Τραγική ειρωνία. Η επεισοδιακώς ακυρωθείσα συνάντηση του έλληνα Πρωθυπουργού με τον βρετανό ομόλογό του Ρίσι Σούνακ θα συνέπιπτε με την -από απόψεως ουσίας και συμβολισμών- εξαιρετικά σημαίνουσα επίσημη ονοματοδοσία της αίθουσας, δίπλα ακριβώς απ’ το ιστορικό γραφείο του Γιώργου Σεφέρη, πρεσβευτή μας στη Μ.Βρετανία από το 1957 ως το 1962, στο «Ελληνικό Σπίτι» του Λονδίνου, ως Αναγνωστηρίου «Ρόντρικ Μπίτον».
Μια αληθινή δικαίωση για το πολυχρονο πολύτιμο έργο του κορυφαίου βρετανού ελληνιστή και ομότιμου καθηγητή της Έδρας «Κοραής» του King’s College, Ρόντρικ Μπήτον, ο οποίος συνομίλησε, παρά τα σύννεφα που αναπάντεχα επισκίασαν τις ελληνοβρετανικές σχέσεις, σε εξαιρετικά ζεστό κλίμα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στην χθεσινοβράδινη (28/11) δεξίωση που παρέθεσε η Ελληνική Πρεσβεία Λονδίνου.
«Και μιλήσαμε για εντελώς άλλα θέματα. Εκείνος δεν έχει ανάγκη από τις συμβουλές ενός σκωτσέζου ιστορικού και φιλέλληνα!», σχολιάζει με φλέγμα στο ΒΗΜΑ ο ευγενής βιογράφος του Νομπελίστα ποιητή μας και πρόεδρος της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, χαρακτηρίζοντας, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, «τεράστιο διπλωματικό λάθος – faux pas», την συμπεριφορά του Ρίσι Σούνακ, έναντι του έλληνα πρωθυπουργού.
Γιατί ο κύριος Σούνακ ακύρωσε το ραντεβού, κύριε Μπήτον; Τι τον ενόχλησε πραγματικά;
Το θεωρώ τεράστιο διπλωματικό λάθος – faux pas, όπως λένε στα γαλλικά – και ουσιαστικά ανεξήγητο. Προς τι; Στην Ντάουνιγκ Στρητ καθημερινά γίνονται δεκτοί ξένοι ηγέτες από όλες, σχεδόν, τις χώρες του κόσμου – και πολλές φορές λιγότερο φιλικές προς τη Βρετανία, ή συμβατές με τις δικές μας πολιτικές αξίες, από όσο είναι η Ελλάδα. Άσχετα από το συγκεκριμένο θέμα των Γλυπτών, οφείλει τώρα η βρετανική κυβέρνηση να ψάξει τρόπο να «μπαλώσει» τις διμερείς σχέσεις.
Οι Financial Times και ο Guardian έχουν γράψει ότι ο Κιρ Στάρμερ έχει δηλώσει ότι δεν θα εμπόδιζε πιθανό επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα. Αυτό τι μπορεί να σημαίνει σε περίπτωση που αναλάβει καθήκοντα πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, όταν το Βρετανικό Μουσείο αποφασίζει και το Βρετανικό δεν δέχεται να αλλάξει το status quo των Γλυπτών, τα οποία τα θεωρεί αδιαπραγμάτευτα νόμιμη ιδιοκτησία του, που μονάχα ως δάνειο μπορεί να παραχωρήσει για ένα διάστημα;
Σύμφωνα με τις σημερινές δηλώσεις του Εργατικού Κόμματος, ναι μεν δε θα εμποδίσει, αλλά ούτε πρόκειται ν’ αλλάξει τον νόμο που απαγορεύει την παραχώρηση εκθεμάτων από το Μουσείο. Πάντως, κάτι σημαίνει ότι ο Στάρμερ δεν δίστασε να συναντήσει τον κ. Μητσοτάκη και, υποτίθεται, να ακούσει τις απόψεις της ελληνικής πλευράς. Επισημαίνω, ωστόσο, ότι στο παρελθόν η στάση της βρετανικής κυβέρνησης επί του θέματος δεν υπέστη αισθητή αλλαγή όταν άλλαξε το κυβερνόν κόμμα.
Ο δανεισμός, που όμως προϋποθέτει την αποδοχή από ελληνικής πλευράς ότι τα Γλυπτά ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο, είναι λύση;
Γιατί όχι; Θα έπρεπε, από την άλλη πλευρά, να αναγνωρίσει το Βρετανικό Μουσείο ότι ο δανεισμός είναι μόνιμος. Είναι εφικτοί οι δύο όροι αυτοί; Ίσως και άτυπα…
Τι πρέπει κατά τη γνώμη σας να κάνει η ελληνική κυβέρνηση; Ποια συμβουλή θα δίνατε στον κύριο Μητσοτάκη;
Χτες το βράδυ βρέθηκα μαζί με τον κύριο Μητσοτάκη σε δεξίωση στην Ελληνική Πρεσβεία Λονδίνου – και μιλήσαμε για εντελώς άλλα θέματα. Εκείνος δεν έχει ανάγκη από τις συμβουλές ενός σκωτσέζου ιστορικού και φιλέλληνα!
Η βρετανική κοινή γνώμη είναι υπέρ της επιστροφής. Πού το αποδίδετε; Μπορεί να παίξει αυτό ρόλο στο ζήτημα;
Είναι γεγονός. Υπάρχει όμως φόβος να μπλεχθεί το συγκεκριμένο ζήτημα (που έχει ιστορία περισσότερων από διακοσίων χρόνων) με τα “culture wars” της στιγμής. Δεν ξέρω κατά πόσο οι Άγγλοι που υποστηρίζουν τον επαναπατρισμό των Γλυπτών είναι ταυτόχρονα “culture warriors” που να θέλουν τα πάντα να επιστρέψουν παντού, ως εξιλέωση του αποικιοκρατισμού, και κατά πόσο πραγματικά κινητοποιούνται από ενδιαφέρον για τα Γλυπτά του Παρθενώνα και τις τύχες τους.
Μετά το σκάνδαλο της κλοπής εκθεμάτων, είχε συζητηθεί έντονα ότι ενδέχεται το Βρετανικό Μουσείο να μην είναι ασφαλές για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Είναι;
Δυσκολεύομαι να φανταστώ ολόκληρες μαρμάρινες πλάκες να χωράνε στην τσάντα ακόμα και του πιο φοβερού αρχαιοκάπηλου! «Τα αγάλματά ’ναι στο μουσείο», έγραψε κάποτε ο νομπελίστας Γιώργος Σεφέρης. Το θέμα είναι μόνο: σε ποιο μουσείο;
