«Θέλω να ξέρετε ότι δεν θα κάνω την ηλικία θέμα της εκστρατείας μου. Δεν πρόκειται δηλαδή να εκμεταλλευτώ, για πολιτικές σκοπιμότητες, τα νιάτα και την απειρία του αντιπάλου μου», είχε πει αστειευόμενος ο Ρόναλντ Ρίγκαν για τον αντίπαλό του στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 1984, Ουόλτερ Μοντέιλ, τον οποίο και κέρδισε. Έτσι, έγινε ο γηραιότερος μέχρι τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, στα 73 του χρόνια.
Σαράντα χρόνια αργότερα, η συζήτηση στρέφεται πάλι γύρω από τις ηλικίες των υποψήφιων για την προεδρία των ΗΠΑ, αφού μία επανάληψη της μάχης Μπάιντεν εναντίον Τραμπ φαίνεται «αναπόφευκτη» σύμφωνα με το The Atlantic.
Συγκεκριμένα, ο Μπάιντεν είναι ήδη ο γηραιότερος πρόεδρος όλων των εποχών – ήταν μεγαλύτερος όταν ξεκίνησε τη θητεία του από ό,τι ήταν ο Ρόναλντ Ρίγκαν όταν άφησε την εξουσία, ενώ θα είναι 86 ετών στο τέλος μιας πιθανής δεύτερης θητείας.
Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Μπάιντεν αντιμετωπίζει σοβαρά γνωστικά προβλήματα, η κινητική του ικανότητα και η λεκτική του επιδεξιότητα φαίνονται μειωμένες και έχει διατηρήσει φανερά χαμηλότερο προφίλ σε σχέση με τους περισσότερους προέδρους. Ταυτόχρονα, ο πιθανότερος αντίπαλός του, ο Τραμπ, είναι μικρότερος μόλις για τέσσερα χρόνια.
Πόσο πιθανό είναι λοιπόν να πεθάνει ή να του συμβεί κάτι σοβαρό σε περίπτωση επανεκλογής του; Ο Δρ. Στίβεν Όσταντ, διακεκριμένος καθηγητής βιολογίας και γεροντολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα στο Μπέρμιγχαμ και ανώτερος επιστημονικός διευθυντής της αμερικανικής ομοσπονδίας για την έρευνα της γήρανσης, απαντάει σχετικά στο «Βήμα», ενώ εξηγεί πως δεδομένων των συνθηκών, ίσως να μην είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα η ηλικία του Τζο Μπάιντεν, καθώς θεωρεί πως κανείς δεν είναι απλά «πολύ μεγάλος», με τη γήρανση να λειτουργεί διαφορετικά για τον κάθε άνθρωπο. Επιπλέον, επισημαίνει πως τα τέσσερα χρόνια διαφοράς με τον δυνητικό του αντίπαλο Ντόναλντ Τραμπ, αντισταθμίζονται, ενώ αναφέρεται και στις γενικότερες λανθασμένες αντιλήψεις γύρω από τη γήρανση.
Ας υποθέσουμε ότι ο Μπάιντεν θα εκλεγεί τον επόμενο χρόνο για μία δεύτερη θητεία. Θα ήταν 86 στο τέλος της. Τον θεωρείτε «πολύ μεγάλο» για αυτό το σκοπό;
Δεν πιστεύω στο όρο «πολύ μεγάλος». Πιστεύω στη γνωστική εξασθένηση και πράγματι μερικοί 86χρονοι έχουν γνωστικά προβλήματα, αλλά άλλοι εξακολουθούν να έχουν εξαιρετικές δεξιότητες σκέψης. Η γήρανση διευρύνει τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων. Κάποιοι 86χρονοι τρέχουν μαραθώνιους, γράφουν βιβλία, συνθέτουν μουσική. Ο ιστορικός Jacques Barzun, για παράδειγμα, δημοσίευσε το αριστούργημά του, Dawn to Decadence, σε ηλικία 93 ετών. Άλλοι, φυσικά, έχουν σωματικά και διανοητικά προβλήματα.
«Το βασικό δεν είναι η ηλικία, αλλά η ικανότητα για το έργο που έχει κανείς να διατελέσει»
Το βασικό δεν είναι η ηλικία, αλλά η ικανότητα για το έργο που έχει κανείς να διατελέσει. Οι Πρόεδροι δεν χρειάζεται να παίρνουν γρήγορες αποφάσεις (η ταχύτητα επεξεργασίας του εγκεφάλου μειώνεται με την ηλικία), πρέπει να λαμβάνουν προσεκτικές και σοφές αποφάσεις. Η εμπειρία βοηθά στη λήψη σοφών αποφάσεων.
Ωστόσο ποιες είναι οι πιθανότητες μέσα σε αυτή την τετραετία να του συμβεί κάτι σοβαρό είτε σωματικά είτε διανοητικά;
Σίγουρα, η ηλικία του αυξάνει τις πιθανότητες να πάει στραβά. Είναι δεδομένο πως οι ηλικιωμένοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, αλλά ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης της μελλοντικής υγείας κάποιου είναι η τρέχουσα κατάσταση της υγείας του και η τρέχουσα υγεία του Μπάιντεν, σύμφωνα με τη λεπτομερή ιατρική έκθεση που δημοσιεύουν οι γιατροί του κάθε χρόνο, φαίνεται να είναι εξαιρετική για κάποιον στην ηλικία του.
