Επιστήμονες στην Κίνα δημιούργησαν μια μαϊμού -«χίμαιρα» εισάγοντας στο έμβρυο-λήπτη βλαστικά κύτταρα από άλλο… μαϊμουδίσιο έμβρυο-δότη. Το ζώο που ήλθε στον κόσμο είναι το πρώτο χιμαιρικό πρωτεύον είδος το οποίο διέθετε μεγάλη αναλογία κυττάρων που προέρχονταν από βλαστικά κύτταρα του δότη.
Στόχος η μελέτη και θεραπεία ανθρώπινων νόσων
Το νέο εύρημα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Cell» ανοίγει τον δρόμο για χρήση χιμαιρικών μαϊμούδων – οι οποίες έχουν περισσότερες βιολογικές ομοιότητες με τους ανθρώπους σε σύγκριση με τους χιμαιρικούς αρουραίους και τα ποντίκια – με στόχο τη μελέτη και τη θεραπεία ανθρώπινων νόσων, σημείωσε ο βιολόγος, ειδικός στα βλαστικά κύτταρα Μιγκέλ Εστέμπαν από το Πανεπιστήμιο της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών στην Γκουανγκζού, εκ των κύριων συγγραφέων της νέας μελέτης.
Η ευθανασία και τα ηθικά ζητήματα
Ωστόσο στο χιμαιρικό μαϊμουδάκι χρειάστηκε να γίνει ευθανασία όταν ήταν μόλις 10 ημερών εξαιτίας υποθερμίας και αναπνευστικών προβλημάτων, γεγονός που αποδεικνύει την ανάγκη για βελτιστοποίηση της προσέγγισης. Και βέβαια η ανάγκη για ευθανασία σε ένα πρωτεύον είδος εγείρει σημαντικά ηθικά ζητήματα, σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες.
Κυνηγώντας χίμαιρες
Επί μακρόν αποτελεί επιστημονική επιδίωξη η δημιουργία χιμαιρικών ζώων με χρήση εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων τα οποία είναι πολυδύναμα και μπορούν να μετατραπούν σε πλήθος ιστών. Στα κύτταρα αυτά μπορεί μάλιστα να γίνει γενετική παρέμβαση πριν από την εισαγωγή τους στο έμβρυο- λήπτη.
Για παράδειγμα βλαστικά κύτταρα τα οποία φέρουν γονιδιακές μεταλλάξεις που συνδέονται με μια συγκεκριμένη νόσο μπορούν να εισαχθούν σε έμβρυα που δεν φέρουν τέτοιες μεταλλάξεις, επιτρέποντας στους ερευνητές να εξετάσουν πώς τα κύτταρα με τις μεταλλάξεις επηρεάζουν τη φυσιολογία και την υγεία του οργανισμού των ληπτών.
Μεγαλύτερη αναλογία βλαστοκυττάρων
Σε προηγούμενες χιμαιρικές μαϊμούδες που είχαν δημιουργηθεί, μόλις το 0,1%-4,5% των κυττάρων σε όργανα όπως ο εγκέφαλος, οι νεφροί και οι πνεύμονες προέρχονταν από τα βλαστικά κύτταρα του δότη. Με δεδομένο ότι η συνεισφορά των βλαστοκυττάρων του δότη ήταν τόσο μικρή, οι χίμαιρες αυτές ήταν ακατάλληλες ως μοντέλα έρευνας ανθρωπίνων νόσων, εξήγησε ο δρ Εστέμπαν.
Προκειμένου να δημιουργήσουν μια χίμαιρα η οποία θα έφερε περισσότερα βλαστοκύτταρα του δότη, οι ερευνητές δημιούργησαν έμβρυα του μακάκου Macaca fascicularis (ο επομονομαζόμενος μακάκος που τρώει καβούρια ή μακάκος με μακριά ουρά) – έλαβαν ωάρια από θηλυκά του συγκεκριμένου είδους και τα γονιμοποίησαν.
Τα… λαμπερά πράσινα έμβρυα
Παράλληλα εξήγαγαν εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα από άλλα έμβρυα μιας εβδομάδας του ίδιου είδους και τα τροποποίησαν γενετικώς ώστε να λάμπουν με ένα πράσινο φθορίζον χρώμα. Καλλιέργησαν τα κύτταρα αυτά στο εργαστήριο και στη συνέχεια ενέχυσαν ως και 20 πράσινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα σε καθένα από τα έμβρυα- λήπτες παράγοντας έτσι τελικά 74 χιμαιρικά έμβρυα που διέθεταν ισχυρό φθορίζον σήμα.
Χαμηλά ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης
Τα έμβρυα που προέκυψαν μεταφέρθηκαν σε 40 θηλυκές μαϊμούδες φέρουσες μητέρες. Μόλις 12 από αυτές έμειναν έγκυοι ενώ τελικώς ήρθε στον κόσμο μόνο ένα χιμαιρικό μαϊμουδάκι, ένα αρσενικό στο οποίο γρήγορα χρειάστηκε να γίνει ευθανασία.
Υψηλό ποσοστό χιμαιρισμού
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι κατά μέσο όρο, 67% των κυττάρων σε 26 τύπους ιστού που εξετάστηκαν, συμπεριλαμβανομένων ιστών του εγκεφάλου, των πνευμόνων και της καρδιάς, προέρχονταν από τα βλαστικά κύτταρα των δοτών. Το υψηλότερο ποσοστό χιμαιρισμού εντοπίστηκε στα επινεφρίδια όπου το 92% των κυττάρων προέρχονταν από τα βλαστικά κύτταρα του δότη.
Απαιτούνται βελτιώσεις της μεθόδου
Το χαμηλό ποσοστό επίτευξης κυοφορίας των χιμαιρικών μαϊμούδων και η «φτωχή» υγεία του ενός μόνο μικρού που ήλθε στον κόσμο δείχνουν ότι τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα των δοτών δεν ταίριαξαν απόλυτα με το αναπτυξιακό στάδιο των εμβρύων-ληπτών, ανέφερε o βιολόγος, ειδικός στην αναπαραγωγή Ζεν Λιου από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών στη Σαγκάη. Οπως προσέθεσε, η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να επιφέρει βελτιώσεις στη μέθοδό της στο μέλλον.
Δημιουργία ανθρώπινων οργάνων σε ζώα;
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα άλλοι ειδικοί έκαναν λόγο για εντυπωσιακή μελέτη η οποία όμως ταυτόχρονα εγείρει ηθικά ζητήματα. Η μέθοδος θα μπορούσε να εφαρμοστεί για τη δημιουργία ανθρώπινων οργάνων σε χοίρους ή σε πρωτεύοντα πλην του ανθρώπου, σημείωσε ο αναπτυξιακός βιολόγος Σουκράτ Μιταλίποφ, διευθυντής του Κέντρου για τα Εμβρυϊκά Κύτταρα και τη Γονιδιακή Θεραπεία του Πανεπιστημίου για την Υγεία και την Επιστήμη του Ορεγκον. Συμπλήρωσε ωστόσο ότι η χρήση χιμαιρικών οργανισμών που θα έχουν κύτταρα τόσο ανθρώπων όσο και ζώων συνδέεται με σοβαρά ηθικά διλήμματα.
