Σε διάφορα δημόσια κτήρια συναντάει κανείς στους τοίχους, σε μικρά περίτεχνα κάδρα, ηθικοπλαστικούς αφορισμούς διασήμων ανδρών. Αντί αυτών, σε όλες τις εισόδους των Υπουργείων θα έπρεπε να σμιλευθεί σε πέτρινη επιφάνεια η πρόταση: δεν υπάρχουν ανεξάντλητοι πόροι.

Αυτή την ανυπέρβλητη ως τώρα ανθρώπινη συνθήκη οι πολιτικοί εκφραστές, η εκλεγμένη πολιτική τάξη της χώρας, όχι μόνο αρνήθηκαν επίμονα να αποδεχθούν, αλλά συστηματικά, με πειθαρχεία και προσήλωση στην ανορθολογική πλευρά του πράγματος, υπηρέτησαν. Όλοι, με λίγες εξαιρέσεις στην διαδρομή, πότισαν το δέντρο αυτής της φαντασίας. Από την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) επί κραταιού ΠΑΣΟΚ, ως τις υποσχέσεις χωρίς όριο, ένα είναι το μήνυμα: οι πόροι είναι ανεξάντλητοι.

Έτσι κατασκευάζεται η πλαστή εικόνα του παντοδύναμου κράτους. Το κράτος, όπως το γνωρίζουμε, δύναται τα πάντα, αφού, ως διαχειριστής μιας ανεξάντλητης υλικής πηγής, μπορεί να ανταποκριθεί σε όλες τις ανάγκες, ακόμη και αν αυτές ξεπερνούν κάθε ανθρώπινη δυνατότητα αντιμετώπισης. Η πεποίθηση ότι το κράτος όλα τα μπορεί χτίζει μια συνθήκη δέους για την εξουσία του, οδηγεί τους ανθρώπους σε μια στάση διαρκούς αναμονής προστασίας και εγγύησης, γεννάει μια εξάρτηση προσδοκίας θρησκευτικού τύπου

Οι χρήστες των πόρων δεν συμμερίζονται αυτή την πλάνη. Αυτοί έχουν πλήρη συνείδηση των υλικών ορίων που διαθέτει μια χώρα. Αυτοί γνωρίζουν: οι πόροι είναι περιορισμένοι. Μέσα στο όριο αυτό καλούνται να αναπτύξουν την πολιτική δραστηριότητά τους, αυτό που ονομάζουμε κυβερνητικό κάθε φορά έργο. Και αφού είναι πάντα προσανατολισμένοι στην πολιτική διαιώνισή τους, αποφεύγεται η ορθολογική επεξήγηση, με τρόπο αναλυτικό, τεκμηριωμένο και δημόσιο της κάθε φοράς διάθεσης των πόρων, κάτι που θα εξουδετέρωνε πλήρως την πολιτική και κομματική χρήση αυτών των πόρων. Η ορθολογική κατανομή θα έκοβε τις ρίζες του δέντρου αυτής της φαντασίας.

Οι καταστροφικές πλημμύρες των τελευταίων ημερών επαναφέρουν με δραματικό τρόπο τη σχετική προβληματική. Έγιναν αντιπλημμυρικά έργα; Αξιοποιήθηκαν οι διαθέσιμοι πόροι; Οδηγήθηκαν στο σκοπό αυτό ή εντάχθηκαν σε πολιτικά σχέδια άμεσης εκλογικής απόδοσης; Αγνοήθηκαν οι δομικές ανάγκες των ανθρώπων προς όφελος βραχυπρόθεσμων τοπικών συμφερόντων; Έγινε ορθολογική διαχείριση; Ανταποκρίνεται η ποιότητα των έργων στις δαπάνες;

Στα ερωτήματα αυτά των ημερών – κινείται σχετικά η Δικαιοσύνη διαβάζω – θα ήταν πολύ χρήσιμο αν με προσήλωση μεγάλη είχαμε σκύψει χρόνια τώρα. Θα ήταν ένα χρήσιμο μάθημα συνειδητοποίησης για τα όρια των πραγμάτων, την υποχρέωση λογοδοσίας, την συναίσθηση της ευθύνης στη χρήση των πόρων, που ποτέ, μα ποτέ, δεν είναι ανεξάντλητοι.

Ας γίνει αμέσως αυτή η συζήτηση. Διαφορετικά χάνουμε χρόνο. Μέσα στη στασιμότητα και την αδράνεια χάνουμε χρόνο. Και αν κάθε εξουσία θα ήθελε ακίνδυνα να φεύγει ο χρόνος, οι άνθρωποι οφείλουμε να μάθουμε ότι ο χρόνος είναι ο πολυτιμότερος πόρος.

Ο Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας