Πολλά είναι τα οφέλη για τις ελληνικές επιχειρήσεις και την πραγματική οικονομία που αναμένονται σταδιακά μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την DBRS στις 8 Σεπτεμβρίου, από τη S&P στις 20 Οκτωβρίου και από τη Fitch την 1η Δεκεμβρίου, αλλά και από τη Moody’s μέσα στο 2024, καθώς το ρίσκο χώρας και το ασφάλιστρο κινδύνου για τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία θα βελτιωθούν, ενώ θα αυξηθούν οι ροές επενδυτικών κεφαλαίων συνολικά στην οικονομία.
Αναμένεται θετική επίδραση στις ελληνικές επιχειρήσεις και στις τράπεζες μέσω της μείωσης του κόστους δανεισμού τους, συμπαρασύροντας και τα επιτόκια χορηγήσεων, μειώνοντας και το κόστος του χρήματος για τα νοικοκυριά.
Σε μια περίοδο μάλιστα αύξησης του γεωπολιτικού και γεωοικονομικού ρίσκου, το στάτους του «investment grade» λειτουργεί και ως «ασπίδα» για την Ελλάδα, αναμένεται να βοηθήσει μερικώς στη μείωση, αναλογικά και με τις άλλες χώρες, των επιτοκίων δανεισμού του Δημοσίου και των τραπεζών και κατ’ επέκταση των επιτοκίων δανεισμού των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών με δύο τρόπους:
- Με τη δυνατότητα μεγάλων θεσμικών επενδυτών του εξωτερικού να επενδύσουν σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Θεσμικοί επενδυτές, όπως συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες, απαγορεύεται από το καταστατικό τους να επενδύουν σε ομόλογα χωρών που κατατάσσονται κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.
- Με τη δυνατότητα της Ελλάδας να συμμετάσχει σε προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αγοράζοντας ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου και μειώνοντας έτσι τις αποδόσεις τους.
Ενώ πάντως επαρκεί μία μόνο αναβάθμιση από τους 4 οίκους αξιολόγησης (DBRS, Moody’s, S&P και Fitch) που είναι σήμερα αποδεκτή από το ευρωσύστημα ώστε οι ελληνικοί τίτλοι να είναι επιλέξιμοι από την ΕΚΤ σε όρους εφάμιλλους με τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης, δεν ισχύει το ίδιο για την ένταξη στους βασικούς δείκτες αναφοράς ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας, στους οποίους τοποθετούνται μακροπρόθεσμοι θεσμικοί επενδυτές (mutual funds, sovereign funds, pension funds, money market funds, bond funds, mixed funds κ.λπ.), οι οποίοι τοποθετούν σε αυτούς τους δείκτες το 90% των περίπου 28 τρισ. δολ. του συνολικού τους ενεργητικού.
Οι αναβαθμίσεις
Για τον δείκτη Bloomberg Barclays απαιτούνται οι αναβαθμίσεις σε «IG» από δύο (η επενδυτική βαθμίδα από την DBRS δεν μετράει) εκ των τριών μεγάλων οίκων (Moody’s, S&P και Fitch), στον δείκτη iBoxx χρειάζεται η επενδυτική βαθμίδα από τρεις οίκους και για τον δείκτη FTSE Rusell απαιτείται η βαθμολογία «Α-» από τις S&P και Moody’s, που είναι αρκετά υψηλότερη από την τρέχουσα της χώρας.
Ετσι η πρόσφατη αναβάθμιση και από τη Fitch Ratings την 1η Δεκεμβρίου είναι πολύ σημαντική, καθώς θα επιτρέψει ως το τέλος του έτους τα ελληνικά ομόλογα να γίνονται αποδεκτά σε δύο εκ των τριών βασικών δεικτών αναφοράς, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη διεύρυνση της επενδυτικής τους βάσης και την οικονομία γενικότερα.
Κεφάλαια
Οι τράπεζες και οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν μεσοπρόθεσμα να προσδοκούν εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό και από μακροπρόθεσμους επενδυτές, πιο «ισχυρές» συνεργασίες με το εξωτερικό και χαμηλότερο κόστος δανεισμού. Μια πρώτη εικόνα προς την κατεύθυνση αυτή δίνει και η συμφωνία Alpha Bank – Unicredit, αλλά και οι επερχόμενες κινήσεις απο-επένδυσης των συμμετοχών του ΤΧΣ από τον τραπεζικό κλάδο. Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αναμένεται να οδηγήσει στην εξοικονόμηση τόκων περίπου 80 εκατ. ευρώ ετησίως από τις μελλοντικές εκδόσεις MREL ύψους 8 δισ. ευρώ των τραπεζών, ενώ οι αναβαθμίσεις της αξιολόγησής τους θα καταστήσουν τις εκδόσεις τραπεζικού χρέους επιλέξιμες συνολικά για τα καλής ποιότητας θεσμικά χαρτοφυλάκια. Με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας συνολικά το ελληνικό τραπεζικό σύστημα κερδίζει σταδιακά βελτιωμένες συνθήκες χρηματοδότησης, αυξημένη οικονομική δραστηριότητα, αύξηση της αξίας του χαρτοφυλακίου κρατικών ομολόγων που έχουν οι τράπεζες, άρα και αυξημένη κερδοφορία, ενισχυμένες επενδύσεις, βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού, εξοικονόμηση κόστους τόκων για τις μελλοντικές εκδόσεις MREL και διευκόλυνση στην αποπληρωμή των TLTROs.
Οι εισηγμένες
Παράλληλα, και οι εισηγμένες επιχειρήσεις στο Χρηματιστήριο της Αθήνας αναμένεται να προσελκύσουν νέα κεφάλαια, καθώς η ανάκτηση του «IG» από τη χώρα θέτει ήδη σε κίνηση τη διαδικασία ώστε οι σημαντικοί πάροχοι μετοχικών δεικτών να αναβαθμίσουν το ελληνικό Χρηματιστήριο από την κατηγορία των αναδυομένων στις ανεπτυγμένες αγορές, στις οποίες ήταν ενταγμένο για 12 χρόνια προτού υποβαθμιστεί τον Νοέμβριο του 2013. Εκτιμάται πως η ανάκτηση του στάτους της ανεπτυγμένης αγοράς από το ΧΑ μάλλον το 2025 και η είσοδός του στους σχετικούς δείκτες των FTSE Russell, MSCI και S&P Dow Jones Indices θα οδηγήσουν σε σημαντικές εισροές διεθνών κεφαλαίων στις μετοχές των ελληνικών εταιρειών. Στις αναδυόμενες αγορές, εξάλλου, τα υπό διαχείριση ενεργητικά παγκοσμίως κυμαίνονται στα 6,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 52 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στις ανεπτυγμένες αγορές.
Οι τράπεζες
Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για το αξιόχρεο της χώρας αμβλύνει τους κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ενώ οι προοπτικές για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα διαγράφονται θετικές, εκτιμά και η ΤτΕ. Ωστόσο, τυχόν απότομη χειροτέρευση των διεθνών χρηματοπιστωτικών συνθηκών μπορεί να προκαλέσει αναταράξεις με δυσμενείς επιδράσεις τόσο στη χρηματοοικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών όσο και στον ελληνικό τραπεζικό τομέα. Συνεπώς, αναδεικνύεται η σημασία συνέχισης της πορείας εξυγίανσης και περαιτέρω ενδυνάμωσης των βασικών μεγεθών του χρηματοπιστωτικού συστήματος, σε συνδυασμό με την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων μικρο- και μακροπροληπτικής εποπτείας για την ενίσχυση και διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Για τους αναλυτές, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, αν και ορόσημο, δεν αποτελεί πανάκεια για την Ελλάδα, ούτε επαρκεί για να βελτιωθούν άμεσα οι οικονομικές συνθήκες, καθώς το σταθερό οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, η διαμόρφωση ευνοϊκών για τις επενδύσεις συνθηκών, η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και μια σειρά από άλλους παράγοντες θεωρούνται περισσότερο σημαντικά για την ευμάρεια της χώρας και των πολιτών της.
