Πλούσια και αυτή η κινηματογραφική εβδομάδα με ταινίες για όλα τα γούστα, από το γαλλικό οικογενειακό δράμα «Το βιβλίο των θαυμάτων» στο οποίο μια μάνα ελπίζει στο θαύμα για την σωτηρία του παιδιού της μέχρι την τέταρτη περιπέτεια των «Αναλώσιμων» όπου ο Τζέισον Στέιθαμ έχει τον πρώτο λόγο αφήνοντας «στο περιθώριο» τον Σιλβέστερ Σταλόνε. Μια ρουμάνικη ταινία επιστρέφει στην εποχή της κομμουνιστικής καταπίεσης επί Νικολάε Τσαουσέσκου και ένα ελληνικό ντοκιμαντέρ μιλά για την καταπίεση που ασκούν σήμερα οι Ταλιμπάν σε όσους γελούν στο Αφγανιστάν. Καλές επανεκδόσεις (Ο νευρικός εραστής, Το λιμάνι των απόκληρων) και ένα κινούμενο σχέδιο αμερικανοουκρανικής συμπαραγωγής με οικολογικό περιεχόμενο.
Βαθμολογία
5: εξαιρετική
4: πολύ καλή
3: καλή
2: ενδιαφέρουσα
1: μέτρια
0: απαράδεκτη
«Το βιβλίο των θαυμάτων» (La chambre des merveilles, Γαλλία, 2023)
Μεγάλη ταινία δεν την λες, όμως το «Βιβλίο των θαυμάτων» είναι μια ταινία έντονων συναισθημάτων και αναπόφευκτα, μια κάποια επιρροή στους νέους γονείς μπορεί να την ασκήσει. Γιατί πραγματεύεται, απροκάλυπτα, σταράτα, χωρίς να μασά τα λόγια της, τον χειρότερο εφιάλτη τους: μη τυχόν και συμβεί κάτι κακό το παιδί τους. Πως θα το αντιμετωπίσουν; Αυτό ακριβώς το κακό θα συμβεί στον μικρό Λουίς (Ουγκώ Κεστέλ), όταν για ένα μοιραίο δευτερόλεπτο, η Τελμά (Αλεξάντρα Λαμί), η μάνα του, θα στρέψει αλλού την ματιά της και δεν θα τον προσέξει στο δρόμο.
Το τροχαίο έχει ως αποτέλεσμα ο μικρός να πέσει σε κώμα οπότε η Τελμά θα μπει στην διαδικασία ενός εντελώς προσωπικού, άνισου αγώνα με στόχο την επιστροφή των αισθήσεών του την στιγμή μάλιστα που η επιστήμη δείχνει πολύ κοντά στο να σηκώσει τα χέρια ψηλά. Ούτε και η ίδια η μητέρα της (Μιριέλ Ρομπέν) δεν δείχνει να συμφωνεί με την απόφαση της Τελμά να ακολουθήσει τον δρόμο που της λέει το ένστικτό της.
Και εκεί φυσικά βρίσκεται όλη η φιλοσοφία της ταινίας της Λίζα Αζουέλος (βραζιλιάνας σκηνοθέτριας γνωστής από την βιογραφική ταινία «Δαλιδά»).
Δεν το βάζουμε κάτω ποτέ, μαχόμαστε μέχρι τελικής πτώσης, ακολουθούμε το ένστικτό μας όσο «παράλογο» και αν ακούγεται στους άλλους, όσο δύσκολο και αν είναι το πρόβλημα που έχουμε στα χέρια μας. Δεν επιτρέπουμε ποτέ στην ελπίδα να σβήσει. Το ένστικτο της Τελμά λέει ότι στο σημειωματάριο του γιού της, στο οποίο είχε καταγράψει όλες τις επιθυμίες του, βρίσκεται και η σωτηρία του. Πιστεύει, γιατί αυτό μόνο της έχει απομείνει, ότι αν οι επιθυμίες του γίνουν πραγματικότητα το παιδί θα αναρρώσει.
