Το 1993, που απέχει πλέον τριάντα χρόνια από σήμερα, για άλλους (35 – 40 ετών και άνω) μοιάζει σαν χθες και για άλλους (35 – 40 ετών και κάτω) προϊστορία.

Ξεφυλλίζοντας πάντως «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 26ης Δεκεμβρίου 1993 διαπιστώνει κανείς ότι άλλα έχουν αλλάξει πολύ και άλλα παραμένουν εντελώς ίδια.

Σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Πολιτική

Όσον αφορά το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, έχει προηγηθεί η πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ύστερα από την αποχώρηση του Αντώνη Σαμαρά και του Γιώργου Συμπιλίδη από την κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας και η επικράτηση, στις εκλογές του Οκτωβρίου 1993, του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου.

Όπως προκύπτει από το κύριο άρθρο του «ΒΗΜΑΤΟΣ», στο επίκεντρο (και τότε) της δημόσιας συζήτησης είναι η (και σήμερα) πολύπαθη δημόσια υγεία.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ»:

«Οι εορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς δεν προσφέρονται κατά κανόνα για τα δυσάρεστα – τα οποία όμως θα εμφανισθούν και πάλι ενώπιόν μας, ευθύς μόλις η εορταστική περίοδος τελειώσει. Εν τούτοις δύο τουλάχιστον προβλήματα θα παραμένουν εντελώς ανοιχτά τις ημέρες αυτές για να υπενθυμίζουν χαίνουσες όσον και μόνιμες πληγές της κοινωνίας μας:

»Το πρόβλημα της δημόσιας υγείας, πρώτον, έχει πλέον τεθεί επί τάπητος: η νοσηρή κατάσταση με τα πασίγνωστα “φακελάκια” αλλά και οι εφιαλτικές λοιπές όψεις του ίδιου προβλήματος, τις οποίες διαρκώς αποκαλύπτει η συνεχιζόμενη έρευνα του “Βήματος”, δεν αφήνον περιθώρια για αδράνεια».

Σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κυρίαρχο επίσης ζήτημα, ενόψει του 1994 που πλησιάζει, είναι φυσικά και η ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ελλάδα.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Όπως γράφει ο Γιάννης Καρτάλης:

«Σε μια εξαιρετικά κρίσιμη φάση της πορείας προς την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ενοποίησης η Ελλάδα αναλαμβάνει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα σ’ ένα κλίμα μάλλον δυσμενές λόγω της γνωστής αρνητικής στάσης που έχουν επιείξει απέναντί της οι ευρωπαίοι εταίροι της και όχι μόνο στο θέμα των Σκοπίων.

»Παρ’ όλα αυτά, όμως, η προεδρία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή είναι η πρώτη που καλείται να εφαρμόσει στην πράξη την πολύκροτη Συνθήκη του Μάαστριχτ, που υιοθετήθηκε από τους Δώδεκα τον περασμένο Νοέμβριο.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Η Συνθήκη αυτή ορίζει με κάθε λεπτομέρεια την πορεία προς μια ενιαία οικονομική κι πολιτική οντότητα και η ελληνική προεδρία θα κάνει τα πρώτα βήματα προς τη δύσκολη αυτή πορεία. Θα λειτουργήσει λοιπόν υπό το βάρος του Μάαστριχτ και δεν είναι τυχαίο ότι η έναρξή της (δηλαδή η 1η Ιανουαρίου 1994) συμπίπτει με την έναρξη της δεύτερης φάσης της ΟΝΕ, ενώ θα μπει σε μία ουσιαστικότερη φάση η εφαρμογή των προγραμμάτων οικονομικής σύγκλισης.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Πέρα όμως από τα οικονομικά προβλήματα, που καθίστανται ακόμη δυσχερέστερα λόγω της παρατεινόμενης ύφεσης και της καλπάζουσας ανεργίας, το εξάμηνο της ελληνικής προεδρίας θα έχει να αντιμετωπίσει και την αποτελεσματική εφαρμογή της κοινής εξωτερικής πολιτικής, που αγωνίζεται να είναι κοινή, συχνά εναντίον των εθνικών συμφερόντων μιας χώρας, όπως ακριβώς συνέβη με το θέμα των Σκοπίων.

