Τον Απρίλιο του 2023 μαθητές και μαθήτριες της τελευταίας τάξης βελγικού σχολείου της Μπριζ επισκέφτηκαν τη χώρα μας στα πλαίσια πολυήμερης εκπαιδευτικής εκδρομής.
Τα παιδιά και οι συνοδοί καθηγητές κατέλυσαν σε ξενοδοχείο του κέντρου της Αθήνας. Σε μία από τις βραδινές εξόδους των μαθητών σε μπαρ του Κολωνακίου 17χρονη βελγίδα μαθήτρια κατήγγειλε βιασμό, προκαλώντας δικαιολογημένα αισθήματα συμπάθειας και συμπαράστασης προς αυτήν και αγανάκτησης και οργής για το δράστη.
Ανεξάρτητα από τη δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης, το εντυπωσιακό -για τα δικά μας δεδομένα -, είναι ότι το σχολείο στο Βέλγιο αμέσως μετά από την επιστροφή των μαθητών εκεί, τιμώρησε τη μαθήτρια και τρεις ακόμα συμμαθητές της με 15 ημέρες αποβολή και απαγόρευση συμμετοχής σε αθλητικές διοργανώσεις.
Αυτό, επειδή το περιστατικό που κατήγγειλε η μαθήτρια έγινε στις 2:00 μ.μ. ενώ ο κανονισμός της εκδρομής προέβλεπε επιστροφή των μαθητών στο ξενοδοχείο στις 1:30μ.μ.!
Τι θα γινόταν εάν κάτι ανάλογο συνέβαινε σε εκπαιδευτική εκδρομή ελληνικού σχολείου; Το πιο πιθανό θα ήταν να έχουν συλληφθεί οι συνοδοί καθηγητές ή και να έχει ασκηθεί δίωξη εναντίον τους.
Και αυτό, επειδή σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο οι συνοδοί εκπαιδευτικοί φέρουν την ευθύνη σχεδόν για όλα: Για την μέριμνα σχετικά με τον έλεγχο της καταλληλότητας των λεωφορείων, για τον έλεγχο των χώρων επίσκεψης, για την έγγραφη ειδοποίηση της Διεύθυνσης Τροχαίας της Ελληνικής Αστυνομίας και γενικότερα για ό,τι συμβεί στη διάρκεια της εκδρομής.
Σύμφωνα άλλωστε με δηλώσεις και της υφυπουργού Παιδείας στη Βουλή, οι υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων για συμμετοχή των μαθητών σε εκδρομές καμία νομική ισχύ δεν έχουν, αφού την ευθύνη της επιτήρησης και της προστασίας των μαθητών την έχουν αποκλειστικά οι εκπαιδευτικοί.
Έτσι, περιστατικά όπως η πρόσφατη σύλληψη καθηγήτριας από αστυνομικούς επειδή κατά τη διάρκεια εκδρομής μαθητές του σχολείου συνεπλάκησαν με μαθητές από άλλο σχολείο, καθώς και η σύλληψη και ο σχηματισμός δικογραφίας για παραμέληση εποπτείας ανηλίκου άλλης καθηγήτριας, επειδή μαθητής της εκδρομής χρησιμοποίησε εναντίον αστυνομικού αεροβόλο όπλο, δεν εντυπωσιάζουν πλέον.
Από την άλλη, οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν βασικά μέτρα προστασίας της ασφάλειας της εκδρομής -όπως για παράδειγμα τον αποκλεισμό μαθητών με παραβατική συμπεριφορά-, επειδή το θεσμικό πλαίσιο δεν το προβλέπει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη αγωγή γονέα εναντίον Συλλόγου διδασκόντων σχολείου της Πελοποννήσου επειδή απέκλεισε το παιδί του -λόγω παραβατικής συμπεριφοράς- από εκδρομή του σχολείου. Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση ο Διευθυντής εκπαίδευσης άσκησε πειθαρχική δίωξη εναντίον του Συλλόγου διδασκόντων του σχολείου.
Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί – μόνοι αυτοί από όλους τους άλλους κλάδους δημοσίων υπαλλήλων – συνοδεύουν σε πολυήμερες εκτός έδρας εκδρομές τους μαθητές τους χωρίς να λαμβάνουν οποιουδήποτε είδους αποζημίωση.
Η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου για τις εκπαιδευτικές επισκέψεις και εκδρομές είναι ένα πρώτο βήμα που οφείλει να κάνει η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας προκειμένου να απαλλάξει τους εκπαιδευτικούς από ένα από τα άγχη που κουβαλούν και να προλάβει ενδεχόμενες εντάσεις.
Ένα δεύτερο βήμα πρέπει να είναι η απαλλαγή τους από αρμοδιότητες άσχετες με την εκπαιδευτική λειτουργία. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη οδηγία του Ο.Α.Σ.Π. (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας), σύμφωνα με την οποία οι εκπαιδευτικοί εκτός των άλλων είναι υπεύθυνοι να ελέγχουν εάν τα στηθαία, τα γείσα, οι καμινάδες, τα κεραμίδια κ.λπ. είναι κατάλληλα στηριγμένα!!
Η διαρκής επιφόρτιση των εκπαιδευτικών με καθήκοντα άσχετα με τις διδακτικές τους υποχρεώσεις, απαξιώνουν τον εκπαιδευτικό, τη μορφωτική και παιδαγωγική αποστολή του και αποτελεί βασικό εμπόδιο στην όποια προσπάθεια για την αναβάθμιση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών και του σχολείου γενικότερα.
*Ο Ανδρέας Παπαδαντωνάκης είναι ταμίας της ΟΛΜΕ