Παράλογο; Ισως. Όμως ούτως ή άλλως δεν υπάρχει και πολλή λογική στην ζωή μας έτσι δεν είναι; Η προσπάθεια της μάνας να εκπληρώσει αυτές τις επιθυμίες του παιδιού, θα την μεταφέρει σε διάφορα σημεία του πλανήτη μ’ εμάς να την ακολουθούμε από κοντά ενώ μοιραζόμαστε την αγωνία της και συγχρόνως τις μικρές χαρές ή τις μεγάλες απογοητεύσεις της. Νιώθουμε μαζί της και αυτό είναι μια επιτυχία της ταινίας. Επίσης, η Αζουέλος φροντίζει να μην πνίξει την ατμόσφαιρα στην μαυρίλα, θα μπορούσες μάλιστα να πεις, ότι η ψυχραιμία της Τελμά (πολύ καλή η Λαμί) είναι αξιοθαύμαστη – ούτως ή άλλως οφείλει κανείς να είναι κανείς ψύχραιμος σε τέτοιες καταστάσεις και η Τελμά το ξέρει.
Τέλος, ένα μέρος του θαυμασμού μας οφείλεται στο ότι η Τελμά δεν χάνει ποτέ το χιούμορ της, όσο παράξενο και «αχώνευτο» μπορεί κάτι τέτοιο να φανεί. Όμως ναι και αυτό βοηθά, κυρίως στην αντιμετώπιση των πρακτικών εμποδίων που στην περίπτωση της συγκεκριμένης ιστορίας είναι πολλά. Αλλά όχι απροσπέλαστα.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: ΔΑΦΝΗ – ΚΑΡΜΕΝ – ΣΤΕΛΛΑ – ΑΣΤΟΡ – ΟΝΑΡ – ΜΑΡΙΛΕΝΑ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΝ
—————————————————————————
«Ράδιο Μετρονόμ» (Metronom, Ρουμανία/ Γαλλία, 2022)
Σκληρή η εποχή του κομμουνισμού στα καθεστώτα του την έζησαν, αυτό το γνωρίζουν και οι πέτρες. Το σινεμά το έχει δείξει ουκ ολίγες φορές και παρότι ο κομμουνισμός έχει καταρρεύσει εδώ και 30 και χρόνια, εξακολουθεί να το κάνει, όπως βλέπουμε στην ενδιαφέρουσα ρουμάνικη ταινία ενηλικίωσης «Ράδιο Μετρονόμ». Με απαστράπτουσα λιτότητα, η ταινία, με φόντο το Βουκουρέστι του 1972, μιλά για την καταπίεση όσων τολμούσαν να ακούσουν την εκπομπή Metronom, ένα μουσικό ραδιοφωνικό πρόγραμμα που μετέδιδε το Radio Free Europe παράνομα στη Ρουμανία, με ήχους, φυσικά, της Δύσης.
Ο σκηνοθέτης Αλεξάντρου Μπελκ που για αυτή την ταινία κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» του φεστιβάλ των Καννών, ενδιαφέρεται να ισορροπήσει ανάμεσα σε δύο «σκέλη». Στη μια πλευρά, η γνήσια εφηβική χαρά των ακουσμάτων από αυτόν τον σταθμό, οι χοροί, η δίψα για πληροφορία, τα φλέρτ • όλα δοσμένα με ηρεμία και ακρίβεια. Και από την άλλη, η σκληρή πραγματικότητα από την στιγμή που κάποιος «καρφώνει» την πράξη και ακολουθούν συλλήψεις από την μυστική αστυνομία της κυβέρνησης Τσαουσέσκου.
Με κεντρική ηρωίδα μια έφηβη (Μάρα Μπουγκάριν) που αμφισβητεί την σύλληψή της και αρνείται να υπογράψει την ομολογία της, ο σκηνοθέτης εμμένει στην εικόνα των τρόπων με τους οποίους οι αρχές διαχειρίζονταν τέτοιες καταστάσεις • όχι απαραιτήτως με σωματική βία (που υπάρχει και αυτή), αλλά κυρίως με ψυχολογική. Στην καλύτερη σκηνή της ταινίας, ο αξιωματικός υπεύθυνος των συλλήψεων (ο πολύ καλός ηθοποιός Βλαντ Ιβάνοφ), προσπαθεί άλλοτε πατρικά, άλλοτε σαν δάσκαλος και άλλοτε σαν άκαμπτος εκπρόσωπος του νόμου, να πείσει την κοπέλα για το καλό της καθώς η τελευταία βρίσκεται μπροστά σε ποινή φυλάκισης πολλών ετών που θα καταστρέψει το μέλλον της.
