Οι περιπέτειες πολλών επενδυτών οι οποίοι επιχειρούν να λάβουν περιβαλλοντική αδειοδότηση για μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, με ισχύ μικρότερη των 100 MW (μεγαβάτ), δεν αναμένεται να τελειώσουν σύντομα. Το …σήριαλ είχε ξεκινήσει πριν από περίπου δύο χρόνια (Ιούνιος 2021), όταν η αρμόδια η Ομάδα Διοίκησης Έργου Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας που είχε συστήσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προκειμένου να διαμορφώσει το σχετικό θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, είχε εισηγηθεί ότι σταθμοί με μπαταρίες έως 100 MW θα έπρεπε για την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση να κατατάσσονται στα έργα Κατηγορίας Β, δηλαδή σε εκείνα που έχουν μικρές, τοπικές επιπτώσεις.
Νέα τεχνολογία…
Έτσι, θα υπάγονταν στη διαδικασία έκδοσης πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων (ΠΠΔ), μια τυπική διαδικασία στην οποία ο επενδυτής συνυποβάλλει μαζί με τα υπόλοιπα απαιτούμενα έγγραφα και ένα είδος τυποποιημένης υπεύθυνης δήλωσης. Τελικά, μια διετία αργότερα, τον περασμένο Μάιο (19/5/2023), εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση που τα ενέτασσε στη συγκεκριμένη κατηγορία. Ωστόσο, καθώς οι μονάδες αποθήκευσης ενέργειας αποτελούν μια σχετικά νέα τεχνολογία, δεν υπάρχουν αυτές οι τυποποιημένες ΠΠΔ και η έκδοσή τους δεν αναμένεται σύντομα από το ΥΠΕΝ.
Μελέτη με τον αραμπά…
Κι αυτό διότι μόλις την περασμένη Πέμπτη το υπουργείο προχώρησε στην απευθείας ανάθεση σε μελετητική εταιρεία του έργου της τεχνικής και επιστημονικής διερεύνησης για τη σύνταξη των ΠΠΔ που αφορούν σε μεμονωμένους σταθμούς ηλεκτροχημικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, ήτοι σε μπαταρίες. Οπότε, το πρόβλημα δεν αναμένεται να λυθεί πριν τις αρχές του 2024 καθώς θα πρέπει, αφού υπογραφεί η σχετική σύμβαση με τον ανάδοχο, να γίνει η μελέτη η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα παραδοθεί το νωρίτερο σε ένα τρίμηνο, να ακολουθήσει η παραλαβή της και οι σχετικές διορθώσεις και στη συνέχεια να εκδοθεί η απαιτούμενη Υπουργική Απόφαση η οποία θα περιλαμβάνει το πρότυπο των ΠΠΔ για την αδειοδότηση των έργων αποθήκευσης.
Αλαλούμ
Έως τότε, το νομικό κενό παραμένει και κάθε Περιφέρεια θα συνεχίσει να εφαρμόζει ότι εκείνη θεωρεί ως κατάλληλη διαδικασία για την αδειοδότηση των συγκεκριμένων έργων, παρότι πριν από περίπου έναν χρόνο το ΥΠΕΝ είχε αποστείλει στις αρμόδιες περιφερειακές υπηρεσίες μια εγκύκλιο που ανέφερε ότι οι μπαταρίες κάτω των 100 MW θα πρέπει να αδειοδοτούνται με περιβαλλοντική έκθεση.
Παρόλα αυτά, την τελευταία διετία, άλλες Περιφέρειες απαιτούν εκπόνηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) και έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), ορισμένες ζητούν προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση και κάποιες ΠΠΔ. Έτσι, καθυστερεί η αδειοδοτική «ωρίμανση» των έργων αποθήκευσης ενέργειας κάτω των 100 MW. Είναι αξιοσημείωτο ότι μονάδες κάτω του 1 MW απαλλάσσονται, ενώ για όσες είναι πάνω από 100 MW απαιτείται ΑΕΠΟ.
Εμπόδια στην απανθρακοποίηση
Οι εμπλοκές στο ζήτημα της αδειοδότησης θέτουν εμπόδια στον δρόμο της απανθρακοποίησης του ενεργειακού τομέα καθώς το σχέδιο για αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί δίχως σημαντικές επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας, με δεδομένο ότι η αιολική και ηλιακή ενέργεια είναι στοχαστικές. Δεν είναι τυχαίο ότι στην τελευταία έκθεση της Eurelectric με τίτλο «Βαρόμετρο 2023» που μόλις παρουσιάστηκε γίνεται ειδική αναφορά στην τεράστια ώθηση που χρειάζονται οι τεχνολογίες αποθήκευσης ώστε να φθάσουν στα 191 GW το 2030.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, η εγκατάσταση νέων συστημάτων αποθήκευσης στην Ευρώπη έφτανε το 2020 στο 1 GW, το 2021 στα 2,5 GW, το 2022 στα 4,5 GW ενώ το 2023 τα νέα έργα αποθήκευσης αναμένεται να αγγίξουν 6 GW. Ωστόσο, όπως σημειώνεται, αυτή η εξέλιξη της ισχύος δεν δίνει τη βεβαιότητα ότι το 2030 θα υπάρχουν 191 GW αποθήκευσης, με δεδομένο ότι το 2021 η εγκατεστημένη ισχύς αποθήκευσης έφτανε μόλις τα 51 GW, με την πλειονότητα να αφορά υδροηλεκτρικά έργα.
Το ΕΣΕΚ
Όσον αφορά στην Ελλάδα, ο στόχος που τίθεται στο τελευταίο draft του υπό αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) στα 3,1 GW μονάδων αποθήκευσης με μπαταρίες) έως το 2030. Μάλιστα, προτείνεται για τα έργα αποθήκευσης ενέργειας η επέκταση τού ήδη εγκεκριμένου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχήματος στήριξης για μονάδες αποθήκευσης που υλοποιείται μέσω των τριών διαγωνισμών της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) για συνολικά 1.000 MW, ώστε να καλύψει επιπλέον 500 έως 1.000 MW από το 2026 κι έπειτα. Βεβαίως, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, υπό την αίρεση ότι δεν θα μειωθεί το κόστος της τεχνολογίας συσσωρευτών σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην είναι απαραίτητη η ενίσχυση. Επίσης, προτείνεται η ενίσχυση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που περιλαμβάνουν μονάδες αποθήκευσης, από τα 200 MW στα 1.000 MW.
