Εκατομμύρια γυναίκες χρησιμοποιούν θεραπείες και προϊόντα για το ίσιωμα των μαλλιών που πιθανώς να είναι επιβλαβή για την υγεία τους.
Πολλές έρευνες συνδέουν τα χημικά που περιέχονται σε κάποια από τα προϊόντα αυτά με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου της μήτρας, των ωοθηκών και του μαστού. Σύμφωνα με άλλες μελέτες, είναι πιθανόν η συχνή χρήση τέτοιων προϊόντων να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ήβη και στην εγκυμοσύνη.
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακριβώς ποιες χημικές ουσίες μπορεί να ευθύνονται για αυτούς τους αυξημένους κινδύνους για την υγεία. Ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (Food and Drug Administration – FDA) έχει ενοχοποιήσει τη φορμαλδεΰδη, η οποία χρησιμοποιείται συχνά στα σε ισιωτικές θεραπείες κερατίνης που γίνονται στα κομμωτήρια και έχει συνδεθεί με ορισμένους τύπους καρκίνου. Για το λόγο αυτό, επεξεργάζεται μια πρόταση για την απαγόρευση της συγκεκριμένης χημικής ουσίας σε προϊόντα για τη λείανση και το ίσιωμα των μαλλιών.
Τα προϊόντα αυτού του είδους που διατίθενται στα φαρμακεία συνήθως δεν περιέχουν φορμαλδεΰδη. Ωστόσο, ορισμένα περιέχουν χημικές ουσίες που μπορούν να διαταράξουν το ενδοκρινικό σύστημα, όπως φθαλικές ενώσεις, φαινόλες και parabens. Οι παράγοντες διαταραχής του ενδοκρινικού συστήματος μπορούν να μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων ή άλλων ορμονών που ενδέχεται να οδηγήσουν σε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, λέει ο Dale Sandler, επικεφαλής του επιδημιολογικού τμήματος του Εθνικού Ινστιτούτου Επιστημών Περιβαλλοντικής Υγείας.
Τα προϊόντα ισιώματος των μαλλιών, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων σε μορφή κρέμας, καθώς και των ελαίων και των λοσιόν που χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση του αποτελέσματος, απευθύνονται κυρίως σε μαύρες και άλλες μη λευκές γυναίκες. Πολλά προϊόντα με βάση την κερατίνη χρησιμοποιούνται από ένα ευρύ φάσμα γυναικών για το ίσιωμα των σγουρών ή κυματιστών μαλλιών.
Τι λένε οι επιστήμονες
Οι γυναίκες που δήλωσαν στους ερευνητές ότι χρησιμοποιούν προϊόντα για το ίσιωμα των μαλλιών τέσσερις ή περισσότερες φορές το χρόνο είχαν υπερδιπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο της μήτρας σε σύγκριση με τις άλλες, σύμφωνα με μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of the National Cancer Institute.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο στο περιοδικό Environmental Research έδειξε ότι οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που χρησιμοποιούσαν ισιωτικά μαλλιών τακτικά διέτρεχαν 50%-70% μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο της μήτρας.
Άλλες έρευνες αναφέρουν ότι τα προϊόντα αυτά συνδέονται με τον καρκίνο των ωοθηκών και του μαστού, αν και για τον καρκίνο του μαστού τα δεδομένα είναι λιγότερο σαφή. Οι γυναίκες που χρησιμοποιούσαν συχνά ισιωτικές θεραπείες ή έκαναν περμανάντ κατά τη διάρκεια της εφηβείας παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ενώ οι γυναίκες που χρησιμοποιούσαν προϊόντα ισιώματος ή λείανσης των μαλλιών τέσσερις ή περισσότερες φορές το χρόνο είχαν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο των ωοθηκών σε σύγκριση με εκείνες που δεν χρησιμοποιούσαν τέτοια προϊόντα, σύμφωνα με δύο διαφορετικές μελέτες του 2021.
«Αυτό που έδειξε η έρευνά μας είναι ότι τα προϊόντα αυτά περιέχουν πολλαπλές επιβλαβείς χημικές ουσίες», εξηγεί η Tamarra James-Todd, αναπληρώτρια καθηγήτρια περιβαλλοντικής αναπαραγωγικής επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.
Καμία από τις έρευνες δεν απέδειξε ότι τα προϊόντα προκάλεσαν τους καρκίνους, αλλά ότι η χρήση των προϊόντων συνδεόταν με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισής τους.
Δεν είναι σαφές ποιες ακριβώς χημικές ουσίες ή συνδυασμοί ουσιών μπορεί να οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αυτών των καρκίνων, λέει η Lauren Wise, καθηγήτρια επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστόνης. Ωστόσο, οι υψηλές δόσεις και η συχνή έκθεση στη φορμαλδεΰδη έχουν συνδεθεί με λευχαιμία και καρκίνο του ρινοφάρυγγα.
Το Συμβούλιο Προϊόντων Προσωπικής Φροντίδας (Personal Care Products Council), μια επαγγελματική οργάνωση, επισήμανε ότι τα προϊόντα ισιώματος μαλλιών ελέγχονται από τον FDA και ότι οι εταιρείες οφείλουν να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή. Υποστήριξε ότι οι πρόσφατες έρευνες έχουν αδυναμίες και υπογράμμισε ότι κάθε σχέση που διαπιστώνεται δεν είναι απαραιτήτως και αιτιολογική. Δήλωσε ότι θα υποστηρίξει την προτεινόμενη απαγόρευση του FDA για τη χρήση φορμαλδεΰδης καθώς και των συστατικών που απελευθερώνουν φορμαλδεΰδη στα ισιωτικά μαλλιών, και ότι «η εγγύηση της ασφάλειας των προϊόντων, της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης των καταναλωτών μέσω επιστημονικά τεκμηριωμένων μέτρων αποτελεί ύψιστη προτεραιότητά μας».