Για αυτή και μόνο την σκηνή που στις δυτικές κοινωνίες σήμερα είναι αδιανόητη, αξίζει κανείς να δει αυτή την ταινία που μιλά κατευθείαν στην καρδιά για το τι πραγματικά σημαίνει στέρηση ελευθερίας.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΑΛΑΝΔΡΙ – ΦΛΕΡΥ – ΕΚΡΑΝ – ΛΑΟΥΡΑ – ΔΑΝΑΟΣ
—————————————————————————
«Γελώντας στο Αφγανιστάν» (Ελλάδα, 2023)
Η ιδέα και μόνο ότι στο Αφγανιστάν νεαρός κωμικός έκανε κάποια στιγμή καριέρα μιμούμενος τον Τσάρλι Τσάπλιν, είναι από λόγος αρκετός για να κινήσει την περιέργεια και να παρακολουθήσει κάποιος το ντοκιμαντέρ της Αννέτα Παπαθανασίου «Γελώντας στο Αφγανιστάν» (η Παπαθανασίου έχει εργαστεί στο Αφγανιστάν και γυρίσει και άλλα ντοκιμαντέρ εκεί). Όμως η ταινία, ενώ ξεκινά με το γέλιο και ασπρόμαυρες σκηνές όπου ο Καρίμ Ασίρ παριστάνει τον «Αλήτη» στους δρόμους της Καμπούλ, σύντομα μετατρέπεται σε μια κυριολεκτικά εφιαλτική εμπειρία με τον απελπισμένο κωμικό να προσπαθεί να κρυφτεί φοβούμενος για την ίδια του την ζωή.
Γιατί το 2021 οι Ταλιμπάν πήραν την εξουσία και με τους Ταλιμπάν δεν παίζεις. Μέσα σε όλες τις παρανοϊκές απαγορεύσεις που επιβάλλει η θρησκεία τους, απαγορεύει και το γέλιο, το μόνο συναίσθημα που ο Καρίμ ξέρει να προσφέρει. Η οδύσσειά του να ξεφύγει από την πατρίδα του με την βοήθεια της ίδιας της σκηνοθέτριας και της παραγωγού της Φωτεινής Οικονομοπούλου εικονογραφείται σε κανονικό χρόνο (πολλές από τις συνομιλίες των δύο γυναικών με τον Καρίμ μέσω skype υπάρχουν στην ταινία) και παράλληλα η ταινία δίνει μια άποψη του χάους που το καθεστώς των Ταλιμπάν επέφερε στο Αφγανιστάν.
Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία που από την μια εκτιμάς ως κατασκευή και από την άλλη σου προκαλεί πραγματικό πόνο στην ψυχή, ιδίως όταν βλέπεις τον Καρίμ να κλαίει, εδώ στην Ελλάδα πλέον, μη μπορώντας να καταλάβει το παράλογο που του κόστισε την φυγή από την πατρίδα του την οποία εξακολουθεί να αγαπά και στην οποία επιθυμεί διακαώς κάποια στιγμή να επιστρέψει.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: ΔΑΝΑΟΣ
—————————————————————————
«Κάρμεν» (Carmen, Αυστραλία/ Γαλλία, 2022)
Μια ακόμη κινηματογραφική διασκευή του κλασικού μυθιστορήματος του Προσπέρ Μεριμέ (στο οποίο βασίστηκε η όπερα του Μπιζέ), δεν χάνει ποτέ σε ενδιαφέρον • είναι η ιστορία τέτοια που σε ιντριγκάρει να την παρακολουθήσεις (ως και σπαγγέτι γουέστερν με βάση την Κάρμεν έχει γυριστεί, με την ,τον Φράνκο Νέρο και τον Κλάους Κίνσκι). Στην «Κάρμεν», η αντιμετώπιση του έργου από τον Γάλλο σκηνοθέτη Μπενζαμέν Μιλπιέ σε αφήνει κάπου ανάμεσα στην αμηχανία και την περιέργεια (ένιωθα ταυτόχρονα και τα δύο παρακολουθώντας την ταινία), ίσως επειδή ποτέ δεν «χωνεύεις» ότι τα σπανιόλικα χορευτικά νούμερα που δίνουν μια ονειρική διάσταση, συνάδουν αρμονικά με το απολύτως ρεαλιστικό φόντο στο οποίο εντάσσεται όλη υπόλοιπη ιστορία.
