Ο κορωνοϊός (SARS-CoV-2) μπορεί να μολύνει απευθείας τις αρτηρίες της καρδιάς και να προκαλέσει υψηλού βαθμού φλεγμονή στην αθηρωματική πλάκα που συσσωρεύεται στα τοιχώματά τους αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτό έδειξε νέα μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (ΝΙΗ) και η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Cardiovascular Research». Η καινούργια μελέτη δίνει εξήγηση στο γιατί ορισμένα άτομα που μολύνονται με τον SARS-CoV-2 έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρδιαγγειακά νοσήματα καθώς και στο γιατί οι καρδιοπαθείς που μολύνονται αναπτύσσουν συχνότερα καρδιαγγειακές επιπλοκές.
Τα ευρήματα της αφορούν τον οποιονδήποτε νοσήσει με COVID-19
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε ηλικιωμένα άτομα που εμφάνιζαν αθηρωμάτωση και τα οποία έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της COVID-19. Ωστόσο, με δεδομένο ότι ανακάλυψαν πως ο ιός μολύνει τις αρτηρίες και πολλαπλασιάζεται εντός τους ανεξαρτήτως της ύπαρξης αθηρωματικής πλάκας, τα ευρήματα πιθανότατα αφορούν τον οποιονδήποτε νοσήσει με COVID-19.
«Από την πρώτη φάση της πανδημίας γνωρίζαμε ότι άτομα που είχαν μολυνθεί με COVID-19 αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο ή εγκεφαλικό επεισόδιο ως και επί ένα έτος μετά τη λοίμωξη» ανέφερε η Μισέλ Ολίβ, αναπληρώτρια διευθύντρια του Μεταφραστικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Εθνικό Ινστιτούτο για την Καρδιά, τους Πνεύμονες και το Αίμα (NHLBI), που είναι ένα από τα NIH και προσέθεσε: «Πιστεύουμε ότι αποκαλύψαμε μια από τις αιτίες για αυτό».
Ο ρόλος των μακροφάγων
Παρότι προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει πώς ο SARS-CoV-2 μπορεί να μολύνει άμεσα ιστούς όπως του εγκεφάλου και των πνευμόνων, πολύ λιγότερα ήταν γνωστά σχετικά με την επίδραση του ιού στις στεφανιαίες αρτηρίες.
Οι ερευνητές ήξεραν ως τώρα ότι αφότου ο ιός φθάσει στα ανθρώπινα κύτταρα, το ανοσοποιητικό σύστημα στέλνει «στρατιώτες» για να τον εξολοθρεύσει – έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που ονομάζονται μακροφάγα. Στις αρτηρίες τα μακροφάγα βοηθούν και στην απομάκρυνση της χοληστερόλης ενώ όταν «υπερφορτωθούν» με χοληστερόλη σχηματίζουν έναν εξειδικευμένο τύπο κυττάρου (foam cell).
Η ευθεία επίθεση
Η ερευνητική ομάδα που διεξήγαγε τη νέα μελέτη υποπτεύθηκε ότι αν ο SARS-CoV-2 μπορεί να μολύνει απευθείας τα κύτταρα των αρτηριών, τα μακροφάγα που θα έσπευδαν στην περιοχή θα μπορούσαν να αυξήσουν τη φλεγμονή στην υπάρχουσα αθηρωματική πλάκα.
Για να δοκιμάσουν αυτή τη θεωρία, η Κιάρα Τζιαναρέλι, αναπληρώτρια καθηγήτρια στα Τμήματα Ιατρικής και Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή Grossman του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης που ήταν η κύρια συγγραφέας της μελέτης και οι συνεργάτες της έλαβαν δείγματα ιστού από τις στεφανιαίες αρτηρίες και από την αθηρωματική πλάκα ασθενών που είχαν αποβιώσει από COVID-19.
Αρχικώς επιβεβαίωσαν την ύπαρξη του ιού σε αυτούς τους ιστούς. Στη συνέχεια έλαβαν κύτταρα από τις αρτηρίες και την αθηρωματική πλάκα – συμπεριλαμβανομένων των μακροφάγων και του ειδικού τύπου μακροφάγων που είναι υπερφορτωμένα με χοληστερόλη – από υγιείς εθελοντές και τα μόλυναν με τον ιό στο εργαστήριο. Ανακάλυψαν ότι ο ιός μόλυνε και αυτά τα κύτταρα.
Ρεζερβουάρ του ιού στην αθηρωματική πλάκα
Οι ερευνητές είδαν επίσης ότι ο ιός μολύνει τα μακροφάγα σε υψηλότερα ποσοστά σε σύγκριση με άλλα αρτηριακά κύτταρα. Μάλιστα τα φορτωμένα με πολλή χοληστερόλη μακροφάγα ήταν και τα πιο ευάλωτα στη λοίμωξη καθώς και τα πιο αδύναμα στο να «καθαρίσουν» τον ιό. Αυτό μαρτυρεί, κατά τους συγγραφείς της μελέτης, ότι τα συγκεκριμένα κύτταρα μπορεί να αποτελούν ρεζερβουάρ του SARS-CoV-2 στην αθηρωματική πλάκα. Κοινώς όσο περισσότερη αθηρωματική πλάκα έχει κάποιος, τόσο περισσότερο κινδυνεύει από σοβαρή και εμμένουσα νόσο.
Εκλυση κυτταροκινών
Το επόμενο βήμα για την ομάδα ήταν να επικεντρωθεί στη φλεγμονή την οποία είχε προβλέψει ότι θα λάμβανε χώρα στην αθηρωματική πλάκα μετά τη μόλυνσή της με τον ιό. Οι επιστήμονες είδαν ότι υπάρχει έκλυση κυτταροκινών, μορίων που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τη φλεγμονή και προάγουν τον σχηματισμό ακόμη περισσότερης πλάκας. Οι κυτταροκίνες εκλύονταν από τα μολυσμένα μακροφάγα. Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, εξηγεί το γιατί τα άτομα που έχουν αθηρωμάτωση και μολύνονται με τον SARS-CoV-2 μπορεί να εμφανίσουν καρδιαγγειακές επιπλοκές για μεγάλο διάστημα μετά τη λοίμωξη.
«Η μελέτη αυτή είναι πολύ σημαντική καθώς προσθέτει νέα γνώση στη μεγάλη έρευνα που γίνεται προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα την COVID-19. Αυτές οι πληροφορίες θα βοηθήσουν τις μελλοντικές έρευνες τόσο για την οξεία όσο και για τη μακρά COVID».
Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η μελέτη αφορούσε τα αρχικά στελέχη του SARS-CoV-2 τα οποία κυκλοφορούσαν στη Νέα Υόρκη μεταξύ Μαΐου 2020 και Μαΐου 2021. Εκτοτε πλήθος άλλων στελεχών έχουν κυριαρχήσει παγκοσμίως και θα είναι ενδιαφέρον να εξεταστεί αν έχουν την ίδια επίδραση στις αρτηρίες.