»Αν η κοινή δράση στην εξωτερική και αμυντική πολιτική αποτύχει, τότε η Ευρώπη θα χάσει το πολιτικό της βάρος και θα απομείνει τελικά μια οικονομική ένωση ανεξαρτήτων κρατών».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Γιορτές μετά μουσικής

Επειδή όμως, διαχρονικά, οι ημέρες μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς δεν χάνουν ποτέ τον εορταστικό τους χαρακτήρα ας αφήσουμε την πολιτική και ας δούμε ποιες θα ήταν οι επιλογές μας σήμερα (ξανά)ζούσαμε τις τελευταίες ημέρες του 1993.

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 26ης Δεκεμβρίου 1993:

«H πανθομολογούμενη οικονομική κρίση είναι μια σκληρή πραγματικότητα. Αυτό ισχύει μόνον κατά τη διάρκεια της ημέρας, διότι “όταν ελθ’ η νύχτα με τις δικές της συμβουλές, με τους συμβιβασμούς της και με τις υποσχέσεις της” (Καβάφης), τότε ο Έλλην θυμάται ότι η φτώχεια θέλει καλοπέραση και του δίνει και καταλαβαίνει.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Σε τελευταία καταμέτρηση, ο αθηναίος πολίτης είναι να διαλέξει ανάμεσα σε τουλάχιστον 255 μπαρ ή κλαμπ και σε 188 κέντρα με ζωντανό πρόγραμμα. Τον λογαριασμό στον κυρ-Ντελόρ, παρακαλώ…

»Νυχτερινά κέντρα υπάρχουν για όλα ταγούστα και όλα τα βαλάντια, από τα “χλιδάτα” μεγαθήρια που θυμίζουν σουπερμάρκετ διασκέδασης μέχρι τις λιτές και απέριττες μπουάτ. Η διασκέδαση της πλειοψηφίας των Ελλήνων τα τελευταία χρόνια ακολουθεί προδιαγεγραμμένη πορεία: τα περισσότερα προγράμματα αρχίζουν γύρω στις 11 μ.μ. και, σε γενικές γραμμές, υπάρχει ένα πρώτο ή “τραγουδιστικό” πρόγραμμα μέχρι τη 1, και ακολουθεί ένα δεύτερο ή “χορευτικό” μέχρι τις 3 (επιεικώς). (…)

»Στο πρώτο πρόγραμμα εξυπακούεται ότι τραγουδούν οι τραγουδισταί του κέντρου, ενώ στο δεύτερο καλούνται οι θαμώνες να καταλάβουν την πίστα και να διώξουν ντέρτια και καημούς.

»Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να κατατάξει κανείς τα νυκτερινά κέντρα. Εκτός από τα μουσικά είδη που παρουσιάζονται (τα προγράμματα σπανίως είναι αμιγή), υπάρχει το μέγεθος του λογαριασμού, το οποίο είθισται να είναι ανάλογο του μεγέθους του κέντρου.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Γαρδένιες

»Ένα άλλο κριτήριο είναι η επάρκεια στις γαρδένιες τις οποίες εκσφενδονίζουν οι θαμώνες προς το  μέρος των τραγουδιστών ή αναμεταξύ τους, για να δηλώσουν κύριος οίδε ποια ψυχικά τους πάθη.

»Τελευταία οι γαρδένιες έχουν αρχίσει να εκλείπουν και αντικαθίστανται βαθμηδόν από γαρίφαλα, τα οποία είναι φθηνότερα στην παραγωγή (αλλά όχι στην κατανάλωση). Οι λάτρεις των παραδοσιακών τρόπων διασκέδασης θα απογοητευθούν σαν διαπιστώσουν ότι τα πιάτα (πορσελάνινα ή γύψινα) τείνουν επίσης να εκλείψουν. Αξιοσημειώτη πάντως είναι η ύπαρξη μπαρ ορθίων στα περισσότερα κέντρα.

Mέγαρο Μουσικής

Μένοντας στη μουσική και την ψυχαγωγία αλλά σε ένα είδος λίγο διαφορετικό από αυτό της πίστας, στις γιορτές του 1993, το φιλόμουσο κοινό είχε την ευκαιρία να απολαύσει για πρώτη φορά το όργανο του Μεγάρου Μουσικής.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 26.12.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»