Ο αντίπαλος του, ο Ντόνταλντ Τραμπ είναι 77 χρονών. Είναι πραγματικά τόσο σημαντική η διαφορά ηλικίας μεταξύ τους; Καθώς δίνεται έμφαση κυρίως στην ηλικία του Τζο Μπάιντεν, παρόλο που έχουν μόνο 4 χρόνια διαφορά.
Δεν νομίζω ότι η διαφορά ηλικίας 4 ετών μεταξύ Μπάιντεν και Τραμπ είναι τόσο σημαντική. Το λέω αυτό γιατί ο Τραμπ βρίσκεται στο φάσμα της παχυσαρκίας και έχει κακές διατροφικές συνήθειες, ενώ επιπλέον δεν αθλείται. Ο Μπάιντεν αντιθέτως ακολουθεί έναν πολύ υγιεινό τρόπο ζωής. Επομένως, αυτοί οι παράγοντες αντισταθμίζουν κατά τη γνώμη μου τα τέσσερα αυτά χρόνια ηλικιακής διαφοράς.
Ο κόσμος λέει ότι ο Μπάιντεν «φαίνεται» μεγαλύτερος. Αυτό συμβαίνει επειδή έχει ασταθή βηματισμό λόγω οστεοαρθρίτιδας της σπονδυλικής στήλης (σημειώνεται στη δημόσια ιατρική του έκθεση), μιλάει αργά και είναι γνωστό ότι είχε προβλήματα με την ομιλία (σοβαρό τραυλισμό, για παράδειγμα) σε όλη του τη ζωή.
Ο Τραμπ τείνει να φωνάζει στις ομιλίες του, ενώ και το περιεχόμενό τους είναι τέτοιο που οι άνθρωποι δεν εστιάζουν στην ηλικία του. Αλλά αν προσέξει κανείς τη συνοχή των προτάσεων του ή το βάδισμά του, αυτά προδίδουν με την ηλικία του.
«Τα στοιχεία θνησιμότητας στις ΗΠΑ, δείχνουν ότι τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Τραμπ είναι πολύ πιθανό να επιβιώσουν άλλα 5 χρόνια»
Πρέπει να σημειώσω επίσης, ότι τα στοιχεία θνησιμότητας στις ΗΠΑ, δείχνουν ότι τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Τραμπ είναι πολύ πιθανό να επιβιώσουν άλλα 5 χρόνια. Και βέβαια, αυτά τα δεδομένα αφορούν τον μέσο όρο και θα έλεγα ότι κανένας από τους δύο δεν είναι «μέσος όρος». Τα χρήματα και τα προνόμια οδηγούν σε καλύτερη υγεία και οι δύο άνδρες έχουν πολλά και από τα δύο.
Πιστεύετε, από την πείρα σας, ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα όριο ηλικίας για κάποιον για να διεκδικήσει δημόσια αξιώματα; Ή εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το άτομο αν μπορεί να αντεπεξέλθει;
Δεν νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει όριο ηλικίας. Εξαρτάται σίγουρα από το άτομο και όπως λέω, η γήρανση αυξάνει τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων. Όπως εξήγησα και στην Washington Post, είναι σαν τη διάσημη φράση του Τολστόι, «Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους». Όλοι 20χρονοι, αν δεν έχουν κάποιο νόσημα, από ιατρική άποψη είναι αρκετά παρόμοιοι, αλλά όλοι οι 80χρονοι είναι πολύ, πολύ διαφορετικοί. Είναι όλοι 80 με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Υπάρχουν άνθρωποι που τρέχουν μαραθώνιους και υπάρχουν κάποιοι που δεν μπορούν να σηκωθούν από μια καρέκλα. Και αυτό κάνει η γήρανση. Είναι ένας συνδυασμός γονιδίων, συνηθειών, τρόπου ζωής, κλπ. Αλλά πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι άνθρωποι που φτάνουν στο σημείο να διεκδικούν την προεδρία είναι ιδιαίτεροι από πολλές απόψεις, διαφορετικά δεν θα ήταν εκεί που είναι. Παρεμπιπτόντως, η δυσκολία μιας προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές είναι ένα καλό «στρες τεστ» για να δούμε τις αντοχές τους.
Έχετε ακούσει λανθασμένες αντιλήψεις για τους ηλικιωμένους με αφορμή την κριτική που ασκείται στον Τζο Μπάιντεν, όλους αυτούς τους μήνες που η ηλικία του έχει στοχοποιηθεί;
Ο ηλικιακός ρατσισμός, η ιδέα δηλαδή ότι η ηλικία από μόνη της κάνει τους ανθρώπους λιγότερο ικανούς, φαίνεται να είναι η τελευταία αποδεκτή μορφή διάκρισης.
Ο Μπάιντεν (και άλλοι πολιτικοί) έχει υποβληθεί σε αυτό εδώ και αρκετό καιρό από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Αυτή είναι η πολιτική βέβαια. Οι Δημοκρατικοί προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν την ηλικία του Ρίγκαν εναντίον του, αλλά και στην προεδρική εκστρατεία του 1940, οι Ρεπουμπλικάνοι στήριζαν ότι ο Ρούσβελτ ήταν πολύ μεγάλος. Ήταν 62 ετών τότε.
Φέτος είναι λίγο διαφορετικό καθώς, το ίδιο το κόμμα του Μπάιντεν έχει εκφράσει δημόσια κάποιες ανησυχίες για την ηλικία του παρά την κατά τα άλλα επιτυχημένη από ό,τι φαίνεται θητεία του. Προερχόμενες από το δικό του κόμμα, αυτό είναι δείγμα ηλικιακού ρατσισμού και όχι πολιτικής.