Τι μπορείτε να κάνετε
Πολλά προϊόντα, όπως οι θεραπείες κερατίνης, διατίθενται στο εμπόριο ως προϊόντα χωρίς φορμαλδεΰδη, αλλά περιέχουν methylene glycol (μεθυλενογλυκόλη), η οποία όταν θερμαίνεται απελευθερώνει φορμαλδεΰδη, λένε οι ερευνητές. Ο FDA συνιστά να προσέχετε τα συστατικά που σχετίζονται με τη φορμαλδεΰδη, τα οποία περιλαμβάνουν τη φορμόλη και τη μεθυλενογλυκόλη.
Η Environmental Working Group, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση στην Ουάσινγκτον, έχει δημιουργήσει τη βάση δεδομένων Skin Deep για καλλυντικά, η οποία αξιολογεί τα προϊόντα ως προς την προσωπική ασφάλεια και περιλαμβάνει έναν κατάλογο με άλλες κοινές ονομασίες της φορμαλδεΰδης. Η EWG διαθέτει επίσης την εφαρμογή Healthy Living App, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να σκανάρουν προϊόντα προσωπικής φροντίδας και να βλέπουν πληροφορίες σχετικά με αυτά.
Πληροφορίες μπορεί κανείς να αντλήσει και από εφαρμογές όπως η Detox Me του Silent Spring Institute. Στο πλαίσιο της «Εκστρατείας για ασφαλή καλλυντικά», η οργάνωση Breast Cancer Prevention Partners δημιούργησε επίσης μια βάση δεδομένων με τα προϊόντα που θεωρεί ασφαλέστερα και παράγονται από εταιρείες ομορφιάς που ανήκουν σε μαύρους Αμερικανούς.
Όσον αφορά τα κομμωτήρια, είναι πιο δύσκολο να γνωρίζουμε τι περιέχουν τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στις θεραπείες που γίνονται εκεί από ό,τι τα ισιωτικά προϊόντα που πωλούνται στα καταστήματα, λέει ο David Andrews, υψηλόβαθμος επιστημονικός συνεργάτης της EWG. Συνιστά να ρωτάτε τον κομμωτή σας τι περιέχουν τα προϊόντα αυτά.
Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν ένα ισιωτικό περιέχει ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές, λέει η Kimberly Bertrand, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και κύρια ερευνήτρια στη μελέτη του Οκτωβρίου που συνδέει τα ισιωτικά μαλλιών με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας.
Κάποιες εταιρίες θα αναγράψουν στα συστατικά μακροσκελείς ονομασίες που περιέχουν τις λέξεις «paraben» ή «φθαλικό». Αλλά οι κατασκευαστές δεν υποχρεούνται να δηλώσουν τα ακριβή συστατικά, οπότε κάποιες φορές θα τα δούμε να αναφέρονται απλώς ως «συντηρητικό» ή «άρωμα», λέει ο Bertrand.
Η Dr. Ryland Gore, ογκολόγος-χειρουργός στην Ατλάντα, πήγε πρόσφατα να ισιώσει τα μαλλιά της με χημικά μέσα και ρώτησε τον κομμωτή της για τα προϊόντα, εξετάζοντας προσεκτικά τις ετικέτες. Η Gore λέει ότι χρησιμοποιεί τακτικά ισιωτικά προϊόντα, από τότε που ήταν παιδί. Καθώς όμως αυξάνονται οι έρευνες που τα ενοχοποιούν, σκέφτεται τον κίνδυνο που διατρέχει.
«Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τον σχετιζόμενο κίνδυνο καρκίνου», λέει. «Χαίρομαι πολύ που έχει ανοίξει αυτή η συζήτηση».
Διαδικασίες ελέγχου των προϊόντων περιποίησης μαλλιών
Ο FDA ελέγχει τα ισιωτικά μαλλιών ως καλλυντικά και όχι ως φάρμακα, δηλαδή δεν υποβάλλονται σε εξίσου αυστηρές δοκιμασίες ασφαλείας και διαδικασίες έγκρισης όπως τα φάρμακα.
Οι πρόσφατες μελέτες έχουν τροφοδοτήσει έναν καταιγισμό μηνύσεων σε ολόκληρη τη χώρα. Στο Ιλινόις πρόκειται να εκδικαστούν σε ομοσπονδιακό επίπεδο πάνω από 7.000 συνενωμένες αγωγές που έχουν κατατεθεί κατά περισσότερων από δώδεκα κατασκευαστών ισιωτικών προϊόντων. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της αγωγής, εταιρείες όπως η L’Oréal και η Revlon εν γνώσει τους προωθούσαν στην αγορά και πωλούσαν προϊόντα που περιείχαν επιβλαβείς χημικές ουσίες, χωρίς να προειδοποιούν τους πελάτες για τους πιθανούς κινδύνους καρκίνου.
Η Revlon αρνήθηκε να σχολιάσει την αγωγή και γενικότερα τις ανησυχίες για την υγεία των καταναλωτών. Εκπρόσωπος της L’Oréal δήλωσε ότι η εταιρεία είναι βέβαιη για την ασφάλεια των προϊόντων της, πιστεύει ότι η αγωγή δεν έχει βάση και ότι «τα προϊόντα μας υπόκεινται σε αυστηρή επιστημονική αξιολόγηση ως προς την ασφάλειά τους, από ειδικούς που διασφαλίζουν επίσης ότι ακολουθούμε αυστηρά όλους τους κανονισμούς σε κάθε αγορά στην οποία δραστηριοποιούμαστε».
Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τη Sumathi Reddy στο Sumathi.Reddy@wsj.com
