Σημαντικοί άνθρωποι που έχουν αγωνιστεί και αγωνίζονται στον κόσμο κινητοποιούνται από τη φλόγα που καίει μέσα τους όταν γίνονται μάρτυρες παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της πιο ξεκάθαρης και αντικειμενικής μορφής αδικίας. Ένας από αυτούς, σύμβολο του αγώνα για έναν δίκαιο κόσμο για όλους τους ανθρώπους, ήταν και θα είναι ο Νέλσον Μαντέλα.
«Είχε ένα πρόσωπο που σε μαγνητίζει, κάνοντάς σε να νιώθεις πως το πιο σημαντικό άτομο εκείνη τη στιγμή ήσουν εσύ και όχι εκείνος», είχε πει ο Λούις Μπλομ-Κούπερ, ο οποίος συμμετείχε στην ίδρυση της Διεθνούς Αμνηστίας στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και ήταν παρατηρητής στη μακρόχρονη δίκη του Νέλσον Μαντέλα και άλλων μαχητών κατά του απαρτχάιντ. Ο Νέλσον Μαντέλα απαλλάχθηκε το 1961 από τις κατηγορίες για προδοσία.
Η αφοσίωση του Νέλσον Μαντέλα στα ανθρώπινα δικαιώματα ενσαρκώθηκε όχι μόνο στην απόλυτη αποφασιστικότητά του να εξαλείψει τη φυλετική ανισότητα κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ, αλλά πυροδότησε και την κομβική προσπάθειά του να αντιμετωπίσει τον ιό του HIV/AIDS στη Νότια Αφρική. Στα χρόνια της προεδρίας του, η ειλικρινής και αποφασιστική συνηγορία του υπέρ των εκατομμυρίων ανθρώπων που ζούσαν με τον HIV, ειδικά στην υποσαχάρια Αφρική, συμπεριλαμβανομένης και της Νοτίου Αφρικής, έδειξε ότι το πάθος του για την προάσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, για το δικαίωμα στην ισότητα και για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη δεν είχαν εξασθενήσει με τα χρόνια.
Juda Ngwenya REUTERS
Το Νοέμβριο του 2006, η Διεθνής Αμνηστία ανακήρυξε τον Νέλσον Μαντέλα ως «πρέσβη συνείδησης», αναγνωρίζοντας τον πολυετή αγώνα του κατά των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων όχι μόνο στη Νότια Αφρική αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Αποδεχόμενος το βραβείο, ο Νέλσον Μαντέλα είπε: «Όπως και η Διεθνής Αμνηστία, παλεύω για τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα εδώ και πολλά χρόνια. Έχω αποσυρθεί από τον δημόσιο βίο τώρα. Αλλά όσο η αδικία και η ανισότητα επιμένουν στον κόσμο, κανένας από εμάς δεν μπορεί πραγματικά να επαναπαυθεί. Πρέπει να γίνουμε ακόμα πιο δυνατοί».
Η αφοσίωση του Νέλσον Μαντέλα στα ανθρώπινα δικαιώματα ενσαρκώθηκε όχι μόνο στην απόλυτη αποφασιστικότητά του να εξαλείψει τη φυλετική ανισότητα κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ, αλλά πυροδότησε και την κομβική προσπάθειά του να αντιμετωπίσει τον ιό του HIV/AIDS στη Νότια Αφρική
Δέκα χρόνια από την απώλειά του, αποτίνουμε φόρο τιμής σε έναν επίμονο οραματιστή ηγέτη, αλλά και παραδειγματιζόμαστε από εκείνον, καθώς οι υπερασπίστριες και οι υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο κόσμο διώκονται ακόμα και σήμερα. Η Διεθνής Αμνηστία, ως κίνημα ακτιβιστριών και ακτιβιστών, αγωνίζεται για έναν κόσμο χωρίς ανισότητες και βασανιστήρια, χωρίς απώλειες ανθρώπινων ζωών στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα, χωρίς φόβο για την ελεύθερη έκφραση και την ειρηνική συνάθροιση, αλλά και για ένα κόσμο όπου οι άνθρωποι μπορούν να εκφράζονται κατά του πολέμου και να επιλέγουν να ζουν ειρηνικά. Οι θεσμικές αλλαγές μπορεί να μην έρχονται σε μία μέρα, αλλά ο στιγματισμός η περιθωριοποίηση ατόμων λόγω του φύλου, των «πιστεύω» τους και των θρησκευτικών, σεξουαλικών, φυλετικών και άλλων χαρακτηριστικών τους δεν θα έπρεπε να είναι ανεκτή ούτε λεπτό. Γι’ αυτό, η πίεση που ασκούμε μέσω της συνηγορίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να είναι διαρκής και να συμπεριλαμβάνει όλες, όλους κι όλα μας, καθώς κάθε άνθρωπος αξίζει να νιώθει ως ο πιο σημαντικός, χωρίς όμως να υποτιμά τους συνανθρώπους του και τις ατομικές ελευθερίες τους.
REUTERS/Mark Wessels
Δεν σταματάμε να καταδεικνύουμε τις κρατικές αυθαιρεσίες, την αλόγιστη χρήση βίας, ούτε όμως και τον συστημικό ρατσισμό, τις παραβιάσεις της ιδιωτικότητας και την καταπάτηση των οικονομικών, των κοινωνικών και των πολιτικών δικαιωμάτων.
Και βέβαια δεν σταματάμε να αγωνιζόμαστε κατά του απαρτχάιντ.
Δέκα χρόνια από την απώλειά του, αποτίνουμε φόρο τιμής σε έναν επίμονο οραματιστή ηγέτη, αλλά και παραδειγματιζόμαστε από εκείνον
Διότι το απαρτχάιντ, αυτό το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, εξακολουθεί να είναι πραγματικότητα ακόμα και σήμερα. Αυτό αποδεικνύουν τα στοιχεία που συνεχίζονται να έρχονται στην επιφάνεια σχετικά με το πώς το Ισραήλ επιβάλλει ένα σύστημα καταπίεσης και κυριαρχίας, σύστημα που ισοδυναμεί με απαρτχάιντ, εναντίον των Παλαιστινίων οπουδήποτε το Ισραήλ διατηρεί τον έλεγχο επί των δικαιωμάτων τους. Στη Διεθνή Αμνηστία συνεχίζουμε να ερευνούμε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να καταδικάζουμε κάθε παραβίαση του ανθρωπιστικού δικαίου απ’ όπου κι αν προέρχεται.
Δεν σταματάμε να διατρανώνουμε την ανάγκη για άμεση κατάπαυση του πυρός σε Ισραήλ / Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη.
Συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε σαν μια γροθιά, από κάθε γωνία της γης, για το απόλυτο αγαθό, όπως έκανε και ο Νέλσον Μαντέλα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
* H Ελένη Κοντού είναι Πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
