Οι συγκρούσεις στη Λωρίδα της Γάζας που απειλούν με γενικότερη ανάφλεξη την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, εκτός από το τεράστιο ανθρώπινο και κοινωνικό κόστος, βάζουν ξανά φωτιά στο πετρέλαιο.

Μετά την αποκλιμάκωση της περασμένης εβδομάδας στις τιμές του μπρεντ, από τα 95 στα 84 δολάρια το βαρέλι, η επίθεση της Χαμάς και η άμεση απάντηση του Ισραήλ προκάλεσαν νέες ανοδικές τάσεις, με τις ανησυχίες να αυξάνονται σημαντικά.

Έτσι, η προοπτική να πιάσει ο μαύρος χρυσός ξανά τα επίπεδα των 100 δολαρίων βρίσκεται στο τραπέζι, με τις μεταβολές στη γεωπολιτική σκακιέρα να είναι καθημερινές και καταιγιστικές. Σε ένα από τα πιο απαισιόδοξα σενάρια που περιλαμβάνουν και εμπλοκή και του Ιράν στις συγκρούσεις, η κατάσταση αναμένεται ότι θα αλλάξει δραματικά προς το χειρότερο για τις αγορές. Το Ιράν είναι από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγές χώρες του ΟΠΕΚ+.

Καύσιμα

Προς το παρόν διεθνείς οίκοι και επενδυτικές τράπεζες στις οποίες περιλαμβάνονται οι Goldman Sachs, UBS και Morgan Stanley εμφανίζονται καθησυχαστικές για τις εξελίξεις, αλλά με την κατάσταση να είναι ιδιαίτερα ρευστή κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τη συνέχεια καθώς στην περιοχή και στις αγορές γενικότερα μυρίζει «μπαρούτι».

Με το χειμώνα να πλησιάζει και τις ανάγκες για καύσιμα, από αμόλυβδη μέχρι πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης να είναι αυξημένες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις προσπαθούν τώρα να κάνουν προγραμματισμό για να δουν πόσο βαθιά θα πρέπει να βάλουν το χέρι στην τσέπη τους επόμενους μήνες. Ήδη στην Ελλάδα ξεκίνησε η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης με αρκετά υψηλές τιμές ενώ η αμόλυβδη πωλείται σταθερά πάνω από τα 1,92 ευρώ το λίτρο, σύμφωνα με τη μέση πανελλαδική τιμή.

Οι ανησυχίες αποτυπώνονται και στην καθημερινή πορεία των τιμών τόσο στο μπρεντ και το αμερικανικό αργό, όσο και το φυσικό αέριο, όπως την παρουσιάζει σήμερα ο Οικονομικός Ταχυδρόμος.

Τα τρία σενάρια της UBS

Ο πόλεμος στο Ισραήλ έχει οδηγήσει σε αποστροφή διάθεσης ανάληψης κινδύνου στις αγορές, σημειώνει η UBS. Η τιμή του Brent αυξήθηκε έως και 5% πριν υποχωρήσει ελαφρά και αυτή η άνοδος «αντανακλά ανησυχίες ότι μια κλιμάκωση της σύγκρουσης θα μπορούσε να διαταράξει τον εφοδιασμό πετρελαίου, ιδιαίτερα από το Ιράν», αναφέρεται. Η άνοδος ακολούθησε την πτώση της τιμής του πετρελαίου κατά 11,3% την πρώτη εβδομάδα του μήνα.

Όπως σημειώνει η ελβετική τράπεζα, διαμορφώνονται τρία γενικά σενάρια:

Αποκλιμάκωση

Το καλύτερο αποτέλεσμα, από ανθρωπιστική άποψη, θα ήταν η ταχεία παύση των εχθροπραξιών. Τα ασφάλιστρα γεωπολιτικού κινδύνου στις αγορές τείνουν να εξασθενούν γρήγορα και πιθανότατα θα το έκαναν σε περίπτωση ταχείας αποκλιμάκωσης.

