Το παγκόσμιο εμπόριο βρίσκεται και πάλι υπό απειλή. Αυτή τη φορά από πυραυλικές επιθέσεις που συνδέονται με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς και έχουν ως στόχο εμπορικά πλοία που πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα, κοντά στη διώρυγα του Σουέζ. Αυτό μπορεί να αναγκάσει πολλά πλοία να ακολουθήσουν τη μακρύτερη αλλά ασφαλέστερη διαδρομή γύρω από την Αφρική ανεβάζοντας τις τιμές του πετρελαίου.
Για τους πλοιοκτήτες, η εξέλιξη αυτή έχει και οφέλη και απώλειες: Οι πελάτες θα κληθούν να πληρώσουν υψηλότερους ναύλους, αλλά και οι ναυτιλιακές εταιρείες θα αναγκαστούν να απορροφήσουν το υψηλότερο κόστος των καυσίμων. Οι ναυλωτές δεξαμενόπλοιων (πετρελαιοφόρων και υγραεριοφόρων) φαίνεται να βρίσκονται σε καλύτερη θέση, δεδομένου ότι αξιοποιούν σε πολύ μεγάλο βαθμό τη χωρητικότητα του στόλου τους και η διαπραγματευτική τους δύναμη έχει ήδη ενισχυθεί σημαντικά από τα προβλήματα σε μια άλλη μεγάλη διώρυγα – τη διώρυγα του Παναμά.
Οι τιμές του πετρελαίου Brent αυξήθηκαν περίπου κατά 1% την Τρίτη, σύμφωνα με τα στοιχεία της Refinitiv. Οι μετοχές της A.P. Moller–Maersk, κορυφαίας εταιρείας διεθνών μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων, σημείωσαν πτώση άνω του 3%. Οι μετοχές της Dorian LPG, μιας μεγάλης εταιρείας μεταφοράς υγραερίου, σημείωσαν άνοδο σχεδόν 2%.
Ο πετρελαϊκός κολοσσός της BP ήταν η τελευταία εταιρεία που ανέστειλε τη διέλευση των δεξαμενόπλοιών της από την Ερυθρά Θάλασσα τη Δευτέρα. Πολλές από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρίες παγκοσμίως, όπως η A.P. Moller-Maersk, η Hapag-Lloyd και η MSC, έχουν αρχίσει να απομακρύνουν τα πλοία τους από την περιοχή. Αυτές οι νέες επιθέσεις επιτείνουν την αναταραχή που έχει ήδη δημιουργηθεί στο παγκόσμιο εμπόριο λόγω της ιστορικής ξηρασίας στη διώρυγα του Παναμά.
Η επενδυτική τράπεζα Jefferies εκτιμά ότι η χρησιμοποίηση του στόλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων θα μπορούσε να αυξηθεί από 77% σε 88% και η χωρητικότητα των δεξαμενόπλοιων πετρελαιοειδών θα μπορούσε να αξιοποιηθεί πλήρως – είναι ήδη υψηλή με ποσοστό χρησιμοποίησης 95%. Ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων χρειάζεται 21 ημέρες για να κάνει το ταξίδι από την Άπω Ανατολή προς την Ευρώπη μέσω της διώρυγας του Σουέζ έναντι 42 ημερών αν κάνει τον περίπλου της Αφρικής, σύμφωνα με την τράπεζα. Ένα τάνκερ χρειάζεται 17 ημέρες για να φτάσει στην Ευρώπη από τη Μέση Ανατολή μέσω της διώρυγας του Σουέζ έναντι 41 ημερών αν κάνει τον περίπλου της Αφρικής.
Σύμφωνα με τον Jørgen Lian, αναλυτή της DNB Markets, τα επιτόκια έχουν ήδη αρχίσει να αυξάνονται: Τα ασφάλιστρα πολεμικού κινδύνου έχουν αυξηθεί για τα ταξίδια στην περιοχή και οι πλοιοκτήτες παραμένουν συγκρατημένοι πιθανώς προσβλέποντας σε περισσότερες δυνατότητες επιλογής των δρομολογίων.
Η βαρύτητα των επιπτώσεων θα εξαρτηθεί τελικά από τον όγκο των μεταφορών που θα αναδρομολογηθούν τις επόμενες εβδομάδες. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν τη Δευτέρα τη δημιουργία μιας πολυεθνικής ναυτικής δύναμης για την προστασία των εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, μέτρο που θα μπορούσε να ελαττώσει τον κίνδυνο των επιθέσεων. Η εύρυθμη λειτουργία της διώρυγας του Σουέζ είναι πολύ σημαντική και για την Αίγυπτο, καθώς αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για το κράτος.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων βρίσκονται σε λιγότερο ευνοϊκή θέση από ό,τι οι ιδιοκτήτες δεξαμενόπλοιων, δεδομένου ότι η διεθνής διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων παρουσιάζει κάμψη. Η Maersk, η οποία διαχειρίζεται γύρω στο ένα πέμπτο των θαλάσσιων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως, ανακατεύθυνε τα πλοία της γύρω από την Αφρική το 2021, όταν η διώρυγα του Σουέζ ήταν αποκλεισμένη για αρκετές ημέρες. Το διάστημα εκείνο, κατά τη διάρκεια της εμπορικής έκρηξης της εποχής της πανδημίας, οι τιμές ανέβηκαν σημαντικά. Ωστόσο, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά το 2023. Τον Αύγουστο, η Maersk προέβλεψε ότι η διεθνής διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων θα συρρικνωθεί σε ποσοστό έως και 4% φέτος. Ακόμα και μετά από τη σημαντική ανάκαμψη που παρουσιάζει από τα μέσα του φθινοπώρου, οι μετοχές της εξακολουθούν να σημειώνουν πτώση περίπου 17% από τον Ιούλιο.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες που διαχειρίζονται δεξαμενόπλοια, αντίθετα, βρίσκονται σε πολύ καλή θέση. Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας έχει ήδη αυξήσει τη χρήση των δεξαμενόπλοιων λόγω της επιμήκυνσης των εμπορικών διαδρομών από τη Μαύρη Θάλασσα και τη Βαλτική. Οι δυναμικές αμερικανικές εξαγωγές υγραερίου και η χαμηλή στάθμη των υδάτων στη διώρυγα του Παναμά προσφέρουν ένα ακόμα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα σε ορισμένες εταιρείες.
Τα αλλεπάλληλα προβλήματα στις βασικές εμπορικές οδούς έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο παγκόσμιο εμπόριο και τους καταναλωτές. Οι εταιρείες πετρελαιοειδών και δεξαμενόπλοιων υγραερίου μπορεί να τρίβουν τα χέρια τους. Αλλά οι εταιρείες εμπορευματοκιβωτίων βρίσκονται σε πιο δύσκολη θέση – ιδιαίτερα αν συνεχίσουν να αυξάνονται και οι τιμές του πετρελαίου.
