Eξήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα της δολοφονίας του προέδρου των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι. Μια δολοφονία που σόκαρε ολόκληρη την υφήλιο και αποτέλεσε τελικά ένα από τα πιο πολυσυζητημένα γεγονότα του 20ου αιώνα.
Ο Τζον Κένεντι, ήταν ένας νέος, γοητευτικός, μη συντηρητικός πρόεδρος των ΗΠΑ, με μία επίσης νέα και όμορφη σύζυγο. Όλα αυτά τον είχαν ανεβάσει στο βάθρο της παγκόσμιας δημοτικότητας, σε μια εποχή, όπως τα 60’s, που έτσι κι αλλιώς ευνοούσε τη δημιουργία ειδώλων.
Ταυτόχρονα, η δολοφονία του έγινε σε δημόσια θέα, μπροστά σε χιλιάδες πολίτες και δεκάδες τηλεοπτικές και φωτογραφικές κάμερες.
Δεν θα μπορούσε λοιπόν ο βίαιος θάνατός του να μην προκαλέσει παγκόσμιο σοκ.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 23.11.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Η δολοφονία
Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 23 Νοεμβρίου 1963: «Ο Πρόεδρος Τζων Φιτζέραλντ Κέννεντυ εδολοφονήθη σήμερον την μεσημβρίαν, πληγείς εις το κρανίον διά σφαίρας τυφεκίου ενώ διήρχετο επ’ αυτοκινήτου κεντρικήν οδόν του Ντάλλας, πρωτευούσης του Τέξας, έχων την σύζυγόν του Ζακελίν παρά το πλευρόν του.
»Εξέπνευσε, μίαν περίπου ώραν μετά τον θανάσιμον τραυματισμόν του, εις νοσοκομείον της πόλεως. Ολίγας ώρας αργότερον συνελήφθη άτομον ονόματι Λη Χάρβεϋ Όσβαλντ, πρόεδρος της επιτροπής “Δικιαοσύνη διά την Κούβαν”, o οποίος είχε ζήσει και εις την Σοβιετικήν Ένωσιν και ο οποίος θεωρείται ως ο κυριώτερος ύποπτος διά την δολοφονίαν»
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 23.11.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Η Τζάκι Κένεντι
»Η κ. Ζακελίν Κέννεντυ, η οποία εδέχθη εις την αγκάλην της τον θανασίμως τραυματισμένον σύζυγόν της, ανεφώνησεν: “Ω, όχι!”
(…)
»Τρεις πυροβολισμοί ηκούσθησαν εις το σημείον εκείνο. Αίμα έρρευσεν από την κεφαλήν του Προέδρου και η κ. Ζακελίν Κέννεντυ, η οποία ευρίσκετο επίσης εντός του αυτοκινήτου, ανεπήδησε και ανέκραξε: “Μη”.
»Εκ των σφαιρών ετραυματίσθη εντός του αυτοκινήτου κυβερνήτης του Τέξας κ. Τζων Κόνναλυ.
(…)
»Ο Πρόεδρος εσωριάσθη εντός του αυτοκινήτου με το πρόσωπον εις το δάπεδον. Η κ. Κέννεντυ, κλαίουσα, επεχείρησε να κρατήση την αιμόφυρτον κεφαλήν του συζύγου της. “Ω, όχι” εκραύγαζε».
«ΤA NEΑ», 23.11.1963, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Μαρτυρία
Ο Γερουσιαστής Ραλφ Γκάρμπορόου επέβαινε σε άλλο αυτοκίνητο της προεδρικής πομπής και βρίσκοταν λίγο πιο πίσω από το αυτοκίνητο του Κένεντι. Έδωσε στους δημοσιογράφους την εξής περιγραφή:
«Ημπορούσες να ειπής ότι κάτι τραγικόν και φοβερόν είχε συμβή. Διέκρινα έναν άνδρα της μυστικής υπηρεσίας, εντός του προεδρικού αυτοκινήτου, με τα χέρια υψωμένα, με οργήν, πόνον και απελπισίαν. Αντελήφθην ότι κάτι έχει συμβή”.
Οι αντιδράσεις των ηγετών
»Κατάπληξιν κυριολεκτικώς και βαθυτάτην θλίψιν επροξένησεν εις ολόκληρον την υφήλιον η δολοφονία του Τζών Κέννεντυ, ο οποίος είχεν εφελκύσει ευρυτάτας συμπαθείας διά τας προσπαθείας του προς μείωσιν της εντάσεως μεταξύ των δύο αντιμαχομένων κόσμων, ώστε να προωθηθή η πολιτική διατηρήσεως της ειρήνης.