Συγκρατημένη αντιπαράθεση

Η σύγκρουση θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο παρατεταμένη, αλλά παραμένει μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ στις γεωγραφικές περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του Ισραήλ. Ο αντίκτυπος στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές είναι πιθανό να εξασθενίσει σταδιακά σύμφωνα με αυτό το σενάριο, αλλά με τη δυνατότητα για μακροχρόνιες επιπτώσεις στις τοπικές αγορές να παραμένει.

Περιφερειακή κλιμάκωση

Στο αρνητικό αυτό σενάριο, η σύγκρουση θα μπορούσε να επεκταθεί και να περιλάβει κι άλλα έθνη, με την πιθανότητα μεγαλύτερης διατάραξης του εφοδιασμού πετρελαίου.

«Οι κίνδυνοι να παρασυρθεί η σύγκρουση στο Ιράν έχουν αυξηθεί, κατά την άποψή μας. Παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν, η παραγωγή του αργού έχει ανακάμψει σε πάνω από 3,1 εκατ. βαρέλια ημερησίως (mbpd), που είναι υψηλό πέντε ετών, με τις εξαγωγές να κυμαίνονται περίπου στο 1,5 mbpd. Σε μια ήδη υποτροφοδοτούμενη αγορά πετρελαίου, οι διαταραχές στις ιρανικές εξαγωγές είτε μέσω διευρυνόμενων συγκρούσεων είτε λόγω αυστηρότερων κυρώσεων θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις τιμές του πετρελαίου βραχυπρόθεσμα», προειδοποιεί η UBS. «Υπάρχει επίσης σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με την προσφορά της Σαουδικής Αραβίας, για το εάν θα χαλαρώσει τους περιορισμούς της παραγωγής της για να εξισορροπήσει την αγορά σε περίπτωση χαμηλότερων ιρανικών εξαγωγών ή εάν η δική της παραγωγή θα μπορούσε να επηρεαστεί άμεσα», σημειώνεται ακόμη.

Η Goldman Sachs

Η επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει άμεση σημαντική επίδραση στα βραχυπρόθεσμα αποθέματα της αγοράς πετρελαίου που σχετίζονται με τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Ισραήλ την Παρασκευή. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι οι επιθέσεις μειώνουν την πιθανότητα ομαλοποίησης των σχέσεων του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία, κάτι που πιθανότατα θα ενίσχυε την παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας με την πάροδο του χρόνου αυξάνοντας την προσφορά και ρίχνοντας τις τιμές.

Οι τιμές του πετρελαίου έχουν αντιστρέψει την πορεία τους και ανέκαμψαν τις μεγάλες απώλειες τις τελευταίες δύο εβδομάδες μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ η οποία ενίσχυσε τους φόβους για μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση. Οι τιμές του πετρελαίου εκτινάχθηκαν κατά σχεδόν 4% την πρώτη ημέρα της διαπραγμάτευσης μετά την επίθεση, με το αργό τύπου Brent να διαπραγματεύεται στα 88 δολάρια το βαρέλι. Η Goldman εξακολουθεί να εκτιμά ότι το Brent θα σκαρφαλώσει στα 100 δολάρια έως τον Ιούνιο του 2024.

Η Morgan Stanley

Πριν την επίθεση της Χαμάς, το τετράμηνο ράλι του πετρελαίου είχε ανακοπεί, με τις τιμές να κατρακυλούν θεαματικά μέχρι την ημέρα των επιθέσεων, χάρη στη μικρότερη από την αναμενόμενη μείωση των αποθεμάτων αργού των ΗΠΑ συνοδευόμενη από πολύ μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση των καυσίμων αποθέματα.

Η Morgan Stanley αξιολόγησε τον αντίκτυπο στις αγορές πετρελαίου από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και προς το παρόν θεωρεί ότι επειδή ούτε το Ισραήλ ούτε οι άμεσοι γείτονές του είναι μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου, ο βραχυπρόθεσμος κίνδυνος για την προσφορά μαύρου χρυσού είναι περιορισμένος. Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να αλλάξει άρδην σε περίπτωση που η σύγκρουση επεκταθεί και σε άλλες χώρες της περιοχής.