Τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι πια πολλά, πάρα πολλά. Όπως τα δέντρα του δάσους φυσικά πριν από την πυρκαγιά. Ανησυχούν τους περισσότερους ανθρώπους πολύ και νιώθουν παραδομένοι στην εκδικητική μανία της φύσης. Δηλαδή κάποιος άλλος πάλι φταίει, σε αυτή την περίπτωση ο εκδικητικός μας πλανήτης.
Ποιους θέλει να εκδικηθεί όμως η Γη και γιατί; Κανέναν και για τίποτα. Ο πλανήτης μας και όλος ο φυσικός πλούτος που τον περιβάλλει δεν ασχολείται καθόλου με εμάς.
Φράσεις όπως «σώσε τον πλανήτη» προέρχονται αποκλειστικά από την ανθρωποκεντρική ματιά που αντιλαμβανόμαστε τα πάντα γύρω μας και ίσως λίγο από την τάση που έχουμε από παιδιά να μοιάσουμε στους υπερήρωες.
Η πικρή όμως αλήθεια είναι ότι η Γη δε μας έχει καμία απολύτως ανάγκη για να συνεχίσει. Στην μακρόχρονη ιστορία της έχει περάσει πολλά και πάντα καταφέρνει να επανέλθει -σε κάποια εκατομμύρια βέβαια χρόνια- αλλά αυτά είναι πολλά με την ανθρωποκεντρική μόνο αντίληψη.
Για τη Γη δεν είναι τίποτα, και τώρα που μας έχει δει τι είμαστε ίσως το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να περιμένει μέχρι να ξεμπερδέψει μαζί μας.
Σώσε τον πλανήτη λοιπόν σημαίνει σώσε τον άνθρωπο. Γιατί διαφορετικά το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον που θα δυσκολευόμαστε πολύ να επιβιώσουμε.
Με σκουπίδια, ρύπανση, πυρκαγιές, καύσωνες, πλημμύρες και χίλια κακά -όχι της μοίρας μας- που θα οδηγήσουν σε οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις χωρίς προηγούμενο και πιθανώς χωρίς επόμενο.
Λίγο πολύ αυτά όλοι τα έχουμε ακούσει, αλλά ούτε φταίμε μόνο εμείς ούτε μπορούμε μόνοι μας να προστατεύσουμε το περιβάλλον. Σύμφωνοι μέχρι εδώ. Μήπως όμως αυτός δε θα πρέπει να είναι ο λόγος για να μην κάνουμε απολύτως τίποτα;
Εδώ έρχεται το καλαμάκι. Όταν δε χρησιμοποιώ καλαμάκι και άλλα προϊόντα μιας χρησης προφανώς δεν πατάω ένα μαγικό κουμπί που απαλλάσσει τον πλανήτη από τα σκουπίδια. Ούτε όταν δεν παίρνω το αυτοκίνητο για μετακινήσεις που μπορώ να κάνω με τα μέσα ή με τα πόδια αντιστρέφω ξαφνικά την κλιματική αλλαγή.
Παραδείγματα μπορούμε να αναφέρουμε πολλά. Το θέμα είναι ότι άσχετα αν έχουν άμεσα μικρό ή μεγάλο αποτέλεσμα, οι πράξεις μου δηλώνουν την έγνοια μου για το περιβάλλον και αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό. Το δηλώνουν στους γύρω μου, το δηλώνουν στους κυβερνώντες, το δηλώνουν στις επόμενες γενιές που χωρίς να φταίνε θα στερηθούν πολλές από τις ομορφιές του πλανήτη.
Τελικά είναι καλύτερο το χάρτινο ή το πλαστικό καλαμάκι; Η απάντηση είναι κανένα.
Μοιάζει με το δίλημμα ενός καπνιστή που στην αδυναμία του να κόψει το κάπνισμα ταλαντεύεται ανάμεσα στο κανονικό και το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Η χρησιμοποίηση προϊόντων μίας χρήσης ανεξαρτήτως υλικού, είναι μια κακή συνήθεια γιατί καταναλώνουμε πόρους και ενέργεια για να φτιάξουμε κάτι που πολύ σύντομα θα πεταχτεί στα σκουπίδια.
Υπάρχουν άλλωστε πολλά προϊόντα πολλαπλών χρήσεων για όλες τις ανάγκες μας και πολλά άλλα που μπορούμε καθημερινά να κάνουμε και είναι εύκολο να τα βρούμε με μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο. Αρκεί να πάρουμε την απόφαση.
Αρκεί να δηλώσουμε αν είμαστε και εμείς στο πλευρό του περιβάλλοντος. Γιατί όταν οι πυρκαγιές ανάβουν με χάρτινα καλαμάκια, ο εμπρηστής λέγεται αδιαφορία.
* O κ. Κωνσταντίνος Θωμόπουλος είναι γεωλόγος με μεταπτυχιακό στην περιβαλλοντική ωκεανογραφία και υπεύθυνος εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο MEDASSET.
