Νίκος Παπανδρέου στο ΒΗΜΑ: «Αν το Ισραήλ δεν επιδείξει αυτοσυγκράτηση, η Χαμάς θα έχει κερδίσει»

«Η Ελλάδα θα μπορούσε να παίξει σοβαρό ρόλο στην επίλυση του Παλαιστινιακού ζητήματος», υποστηρίζει ο ευρωβουλευτής Νίκος Παπανδρέου, μιλώντας στο ΒΗΜΑ. Ταυτόχρονα, όμως, τονίζει πως η κυβέρνηση έχει απομακρυνθεί από το διαχρονικό πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, θέτοντας σε κίνδυνο την ικανότητά της να διαμεσολαβεί μεταξύ του Ισραήλ και του αραβικού κόσμου.

Ακόμη, ο ευρωβουλευτής καταδικάζει τη Χαμάς και την επίθεση της 7^ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, υπογραμμίζοντας όμως ότι, σε περίπτωση που το Ισραήλ δεν επιδείξει αυτοσυγκράτηση, κατά κάποιο τρόπο εκείνη θα είναι η νικήτρια του πολέμου. Τέλος, επιμένει στην ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη διαμεσολάβηση μεταξύ των δυο πλευρών, αλλά και να κάνει τα αναγκαία βήματα προς τη στρατηγική αυτονομία.

© European Union 2023 – Source : EP/ Philippe STIRNWEISS

Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με όλο και πιο σκληρές και ανησυχητικές εξελίξεις από το πεδίο της Μέσης Ανατολής. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος που αναλογεί στην Ευρώπη; Ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές προς το Ισραήλ;

 Καταδικάζουμε απερίφραστα την οργανωμένη επίθεση της Χαμάς. Απέδειξε για πολλοστή φορά ότι δεν είναι απελευθερωτική οργάνωση όπως  θέλει να αυτοαποκαλείται, αλλά μια στυγνή και αδίστακτη τρομοκρατική οργάνωση. Είναι αδύνατον αν διαχωρίσουμε τους υποτιθέμενους σκοπούς της Χαμάς από τα μέσα που χρησιμοποιεί. Δεν πιστεύω ότι εκπροσωπεί τους Παλαιστινίους, ούτε και ενεργεί προς το συμφέρον τους. Είναι όμως σημαντικό για την ηγεσία του Ισραήλ να θυμάται ότι το Ισραήλ είναι Κράτος. Δεσμεύεται από ανώτερες αρχές και επιταγές- από το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το αναφαίρετο δικαίωμα στην αυτοάμυνα δεν μπορεί να αποτελεί λόγο για το θάνατο αμάχων ανθρώπων. Πρέπει να επιδείξει αυτοσυγκράτηση, διότι αυτός είναι ο ρόλος και η φύση ενός δημοκρατικού πολιτισμένου κράτους. Ειδάλλως, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων, κατά κάποιο τρόπο η Χαμάς θα έχει κερδίσει.

Κατά την άποψη μου, ο ρόλος που αναλογεί στην Ευρώπη, είναι να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια χωρίς προϋποθέσεις και να επιδιώξει με κάθε μέσο την διακοπή των στρατιωτικών επιχειρήσεων και να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη διαμεσολάβηση που θα ακολουθήσει με βάση τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών στη λύση των δύο κρατών.

 Ποιες επιπτώσεις αναμένετε να αντιμετωπίσει το μπλοκ, αλλά και η Ελλάδα, σε περίπτωση που οι προβλέψεις για έναν μακρύ και δύσκολο πόλεμο επιβεβαιωθούν;

 Το ζήτημα προκάλεσε οξύτατο διχασμό στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η αρχική δήλωση του Επιτρόπου Βαρχέλι για διακοπή της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους Παλαιστινίους, ήταν εξαιρετικά βεβιασμένη, λανθασμένη και ακατανόητη. Ομοίως, η  επίσκεψη της Προέδρου της Επιτροπής, κ. Φον ντερ Λάιεν στο Ισραήλ συνιστά σοβαρή υπέρβαση αρμοδιοτήτων.

Η διάσταση είναι καθαρή, δεν πρέπει αυτό να επεκταθεί μεταξύ των κρατών-μελών. Το ίδιο ισχύει και για τη δική μας χώρα – δεν πρέπει να ενεργήσουμε μονόπλευρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Μητσοτάκης κατά την επίσκεψη του στο Ισραήλ, ενέργησε εκτός του διαχρονικού πλαισίου της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας. Έπρεπε να συνομιλήσει και με τον Μαχμούτ Αμπάς, όπως ακριβώς έκανε ο Μακρόν. Οπως σας προείπα, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η Χαμάς, η οποία ελέγχει τη Γάζα ασκώντας βία και τρομοκρατία εις βάρος των κατοίκων της, εκπροσωπεί τους Παλαιστινίους. Η Ελλάδα παραδοσιακά διατηρεί διαύλους και με τις δύο πλευρές και μπορεί να παίξει σοβαρό ρόλο στην επίλυση του θέματος.

