιτικά, ενώ είναι επίσης εξαιρετικά δύσκολο να επιβιώσει και η κυβερνητική συμμαχία».
«Δυστυχώς, η ισραηλινή κοινωνία έχει μία τάση προς την Δεξιά και την Ακροδεξιά και τον θρησκευτικό σιωνισμό και για αυτό μπορεί να δούμε και χειρότερες κυβερνήσεις από αυτή του Νετανιάχου στο Ισραήλ το προσεχές διάστημα. Θα έχουμε σοβαρές αλλαγές κι εκεί», προβλέπει.
Αμερικανικές εκλογές και νέες ισορροπίες
Ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται, ενώ οι ΗΠΑ εισέρχονται σε προεκλογική περίοδο. «Συνήθως οι πρόεδροι των ΗΠΑ πλησιάζοντας στις εκλογές γίνονται απολύτως αδρανείς στην εξωτερική τους πολιτική. Αυτό θα ευνοήσει τον Νετανιάχου και την ισοπέδωση της Γάζας. Ακόμα και ο Μπάιντεν θα είχε ενδεχομένως πάρει πιο αποφασιστικές πρωτοβουλίες αν δεν βρισκόταν σε μια προεκλογική χρονιά», παρατηρεί ο Σωτήρης Ρούσσος.
Σε περίπτωση εκλογής του Τραμπ, στις προεδρικές του 2024, δεν θεωρεί ότι θα αλλάξουν οι πολιτικές των ΗΠΑ , «επειδή έχει ήδη αποδείξει ότι είναι υποστηρικτής του Ισραήλ και πολιτικών, όπως ο Νετανιάχου, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, αφού αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και προσπάθησε να προχωρήσει τις Συμφωνίες του Αβραάμ. Επομένως, στο ενδεχόμενο μιας νίκης Τραμπ δεν θα δούμε βελτίωση στο κεντρικό ζήτημα, την αναγκαιότητα μιας βιώσιμης και δίκαιης λύσης του Παλαιστινιακού
Ζητήματος, που αναδεικνύεται αυτή τη στιγμή και το 2024 θα αναδειχθεί ακόμα περισσότερο. Ο Τραμπ δεν θα βοηθήσει εδώ».
Αλλαγές αναμένονται σε περίπτωση εκλογής του στο μέτωπο της Ουκρανίας, επισημαίνει ο ειδικός: «Ο Τραμπ θεωρεί ότι ο πόλεμος Ρωσίας -Ουκρανίας ήταν ένα λάθος που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Άρα, πιθανότατα θα δούμε μια προσπάθεια του Τραμπ να βρεθεί πολιτική λύση. Μόνο στην Ουκρανία μπορεί να παίξει ένα θετικό ρόλο η εκλογή του».
Ούτε οι σχέσεις όμως με την Κίνα αναμένεται να επηρεαστούν προς το καλύτερο, καθότι «ο Τραμπ είναι υπέρ μιας προστατευτικής αντίληψης για την αμερικανική οικονομία».
Εξ ου «έχει μεγάλη σημασία ποιος θα εκλεγεί στις εκλογές στο Μεξικό το 2024», τονίζει ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων. «Οι σχέσεις των δυο χωρών μπορούν να επιδεινωθούν εξαιτίας της αντιμεταναστευτικής πολιτικής που φαίνεται ότι θα συνεχίσει και του γεγονότος ότι ο Τραμπ δεν είναι υπέρ των πολυμερών συμφωνιών, όπως αυτή του Καναδά της Αμερικής και του Μεξικού. Δεν είναι ένας σταθερός και προβλέψιμος παίκτης σε πολυμερείς συνεργασίες».
Πιθανή εσωτερική κρίση στο Ιράν;
Τα μάτια πολλών είναι στραμμένα, μεταξύ άλλων, και στις εκλογές στην Ταιβάν, τον Ιανουάριο του 2024, οι οποίες «δεν αναμένεται όμως να αλλάξουν κάτι», σύμφωνα με τον κύριο Ρούσσο, ο οποίος επισημαίνει κάτι που περνά κάτω από τα ραντάρ των αναλυτών: «Το Ιράν περνά μια δύσκολη μεταβατική περίοδο. Δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει. Αυτό σχετίζεται με τη διαδοχή του Αλί Χαμεϊνί, του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη, ένα καίριο στοιχείο του ιρανικού πολιτικού συστήματος.
