Ο Ερντογάν επισκέφθηκε την Αθήνα όχι ως σουλτάνος ούτε ως ο απρόβλεπτος γείτονας, αλλά ως ένας σχεδόν κανονικός ηγέτης. Σχεδόν. Ο Τούρκος πρόεδρος δεν υποχώρησε σε καμία από τις πάγιες θέσεις του και χαίρεται πάντα την άνεση να επισκέπτεται δυτικούς ηγέτες χωρίς κανένας να του θέτει ενοχλητικά θέματα κράτους δικαίου ή της γεωπολιτικά επαμφοτερίζουσας στάσης του.
Σκόρπισε, όμως, χαμόγελα, αβρότητα, τουρκική γοητεία. Και αυτά τα έκανε επειδή όπως είπε στη συνέντευξή του στην «Καθημερινή», διαπίστωσε μια αλλαγή. «Η ελληνική πλευρά έχει αναθεωρήσει την οπτική της απέναντί μας και άρχισε να κατανοεί ότι είμαστε ένα έθνος που δεν θα αρνηθεί ποτέ τη χείρα φιλίας που θα του απλωθεί». Επιπλέον, παρατήρησε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πλέον μια προσέγγιση παρόμοια με τη δική του.
Η ειρωνεία της (τρέχουσας) Ιστορίας δεν ισχύει για τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος έχει νομιμοποιήσει τις ξαφνικές στροφές του, την αντίληψη «αυτός είναι ο Ερντογάν». Η ένταση με την Ελλάδα τον βοήθησε να κερδίσει μια δύσκολη εκλογική μάχη, ίσως την τελευταία του πριν αποσυρθεί από τον δημόσιο βίο, και τώρα ενδιαφέρεται για την πολιτική κληρονομιά του. Η ένταση με την Ελλάδα πλέον δεν τον βοηθάει, αντιθέτως εμποδίζει την εξομάλυνση της σχέσης του με τη Δύση από την οποία θέλει χρήματα, πολεμικά αεροσκάφη και έξοδο από τα γεωπολιτικά ζητήματα που δημιούργησε στην περιοχή.
Η ατμόσφαιρα στα ελληνοτουρκικά άλλαξε και αυτό σίγουρα είναι κάτι. Η Διακήρυξη των Αθηνών προσθέτει πολιτικό βάρος στην διπλωματία των «ήρεμων νερών». Οι αναφορές στο Διεθνές Δίκαιο, που μόνο αυτονόητες δεν ήταν, επίσης. Τα δύσκολα θέματα, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, αφέθηκαν για μια ωριμότερη συγκυρία, ίσως συζητηθούν στη επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών τον Απρίλιο.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν άγγιξε τους δύο λαούς όσο οι ανακοινώσεις για την επταήμερη βίζα στους Τούρκους πολίτες για να επισκέπτονται όλον τον χρόνο δέκα παραμεθόρια ελληνικά νησιά -προφανώς τα νησιά δεν είναι πλέον υπό κατοχή- και οι συνεννοήσεις για το μεταναστευτικό. Όσοι ζουν στα νησιά ξέρουν και την επιθυμία των Τούρκων να τα επισκέπτονται με άνεση όποτε θέλουν και τα χρήματα που ξοδεύουν για τις διακοπές τους. Στη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης πολλοί Έλληνες εστιάτορες και ξενοδόχοι, ειδικά στα μικρά νησιά, στηρίχτηκαν στην απλοχεριά των Τούρκων επισκεπτών τους, οι οποίοι ανήκαν στις εύπορες τάξεις και ερχόταν με τα σκάφη τους.
Τα νησιά αυτά υπέφεραν το 2015 από τις αθρόες μεταναστευτικές ροές και ας μην ξεχνάμε τους προσφυγικούς καταυλισμούς στη Μόρια, στη Σάμο, στην Κω. Μετά τον μεγάλο σεισμό του Φεβρουαρίου στη νοτιοανατολική Τουρκία, το εμπάργκο του Κογκρέσου για τα F-16, τα πολλά ανοιχτά μέτωπα στην περιοχή, η Άγκυρα είχε ανάγκη να περιορίσει τις ζημιές της. Το κλείσιμο της στρόφιγγας στα κυκλώματα διακινητών απέδειξε ότι όταν η Τουρκία θέλει μπορεί να περιορίσει τις ροές.
Σήμερα, οι ροές στον Έβρο μηδενίστηκαν και στα νησιά ελαχιστοποιήθηκαν χάρη στη συνεργασία των δύο λιμενικών σωμάτων, αλλά και της πολιτικής που ασκεί η Ελλάδα στις Βρυξέλλες για αυτό το θέμα με τους υπουργούς Δημήτρη Καιρίδη και Χρήστο Στυλιανίδη. Ο υπουργός Ναυτιλίας είναι παλαιός γνωστός της τουρκικής ηγεσίας και ως Επίτροπος ήταν ένας από αυτούς που επεξεργάστηκαν τη Συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το μεταναστευτικό, άρα ένας αξιόπιστος συνομιλητής. Ήταν ελληνικό αίτημα να συναντηθούν στην Αθήνα εκτός από τους αρμόδιους υπουργούς και οι Αρχηγοί του Λιμενικού της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Το ίδιο θα συμβεί και στην επίσκεψη του κ. Στυλιανίδη στις αρχές του νέου χρόνου στην Άγκυρα. Στις διμερείς συναντήσεις ο υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλικαγιά επαναλάμβανε ότι όπως πέτυχαν οι δύο χώρες στην επιτήρηση των χερσαίων συνόρων στον Έβρο πρέπει να κάνουν το ίδιο και στα θαλάσσια σύνορα τους.
Η μείωση των μεταναστευτικών ροών δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, στέλνει μήνυμα και στην Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία, όπου το μεταναστευτικό έχει στρέψει πολύ δεξιά το εκλογικό σώμα και η χώρα συνεχίζει να δέχεται δευτερογενείς ροές από τον Νότο, περισσότερο από την Ελλάδα. Ροές υπάρχουν και από την Ουκρανία, ενώ η σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς στη λωρίδα της Γάζας αναζωπύρωσε τους φόβους για μεγάλα μεταναστευτικά κύματα προς την ΕΕ.
Η τουρκική πλευρά προφανώς επιδιώκει να αξιοποιήσει το μομέντουμ, ενόψει και των ευρωεκλογών, να αλλάξει το κακό κλίμα μετά την επεισοδιακή συνέντευξη Τύπου Ερντογάν – Σολτς στο Βερολίνο, να συνεχίσει να λαμβάνει απρόσκοπτα την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για το μεταναστευτικό.
Οι συναντήσεις Κορυφής, σε μια κυνική θέαση της πολιτικής, μπορεί να σημαίνουν πολλά και τίποτα. Το ντάντεμα της κοινής γνώμης είναι τελείως διαφορετικό ζήτημα, τίποτα καλό δεν μπορούν να πάρουν πίσω οι ηγέτες χωρίς τεράστιο πολιτικό κόστος. Οι συμφωνίες της Αθήνας έκλεισαν το μάτι στους λαούς των δύο χωρών για ημέρες ηρεμίας και ευημερίας, και αυτό είναι πιο δεσμευτικό από τις υπογραφές, ακόμα και για τον μετρ της πολιτικής πιρουέτας Ερντογάν.