© European Union 2023 – Source : EP/ Philippe STIRNWEISS

Κρίσιμη παράμετρος στην όλη συζήτηση είναι, φυσικά, και το ενδεχόμενο αυξημένων προσφυγικών ροών από την περιοχή, σε μια περίοδο που έχει ανοίξει ο τρίλογος στην ΕΕ για τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου αντιμετώπισής του σε περιόδους κρίσεων. Πιστεύετε πως οι προτάσεις του Ευρωκοινοβουλίου είναι στη σωστή κατεύθυνση; Και θα αποδεχτούν τα κράτη την ανάγκη της υποχρεωτικής αλληλεγγύης;

 Τον περασμένο Ιούνιο το Συμβούλιο της Ευρώπης έκανε ένα αποφασιστικό βήμα για το άσυλο και τη μετανάστευση. Παραδέχτηκε ότι κανένα κράτος μέλος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο τις προκλήσεις της μετανάστευσης και θεσμοθετείται μια σειρά από μέτρα που τελικά θα ευνοήσουν τα κράτη στην «πρώτη γραμμή» όπως την Ελλάδα και την Ιταλία. Αυτά δεν έχουν θεσμοθετηθεί ακόμη αλλά σύντομα πρέπει να μπουν σε ισχύ.

Αρκετές αναλύσεις αντιμετωπίζουν τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή ως άλλη μια ένδειξη του τέλους της Pax Americana και της εισόδου μας σε μια περίοδο αλλεπάλληλων κρίσεων. Είναι η ΕΕ προετοιμασμένη για μια τέτοια συνθήκη; Υπάρχει η πρόθεση διεκδίκησης του στόχου της στρατηγικής αυτονομίας;

 Η Pax Americana άρχισε να αμφισβητείται μετά την αντίδραση στην 11η Σεπτεμβρίου και την εισβολή στο Ιράκ. Μετά από τόσες πολεμικές παρεμβάσεις στην περιοχή (Ιράκ, Λιβύη, Αφγανιστάν) η Αμερική έχει απωλέσει μέρος του ηθικού της κύρους.

Σε ένα νέο πολυπολικό πλαίσιο, έχουν αναδειχθεί νέες δυνάμεις όπως η Κίνα, έχουν απαξιωθεί άλλες- όπως η Ρωσία με την εισβολή την Ουκρανία-, ενώ στην περιοχή μας η Τουρκία φιλοδοξεί να παίζει ρόλο και βρίσκεται πίσω από πολλές συγκρούσεις. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της σύγκρουσης Αζερμπαιτζάν – Αρμενίας αλλά και οι πρόσφατες δηλώσεις του κ. Ερντογάν για τη Χαμάς. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η Τουρκία διατηρεί την παρουσία της στη Βόρεια Σύρια και συνεχίζει να επιχειρεί κατά των Κούρδων, ενώ πρόσφατα είχαμε εθνικές εκκαθαρίσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η ευρύτερη περιοχή φλέγεται, και η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει το ρόλο της. Δεν μπορεί η εξωτερική πολιτική και η ασφάλεια μας να επαφίεται μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες

Είμαι από εκείνους που στηρίζουν την δημιουργία Ευρωπαϊκού στρατού και πέραν αυτού να έχουμε επιτέλους έναν διαπιστευμένο «Υπουργό Εξωτερικών της Ευρώπης» που θα παίζει σημαντικό ρόλο στις κρίσεις., Δείτε διαφορά μεταξύ Μπλίνκεν και Μπορέλ. Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ πήγε σε έξι χώρας μέσα σε δυο ημέρες κυνηγώντας να βρει λύση. Ποιος έπιασε τον ταύρο από τα κέρατα;

Αντιθέτως δεν υπάρχουν οι θεσμικές προϋποθέσεις για να επισκεφθεί ο Επικεφαλής της Ευρωπαϊκής διπλωματίας, έστω μια. Θα πρέπει η Ευρώπη να είναι συνεχώς σε ένα αεροπλάνο προωθώντας σοβαρές λύσεις. Ίσως φτάσουμε σε αυτό το σημείο σύντομα.

Τις τελευταίες εβδομάδες η Ευρώπη μοιάζει να είναι ξανά αντιμέτωπη με την τρομοκρατία, αλλά και με μια περαιτέρω ενίσχυση της ισλαμοφοβίας. Σας ανησυχεί αυτή η εξέλιξη; Μπορεί η Ένωση να προστατεύσει την ασφάλειά της, αλλά και τους μουσουλμάνους πολίτες της;

Βεβαίως και με ανησυχεί. Όμως αυτός ακριβώς είναι και ο στόχος των τρομοκρατικών ενεργειών- η πόλωση, ο φόβος και η αφύπνιση του μίσους. Πρέπει καταβάλλουμε την προσπάθεια σε δύο μέτωπα- από τη μία να ενισχύσουμε την ασφάλεια μας σε όλα τα επίπεδα και να συμφωνήσουμε σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη μετανάστευση. Η μετατροπή της Ευρώπης σε ένα “φρούριο”δεν είναι το μέλλον που θέλουμε. Ούτε όμως μπορούμε να αγνοούμε τους κινδύνους

Από την άλλη πρέπει να προτάξουμε τον πολιτισμό, τον ανθρωπισμό και τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές αξίες, τις οποίες πρέπει και μπορεί να απολαύσει όποιος τις ασπάζεται ανεξαρτήτως θρησκείας ή χρώματος.