»Χαρακτηριστική της συγκινήσεως είναι η δήλωσις του Γάλλου Προέδρου στρατηγού Ντε Γκωλ: “O Πρόεδρος έπεσεν υπό το πυρ κατά την εκτέλεσιν του καθήκοντός του προς την πατρίδα του”.
»O Βρεττανός πρωθυπουργός σερ Άλεκ Ντάγκλας – Χιούμ εξέφρασε την βαθείαν κατάπληξιν του διά τον θάνατον του Τζων Κέννεντυ. Ο κ. Χρουστσώφ δεν ευρίσκετο εις Μόσχαν αλλά πιστεύεται ότι ειδοποιήθη αμέσως διά της «ερυθράς γραμμής» της συνδεούσης τον Λευκόν Οίκον με το Κρεμλίνον.
»Την βαθείαν συγκίνησιν διά τον τραγικόν θάνατον του Αμερικανού εμψυχωτού μιας νέας διεθνούς πολιτικής συνοδεύουν αι εύλογοι ανησυχίαι διά τας αμέσους και απωτέρας συνεπείας επί της διεθνούς κατάστασεως και διά την τυχόν επικράτησιν αδιαλλάκτων στοιχείων επί της διεθνούς σκηνής.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 23.11.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
H σύλληψη του Όσβαλντ
Από τα πρώτα, μετά τη δολοφονία, λεπτά υπ’ αριθμόν 1 ύποπτος θεωρήθηκε ο Λί Χάρβεϊ Όσβαλντ.
«Ο αστυνομικός Γκάναουεϊ εδήλωσεν ότι ο συλληφθείς ειργάζετο ως υπάλληλος εις το κτίριον, πλησίον του τόπου της δολοφονίας, όπου ευρέθη το τυφέκιον με το οποίον πιστεύεται ότι εδολοφονήθη ο Τζων Κέννεντυ. (…) Εγνώσθη ότι ο Όσβαλντ ευρίσκετο εντός του κτιρίου της αποθήκης των 12ην τοπικήν ώραν, ήτοι ημίσειαν ώραν προ της αποπείρας.
»Η σύλληψις του Όσβαλντ, ο οποιός έχει μεταφερθή εις τας φυλακάς του Φορτ Ουώρθ, εγένετο υπό δραματικάς συνθήκας εντός κινηματοθέατρου. (…) Εις υπάλληλος του κινηματογράφου τούς είπεν ότι εν άτομον, φέρον υποκάμισον χρώματος καφέ είχεν εισέλθει εις την σκοτεινήν αίθουσαν του κινηματογράφου ολίγα λεπτά προηγουμένως.
»Οι αστυνομικοί επεσήμανον τον ύποπτον και ο Τίπιτ (σ.σ. αστυνομικός) επυροβόλησεν εναντίον του. Ο ύποπτος ανταπέδωκε τον πυροβολισμόν, με αποτέλεσμα τον φόνον του Τίπιτ.
»Ο Μακντόναλντ (σ.σ. αστυνομικός) ώρμησεν εναντίον του υπόπτου, ο οποίος εψιθύρισεν: “Όλα ετελείωσαν τώρα”. Οι δύο άνδρες επάλαισαν επί των καθισμάτων πριν ο Μακντόναλντ κατορθώση να καταβάλη τον ύποπτον, ο οποίος τελικώς συνελήφθη.
(…)
»Μετά ανάκρισιν δύο ωρών, πάντως, ο Όσβαλντ εξηκολούθει να αρνήται την ενοχήν του εις την δολοφονίαν του Προέδρου».
Τελικά ο Όσβαλντ θα δολοφονηθεί μπροστά τα ματιά των αστυνομικών, στην έξοδο του Δημαρχείου του Ντάλλας, όπου στεγαζόταν και το αστυνομικό τμήμα.
Όπως γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» της 25ης Νοεμβρίου 1963:
«Ενώ ο δολοφονηθείς πρόεδρος Κέννεντυ κηδεύεται σήμερον, εν μέσω παναμερικού ολοφυρμού και παγκοσμίου πένθους, ως μέγας ήρως και μάρτυς, μέγα ζήτημα εδημιουργήθη εις τας Ηνωμένας Πολιτείας λόγω του επακολουθήσαντος χθες φόνου, του κατηγορηθέντος διά την δολοφονίαν Λη Χάρβεϋ Όσβαλντ, υπό μυθιστορηματικάς και λίαν περιέργους και υπόπτους συνθήκας».
Πολλές θεωρίες έχουν εκφραστεί για το ποιος μπορεί να βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία του Τζον Κένεντι (πχ. η CIA ή η μαφία), χωρίς όμως να έχει επιβεβαιωθεί κάποια από αυτές.