Είναι νούμερα που μπαίνουν σαν να πρέπει να μπουν και αυτό ή σε παρασύρει και το παρακολουθείς ή σε απογοητεύει και το εγκαταλείπεις. Η ιδέα στην σεναριακή προσέγγιση είναι η φτωχή, πανέμορφη Κάρμεν (Μελίσα Μπαρέρα) που αναζητεί ένα καλύτερο μέλλον με στόχο το Λος Αντζελες, να συνδυαστεί με τα καρτέλ ναρκωτικών, τον πόλεμο των εμπόρων με την αστυνομία στις συνοριακές γραμμές ΗΠΑ/ Μεξικού και την αποθέωση της βίας μιας σύγχρονης γκανγκστερικής περιπέτειας. Παρά την εμπνευσμένη κινηματογράφηση του δραματουργικού χώρου, προσωπικά έμεινα απαθής από την γεύση αυτού του κοκτέιλ και αδιάφορος απέναντι στις ερμηνείες των καλών ηθοποιών, ανάμεσα στους οποίους ο φετινός υποψήφιος για Οσκαρ για το «Aftersun» Πολ Μεσκάλ, όπως και η χαρακτηριστική μορφή των ταινιών του Πέδρο Αλμοδόβαρ, Ρόσι Ντε Πάλμα.
Βαθμολογία: 2 ½
ΑΘΗΝΑ: ΔΕΞΑΜΕΝΗ – ΑΒΑΝΑ – MAΪΑΜΙ ΜΑΤΙ ΘΕΣ/ΚΗ: ΕΛΛΗΝΙΣ
—————————————————————————
«Αναλώσιμοι 4» (Expen4bles, ΗΠΑ, 2023)
Στην πολεμική περιπέτεια «Αναλώσιμοι 4» του Σκοτ Γουό συνεχίζεται η δράση της «trashy» ομάδας μισθοφόρων ικανών να φέρουν εις πέρας το αδύνατο για λογαριασμό των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Βεβαίως, η τέταρτη ταινία δεν θα μπορούσε να διαφέρει σε αισθητική από τις προηγούμενες τρεις, όμως η αλήθεια είναι ότι το σενάριο έχει κρυμμένες κάποιες εντελώς απρόβλεπτες εκπλήξεις που σε κρατούν σε αγωνία άπαξ και αποφασίσεις να δεις την ταινία.
Η παλιά φρουρά αντικαθίσταται από νέο αίμα, ο Τζέισον Στέιθαμ κάνει εδώ την περισσότερη δουλειά αφήνοντας τον Σιλβέστερ Σταλόνε κάπως στο περιθώριο, ενώ η απαραίτητη προβολή (λόγω της εποχής) του γυναικείου στοιχείου γίνεται μέσω της Μέγκαν Φοξ που αναλαμβάνει τα ηνία της ομάδας. Συνοπτικά μιλώντας βέβαια, το μοτίβο είναι το ίδιο με τις προηγούμενες ταινίες • καλογυαλισμένοι μύες, ιδρώτας, πολύ ξύλο, macho αστεία με τα οποία δεν γελάς, ο παράδεισος των τατουάζ, εκατοντάδες νεκροί, υπερβολή στη διαπασών.
