Μία εβδομάδα πριν από την τραγική επέτειο του θανάτου της 22χρονης, η οικογένεια της Μαχσά Αμινί ανακοίνωσε, μέσω Ιnstagram, ότι στις 16 Σεπτεμβρίου θα πενθεί στον τάφο της αδικοχαμένης κοπέλας. Θεωρείται δεδομένο ότι εδώ και έξι μήνες οι ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας παρακολουθούν στενά την οικογένεια, ενώ παράλληλα ελέγχουν πολλά νεκροταφεία σε όλη χώρα, για να αποτρέψουν νέες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στη μνήμη της Μαχσά Αμινί.
Σήμερα το πρωί μάλιστα, Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου, ένα ακριβώς χρόνο από το θάνατό της, το Δίκτυο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κουρδιστάν (KHRN) καταγγέλει, ότι ο πατέρας της Μαχσά Αμινί τέθηκε υπό κράτηση από τις δυνάμεις ασφαλείας και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος, αφού τον προειδοποίησαν να μην προχωρήσει σε κινήσεις που θα σχετίζονται με την πρώτη επέτειο από τον θάνατο της κόρης του.
«Δυνάμεις ασφαλείας έθεσαν υπό κράτηση τον Αμτζάντ Αμινί σήμερα και τον οδήγησαν και πάλι στο σπίτι του αφού τον προειδοποίησαν να μην προχωρήσει σε κινήσεις που θα σηματοδοτούν την επέτειο θανάτου της κόρης του», ανέφερε το KHRN.
Σειρά συλλήψεων συγγενών θυμάτων
«Ποτέ στο παρελθόν δεν έχουμε δει να συλλαμβάνονται τόσοι πολλοί συγγενείς από τις οικογένειες των θυμάτων», λέει στην DW απαντώντας σε σχετικό ερώτημα η Σίβα Νιζάρ Αχαρί, ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Ιράν. Η ίδια έχει συλληφθεί επανειλημμένα τις τελευταίες δεκαετίες, έχει φυλακιστεί για πολλά χρόνια, ενώ σήμερα ζει στη Σλοβενία.
«Μέχρι στιγμής έχουν συλληφθεί τουλάχιστον 40 συγγενείς θυμάτων και ο αριθμός αυξάνεται καθημερινά», αναφέρει η Αχαρί. «Οι ακτιβιστές για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα είτε βρίσκονται στη φυλακή, είτε ανακρίνονται, είτε δέχονται απειλές. Με αυτά τα δεδομένα είναι πολύ πιθανό να αποτραπούν οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας».
Το χρονικό του θανάτου της 22χρονης Μαχσά Αμινί
Η Αστυνομία Ηθών είχε συλλάβει την Αμινί στην Τεχεράνη με την αιτιολογία ότι δεν φορούσε «σωστά» τη μαντήλα, η οποία είναι υποχρεωτική στο Ιράν. Λίγες ώρες αργότερα η κοπέλα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, ενώ είχε ήδη ξεψυχήσει. Πέρασαν τρεις μέρες για να ανακοινωθεί ο θάνατός της.
«Γυναίκα, ζωή, ελευθερία»
«Γυναίκα, ζωή, ελευθερία» ήταν το κύριο σύνθημα των κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν αμέσως μετά την κηδεία της Αμινί. Ήταν το μεγαλύτερο κύμα διαδηλώσεων που είχε δει το Ιράν από την «Ισλαμική Επανάσταση» του 1979.
Το καθεστώς αντέδρασε με ωμή βία και καταστολή. Αξιόπιστα στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά σύμφωνα με ανεξάρτητες ανθρωπιστικές οργανώσεις μέχρι τον Ιανουάριο του 2023 οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν σκοτώσει τουλάχιστον 527 αντιφρονούντες στη διάρκεια διαδηλώσεων, μεταξύ αυτών και 17 ανήλικους.
Όμως η ακτιβίστρια Σίβα Ναζάρ Αχαρί πιστεύει ότι οι μαζικές διαδηλώσεις έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στην ιρανική κοινωνία. Αυτό φαίνεται και στην καθημερινή συμπεριφορά πολλών γυναικών, οι οποίες, παρά τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας και την απειλή προστίμου, αρνούνται να φορέσουν την υποχρεωτική μαντήλα. Τη θεωρούν σύμβολο καταπίεσης και ταπείνωσης της γυναίκας.
Η Εκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας
Σε έκθεσή της τον περασμένο μήνα, η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι οι ιρανικές αρχές «υποβάλλουν τις οικογένειες των θυμάτων σε αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση, επιβάλλοντας σκληρούς περιορισμούς σε ειρηνικές διαδηλώσεις σε σημεία ταφής και καταστρέφοντας μνήματα θυμάτων».
Μάλιστα, δυνάμεις ασφαλείας έθεσαν υπό κράτηση τον Σαφά Αελί, θείο της Αμινί, στις 5 Σεπτεμβρίου, όπως δήλωσαν συγγενείς στο Reuters ενώ πολλοί δημοσιογράφοι, δικηγόροι, ακτιβιστές, φοιτητές, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, προσωπικότητες του δημόσιου βίου και μέλη εθνοτικών μειοψηφιών, που έχουν κατηγορηθεί ότι συνδέονται με το κύμα διαμαρτυρίας, καθώς και συγγενείς διαδηλωτών, που σκοτώθηκαν στις ταραχές, έχουν συλληφθεί, κληθεί από τις αρχές, απειληθεί ή έχουν απολυθεί από τις δουλειές τους τις τελευταίες εβδομάδες.
«Υποκρισία» η επιβολή νέων κυρώσεων από τη Δύση, λέει η Τεχεράνη
Εν τω μερταξύ, το Ιράν χαρακτήρισε σήμερα «υποκρισία» τη νέα σειρά κυρώσεων που επέβαλαν χώρες της Δύσης σε βάρος αξιωματούχων και μέσων ενημέρωσης της χώρας με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τον θάνατο της Μαχσά Αμινί.
Οι ΗΠΑ, σε συντονισμό με το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και την Αυστραλία, επέβαλαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα κυρώσεις σε 25 Ιρανούς, τρία μέσα ενημέρωσης και μια «ιρανική εταιρία που εμπλέκεται σε λογοκρισία στο Διαδίκτυο» σε σχέση με την καταστολή των διαδηλώσεων, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές.
Αντιδρώντας στις κυρώσεις αυτές, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Νάσερ Κανάνι καταδίκασε τις «παρεμβατικές δηλώσεις» και το «γελοίο και υποκριτικό θέαμα» από τις χώρες της Δύσης.
«Δυστυχώς, ορισμένες πλευρές, που έχουν αποτύχει στο θέμα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των δικαιωμάτων των γυναικών, δημοσιεύουν πολιτικές δηλώσεις άνευ αξίας και συνεχίζουν να υιοθετούν αναποτελεσματικές κυρώσεις», προσέθεσε ο ίδιος σε ανακοίνωση.
Οι νέες κυρώσεις στοχοθετούν μέλη των ιρανικών δυνάμεων ασφαλείας και των Φρουρών της Επανάστασης καθώς και το αγγλόφωνο κανάλι της κρατικής τηλεόρασης Press TV, όπως επίσης τα πρακτορεία ειδήσεων Tasnim και Fars.
«Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αποδεχθούν το συντομότερο δυνατόν το γεγονός ότι η συνέχιση αυτής της μη εποικοδομητικής συμπεριφοράς δεν είναι σε καμία περίπτωση προς το συμφέρον τους», δήλωσε ο Κανάνι.
