Όταν σε ένα χρόνο έχεις κατορθώσεις να ξεχωρίσεις για τον ήχο σου και τις «ζωντανές» εμφανίσεις σου, τότε κάτι καλό πρέπει να συμβαίνει. Ο λόγος για τους PAGAN, οι οποίοι εμφανίζονται την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου, στην Κεντρική Σκηνή του Σταυρού του Νότου (εισιτήρια εδώ), σε βραδιά άκρως παγανιστική και εκστατική.
Εχουν κατορθώσει να ταξιδεύουν στο μέλλον την ελληνική μουσική πλέκοντας τον προοδευτικό έθνικ ήχο με τη θεατρικότητα στις συναυλίες τους. Οι συνθέσεις τους αν και πατούν στην παραδοσιακή μουσική οι παραγωγές τους είναι μοντέρνες και αρκούντως ηλεκτρισμένες. Χαρακτηριστικά που έγιναν ξεκάθαρα μέσα από τραγούδια τους όπως το «Κοίτα με», το «Ηydro», αλλά και το ανατριχιαστικό μοιρολόι «Καρότσα», από τα highlights των συναυλιών τους.
Οι εμφανίσεις τους, τελετουργικές με μεταφυσική εκτόνωση υποβάλλουν τον ακροατή / θεατή με τη μυστηριακή ατμόσφαιρα της παγανιστικής παράδοσης και την εκστατική ενέργεια. Στη σκηνή οι PAGAN, παρουσιάζουν κάτι περισσότερο από live, εφόσον οι παραστάσεις τους είναι ουσιαστικά μουσικοθεατρικές και μυσταγωγικές.
Η frontwoman Έβελυν Ασουάντ με την… πέτρινη φωνή και τη θεατρική της παρουσία, μας παρασύρει ως «μάγισσα» σε έναν κόσμο που συναντιούνται οι δύο μεγαλύτερες δυνάμεις της ζωής, ο έρωτας και ο θάνατος, η αρχή και το τέλος. Μαζί της στη σκηνή ενώνουν τις αρχετυπικές δυνάμεις τους για να φέρουν την κάθαρση ο «σαμάνος» Μάρκος Παύλου, ο «πολεμιστής» Σωτήρης Ντούβας, ο «κυνηγός» Δημήτρης Μπίζος, ο «σοφός» Βασίλης Προδρόμου και ο «ρήγας» Σταύρος Τσουμάνης.
Στην συνέντευξη που ακολουθεί οι PAGAN, εξηγούν όλα τα παραπάνω:
Προσεγγίζετε με έναν σύγχρονο τρόπο την μουσική παράδοση, κρατώντας την ουσία της αλλά εμπλουτίζοντας τη με σύγχρονα μέσα. Ο Χατζιδάκις έλεγε ότι «υπάρχει στον καιρό μας μια υπερβολική και αυθαίρετη χρήση της έννοιας παράδοση». Για εσάς ποια είναι η σημασία της στον καιρό μας;
Ο Μάνος Χατζιδάκις στα σχόλια του περί παράδοσης είχε εκφράσει εύλογα τις ανησυχίες του όσον αφορά στη χρήση της. Η παράδοση με την ευρύτερη έννοια δεν είναι μόνο όσα ευλογούμε και αναπολούμε. Άλλωστε πως είναι δυνατό να τα αναπολούμε με βάση αυτά που έχουμε ακούσει ή διαβάσει χωρίς να τα έχουμε ζήσει; Η ιστορία και οι λαογραφικές έρευνες μας δίνουν μόνο μια ιδέα για το τι ίσχυε στο παρελθόν. Σε πολλούς λαούς σήμερα υπάρχουν παραδόσεις που στερούν την ελευθερία του ανθρώπου και τον κρατούν δέσμιο με ήθη που συντηρούν τον σκοταδισμό και οφείλουν να αλλάξουν. Όσον αφορά στην παραδοσιακή μουσική ο Χατζιδάκις φοβόταν μη γίνει γραφική η χρήση της, και κυρίως να μην αποτελέσει εργαλείο μαζικής πλάνης, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν από διάφορα καθεστώτα σε όλο τον κόσμο. Είναι πολύ ειδικό θέμα συζήτησης αυτό. Ας μείνουμε στο ότι η μουσική μεταδίδεται βιωματικά από γενιά σε γενιά και έτσι έχουμε τη δυνατότητα να γνωρίζουμε το τελευταίο απόσταγμα της. Εμείς αποδομούμε αυτό το κληροδότημα και χρησιμοποιούμε τον «γενετικό του κώδικα», ως οδηγό για τη σύνθεση νέων ιδεών. Μαθαίνουμε από το πνεύμα του και δημιουργούμε τη νέα ύλη με τα μέσα του σήμερα. Έτσι, παρόλο που αποκτά μοντέρνο προφίλ ο πυρήνας της μείνει αναλλοίωτος γιατί ενέχει τεράστια ψυχική πυκνότητα.