Βαθμολογία: 1 ½
ΑΘΗΝΑ: ΦΛΟΙΣΒΟΣ – ΣΠΟΡΤΙΝΓΚ – ΑΕΛΛΩ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: VILLAGE κ.α
—————————————————————————
ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ
Για το παιδί και όχι μόνο προβάλλεται επίσης η ευαίσθητη ταινία κινουμένων σχεδίων «Μάβκα: Το ξωτικό του δάσους» (Mavka. Lisova pisnya, 2023), σύμπραξη Ουκρανίας/ ΗΠΑ, σε σκηνοθεσία Ολεχ Μαλαμούζ, Ολεξάντρα Ρουμπάν και Γεβγέν Γιερμάκ. Ακολουθώντας την φόρμα ενός κλασικού παραμυθιού, η ταινία είναι γεμάτη από οικολογικού περιεχομένου αναφορές επικαιρότητας, καθώς καταγράφει την ιστορία της Μάβκα, της προστάτιδας του δάσους μετά την καταστροφή δια χειρός ανθρώπου, η οποία ετοιμάζεται για την αντιμετώπιση μιας νέας απειλής με την συνεργασία του χωριατόπαιδου που ερωτεύεται. Σε δεύτερους ρόλους, διάφορα πλάσματα του δάσους (ένας στρατός από losers της Μάβκα), κλέβουν συχνά την παράσταση με το χιούμορ και την παράξενη εικόνα τους.
Βαθμολογία: 2 1/2
(προβάλλεται σε περισσότερες από 80 αίθουσες της Ελλάδας)
Στις αίθουσες επίσης η ταινία «After 5 όλα μετά» (After Everything, ΗΠΑ, 2023) της Καστίγ Λάντον τελευταία της σειράς ταινιών «After» από τα μυθιστορήματα της Ανα Τοντ. Η εταιρία διανομής της δεν την παρουσίασε στους δημοσιογράφους.
Επανεκδόσεις
«Ο νευρικός εραστής» (Annie Hall, ΗΠΑ, 1978) του Γούντι Αλεν.
Ενας νευρωτικός Εβραϊκής καταγωγής Νεουρκέζος κωμικογράφος, ερωτεύεται μια αφελή και το ίδιο νευρωτική διανοούμενη, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο τη ζωή του. Η πρώτη πνευματώδης, «σοβαρή» κωμωδία του Γούντι Αλεν που με αυτήν ξέφυγε από το μπουρλέσκο στιλ των προηγούμενων, «καθαρών» κωμωδιών του («Μπανάνες», «Τα πάντα γύρω από το σεξ») θεωρείται επίσης το πρώτο του αριστούργημα. Κρατώντας για τον εαυτό του τον ρόλο του τίτλου, ο κορυφώνεται σε ότι έχει σχέση με την κωμική πλευρά του έρωτα, του σεξ, του θανάτου και της ψυχανάλυσης σε συνάρτηση πάντα με την αγαπημένη του πόλη, τη Νέα Υόρκη που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ταινία. Οσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου αλλά και γυναικείου ρόλου για την Νταϊάν Κίτον, που ενσαρκώνει την ηρωϊδα του (ξένου) τίτλου. Δίπλα τους, πάμπολλοι καλοί ηθοποιοί σε μικρότερους ρόλους, από τον Τόνι Ρόμπερτς και την Κάρολ Κέιν, ως την Σέλεϊ Ντιβάλ και τον άγνωστο εκείνη την εποχή, Κρίστοφερ Γουόκεν.
Βαθμολογία: 4
ΑΘΗΝΑ: ΣΤΟΥΝΤΙΟ
«Το λιμάνι των απόκληρων» (Le Quai des brumes Γαλλία, 1939) του Μαρσέλ Καρνέ.
Χαρακτηριστικό δείγμα ποιητικού ρεαλισμού που μεσουρανούσε στην χρυσή εποχή του γαλλικού κινηματογράφου περασμένων μεγαλείων, αυτή η ταινία, στην οποία ο Ζαν Γκαμπέν υποδύεται έναν λιποτάκτη του στρατού που αναζητεί μια τελευταία ευκαιρία έχοντας καταλήξει στο λιμάνι της Χάβρης, απεικονίζει έντονα έναν υπόκοσμο μοναχικών ψυχών που παλεύουν, απεγνωσμένα, με το πεπρωμένο τους. Είναι επίσης η ταινία που εδραίωσε το άστρο της Μισέλ Μοργκάν σε ρόλο, φυσικά, «μοιραίας» γυναίκας.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ:ΑΤΕΝΕ – ΟΑΣΙΣ