Προετοιμάζεται για τη διαδοχή ο γιος του, που κατέχει μια νευραλγική θέση στο σύστημα εξουσίας των Φρουρών της Επανάστασης. Είναι ο ανώτατος κληρικός. Ωστόσο, μπορεί κατά τη διαδοχή να προκληθεί μια εσωτερική κρίση στο πολιτικό σύστημα του Ιράν. Ίσως να μην συμβεί το 2024. Πάραυτα, έχουμε μπει σε μεταβατική φάση στο Ιράν κι αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη σε σχέση με τις ιρανικές αντιδράσεις εντός του 2024».
Χούθι: ένα «δύσκολο σταυρόλεξο»
Η απειλή του παράγοντα των Χούθι, συνιστά «ένα δύσκολο σταυρόλεξο», συνεχίζει ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων. «Οι Χούθι
αποτελούσαν βασικό κίνδυνο για την ασφάλεια της Σαουδικής Αραβίας. Μετά τη συμφωνία μεταξύ Σαουδικής Αραβίας, Ιράν και Χούθι, έχει βρεθεί ένα modus vivendi με τους τελευταίους, οι οποίοι δεν αποτελούν απειλή για τους Σαουδάραβες. Επειδή δε βρίσκονται σε αυτό τον άξονα των συμμαχιών του Ιράν, επιτίθενται σε πλοία λόγω της Γάζας».
Το πρόβλημα εντοπίζεται από τον κύριο Ρούσσο στο ότι «η Σαουδική Αραβία είναι πάρα πολύ διστακτική να πάρει μέτρα εναντίον τους, ενώ θα έπρεπε να είναι η πρώτη που θα το έκανε». Κάτι που δεν αποτολμούν όμως ούτε οι υπόλοιπες χώρες του κόλπου, «γιατί δεν θέλουν να διαταράξουν το ισχύον modus vivendi».
Οι ΗΠΑ θα ήθελαν -προσθέτει ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων- να συντρίψουν τους Χούθι, αλλά συγκρατούνται, γιατί «σε αυτή την περίπτωση θα αναζωπύρωναν τη σύγκρουση στην Υεμένη, κάτι που οι Σαουδάραβες και λοιποί Άραβες στον Κόλπο δεν θέλουν. Αυτό το δύσκολο σταυρόλεξο θα επηρεάσει όμως το παγκόσμιο εμπόριο. Το κατά πόσο, θα φανεί τον πρώτο μήνα του 2024».
Ήδη υπάρχει ένας χαμένος: «Επηρεάζεται πάρα πολύ η Αίγυπτος, καθώς το Σουέζ δίνει τα μεγαλύτερα έσοδα στη χώρα και μάλιστα σε μια περίοδο που είναι σε πολύ κακή κατάσταση οικονομικά».
Στην Ευρώπη, τέλος, το 2024 προβλέπει ο Σωτήρης Ρούσσος, θα υπάρξει «μεγαλύτερη συζήτηση και πίεση» για το τι στάση πρέπει να κρατήσει η Ε.Ε. απέναντι στον ουκρανικό πόλεμο, «όσο αυτός αποτελματώνεται και σταθεροποιείται η σημερινή κατάσταση. Δεν είναι δυνατόν να χρηματοδοτούν οι Ευρωπαίοι έναν πόλεμο που θα κρατήσει χρόνια».
Λύσεις στα Δυτικά Βαλκάνια
Η κρίση και στη Σερβία, δείχνει πως θα πρέπει, συνοψίζει ο ειδικός, η Ευρώπη να πάρει το 2024 σοβαρές αποφάσεις και για τα Δυτικά Βαλκάνια. «Μπορεί να είναι το 2024 ο χρόνος που θα ληφθούν πιο γρήγορες αποφάσεις, προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ένταξης στην Ε.Ε. χωρών των Δ. Βαλκανίων, όπως η Αλβανία, η Β. Μακεδονία -όχι η Σερβία».
*Ο κύριος Σωτήρης Ρούσσος είναι, μεταξύ άλλων, συγγραφέας του βιβλίου «Επανάσταση και Εξέγερση στη Μέση Ανατολή» (εκδόσεις Gutenberg).