Έχετε κάνει εντύπωση με την οπτική σας πρόταση, τόσο στα βίντεο σας όσο και στις εμφανίσεις σας που μοιάζουν με χορογραφημένες μουσικοθεατρικές παραστάσεις. Πόσο ρόλο παίζει η εικόνα σε αυτό που θέλετε να πείτε;
Ο χαρακτήρας της σκηνικής μας παρουσίας προέκυψε μέσα από την τριβή με τη δραματική διάσταση των τραγουδιών. Δεν υπάρχει κάποιου είδους επιτήδευση και για αυτό δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα το πως θα εξελιχθούν οι εμφανίσεις μας και τα βίντεο που θα συνοδεύσουν τις μελλοντικές κυκλοφορίες. Χαιρόμαστε πολύ που η ζωντανή μας εικόνα προκάλεσε αίσθηση και ξεχώρισε. Δουλεύουμε πολύ για αυτό σε όλα τα επίπεδα. Από εμφάνιση σε εμφάνιση εμπλουτίζουμε τη θεατρικότητα, τα κοστούμια, τους φωτισμούς, τα ηχοτοπία κλπ. και γεννιούνται διαρκώς νέες ιδέες που ανάγουν όλο και περισσότερο τη μουσική μας παράσταση σε ένα οπτικοακουστικό μυσταγωγικό θέαμα. Το οποίο αποτελεί πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας μας και αφήνει άπλετο χώρο για να εκφραστούμε.
Πρόσφατα κυκλοφορήσατε μια δική σας ερμηνεία του κλασικού «Γιάννη μου το μαντήλι σου» όπου κρατάτε και τονίζετε το δραματικό στοιχείο του τραγουδιού αλλά πειραματίζεστε ενορχηστρωτικά. Πώς βιώσατε την αντίδραση του κοινού;
Η κυρία αιτία που αποφασίσαμε να κυκλοφορήσουμε αυτό το στιγμιότυπο από τη συναυλία ήταν το ίδιο το κοινό. Η ζωντανή αυτή ηχογράφηση και βιντεοσκόπηση έγινε πέρυσι τον Οκτώβριο στην πρώτη επίσημη εμφάνιση μας στην Αθήνα στο Κύτταρο. Η «Καρότσα» ήταν δική μας επιλογή, γιατί θέλαμε να αναβιώσουμε αυτό το άγνωστο αλλά τεράστιας πολιτιστικής αξίας τραγούδι, που κυκλοφόρησε σχετικά σύντομα μετά τη συναυλία. Ο «Γιάννης» όμως, ίσως το πιο γνωστό δημοτικό και κλασικό πια τραγούδι όπως αναφέρατε, ήταν θα λέγαμε μία από τις επιλογές του κοινού γιατί το ξεχώριζε στις συναυλίες μας. Κυρίως λόγω του ότι ξεφύγαμε από τη φόρμα της τυπικής εκτέλεσης και την πιθανή γραφικότητα και δώσαμε όλη την προσοχή μας στην αναβίωση του δράματος του. Μέχρι που προέκυψε και η πρωτότυπη μελωδία της γκάιντας μετά από τη μακρά τριβή μαζί του. Ο σκοπός μας είναι η ψυχική σύνδεση και η συλλογή απόψεων και συναισθημάτων μετά τη μυσταγωγία έχει τεράστια αξία για εμάς. Έτσι ωριμάζουμε μαζί με τον κόσμο που μας ακολουθεί.
Πόσο βοήθησε η προϋπηρεσία ως ηθοποιού της τραγουδίστριας σας Εβελυν Ασουάντ, στο να πετύχετε αυτό το θεατρικό αποτέλεσμα στις παραστάσεις σας;
Ήταν καθοριστικής σημασίας η ενσωμάτωση της για την εικόνα που αποκτά το συγκρότημα. Δεν είναι απλά η θεατρική της εμπειρία αλλά το είδος και η ποιότητα της εμπειρίας αυτής. Σπούδασε στο Εθνικό Θέατρο και αμέσως μετά διδάχτηκε και υπηρέτησε για χρόνια τη μέθοδο του Θεόδωρου Τερζόπουλου. Υπήρχε δηλαδή προγενέστερη διονυσιακή εμπειρία από την πλευρά της δραματουργίας, και σε συνδυασμό με τις απόκοσμες φωνητικές της ικανότητες είχαμε τη δυνατότητα να μπούμε σε κόσμους αγνώστους και να αναδείξουμε το φως και το σκοτάδι του πυρήνα μας. Σε αυτό συμβάλλει πολύ και η ύπαρξη της σκηνοθέτιδας μας Marlene Kaminsky που σμιλεύει τους αυτοσχεδιασμούς της Έβελυν και γενικότερα μας βάζει σε σκηνική τάξη, γιατί όπως είναι φυσικό οι περισσότεροι μουσικοί της ομάδας δεν είχαμε προγενέστερη θεατρική σκηνική αντίληψη. Ετσι άρχισαν να αναδύονται σε πρώτο επίπεδο οι αρχετυπικοί μας ρολόι όπως «μάγισσα, κυνηγός, σοφός, σαμάνος κλπ.» και πλέον δημιουργούνται νέοι ρόλοι που προκύπτουν μέσα από τη δραματουργία της μουσικής και των τραγουδιών.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας, τα σχέδια σας; Θα μπορούσε να είναι και το εξωτερικό;
Το επόμενο μεγάλο βήμα είναι η κυκλοφορία ενός ολοκληρωμένου έργου – album. Έχουμε ήδη ξεκινήσει τις ηχογραφήσεις οι οποίες γίνονται με πολύ πειραματισμό και αφοσίωση, ώστε να αναδειχθεί η αλήθεια του μουσικού μας λόγου. Ήδη υπάρχουν κάποιες συζητήσεις και επαφές με το εξωτερικό και δεν σας κρύβω πως μια από τις επιθυμίες μας είναι να ταξιδέψουμε την ελληνική κουλτούρα στο εξωτερικό, για να μάθει ο κόσμος πως στον τόπο μας κρύβονται άυλοι θησαυροί της παγκόσμιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αρχέγονες μνήμες με τις οποίες μπορούν όλοι να συνδεθούν ανεξάρτητου γλώσσας.
