Ιδιαίτερη ενόχληση έχουν προκαλέσει στο Κίεβο οι δηλώσεις του πάπα Φραγκίσκου την περασμένη εβδομάδα που απευθύνονταν στους νέους της Ρωσίας.

Σε βίντεό του, ο ποντίφικας προέτρεψε τους νέους Ρώσους της Αγίας Πετρούπολης να είναι περήφανοι που είναι «κληρονόμοι» «αυτής της μεγάλης, φωτισμένης ρωσικής αυτοκρατορίας». Επαίνεσε επίσης τους Ρώσους ηγεμόνες του 18ου αιώνα και τη Μεγάλη Ρωσία.

Το επίμαχο απόσπασμα είναι το εξής:

«Μην ξεχνάτε την ταυτότητά σας. Είστε οι κληρονόμοι της μεγάλης Ρωσίας, της μεγάλης Ρωσίας των αγίων, των βασιλέων, της μεγάλης Ρωσίας του Μεγάλου Πέτρου, της Αικατερίνης Β’, αυτής της μεγάλης και καλλιεργημένης ρωσικής αυτοκρατορίας, του τόσο μεγάλου πολιτισμού, της τόσο μεγάλης ανθρωπιάς, μην ξεφορτωθείτε ποτέ αυτή την κληρονομιά, είστε οι κληρονόμοι της μεγάλης μητέρας Ρωσίας, προχωρήστε και ευχαριστήστε για τον τρόπο ύπαρξής σας και για το ότι είστε Ρώσοι».

Ο πάπας, ο οποίος μίλησε στο τέλος διάσκεψης που επικεντρώθηκε στα νεαρά μέλη της εκκλησίας στην Αγία Πετρούπολη, δεν ακολούθησε το προσχέδιο της ομιλίας του. Σύμφωνα με το προσχέδιο, θα προέτρεπε το κοινό να δίνει σημασία στην ιστορία, υπογραμμίζοντας τη σημασία για τους νέους να χτίζουν γέφυρες μεταξύ των γενεών.

Το Βατικανό όμως δημοσίευσε μόνο τις δηλώσεις που προβλεπόταν αρχικά να κάνει. Όπως παρατήρησε η Ιταλική Corriere della Sera, το ανωτέρω κείμενο «έχει ουσιαστικά αφαιρεθεί από τις επίσημες αναφορές, από τα απομαγνητοφωνημένα κείμενα του Βατικανού και αγνοείται ακόμη και από την καθολική εφημερίδα Avvenire» ενώ «έμεινε απαρατήρητη από όλα τα Ιταλικά ΜΜΕ». Ωστόσο, αργότερα κυκλοφόρησε το σχετικό βίντεο.

Οι ουκρανικές αντιδράσεις

Αντιδρώντας το τπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας χαρακτήρισε την ομιλία «λυπηρή», ενώ ο επικεφαλής της Ουκρανικής Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας την κατήγγειλε ως επιδοκιμασία του «εθνικισμού και ιμπεριαλισμού της Ρωσίας που σήμερα προκάλεσε τον πόλεμο στην Ουκρανία, έναν πόλεμο που φέρνει θάνατο και καταστροφή στον λαό μας κάθε μέρα».

«Είναι πολύ λυπηρό το γεγονός ότι οι ιδέες του ρωσικού μεγάλου κράτους, οι οποίες, στην πραγματικότητα, είναι η αιτία της χρόνιας επιθετικότητας της Ρωσίας, εν γνώσει ή εν αγνοία τους, προέρχονται από το στόμα του Πάπα», έγραψε στο Facebook ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Ουκρανικής Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας, Σβιάτοσλαβ Σεβτσούκ, εξέδωσε μια δήλωση σημειώνοντας τον «πόνο» και την «απογοήτευση» που προκάλεσαν οι δηλώσεις του Πάπα και κάλεσε την Αγία Έδρα να διευκρινίσει τα σχόλια του Φραγκίσκου για να αποφευχθεί «οποιαδήποτε χειραγώγηση των προθέσεων, του πλαισίου και των δηλώσεων».

Η απάντηση της Αγίας Έδρας

Το πρωί της 29/08 το Γραφείο Τύπου της Αγίας Έδρας προέβη σε διευκρίνιση σχετικά με το γεγονός.

«Στα λόγια του χαιρετισμού που απηύθυνε αυθόρμητα σε ορισμένους νέους Ρώσους καθολικούς τις τελευταίες ημέρες, όπως προκύπτει από το πλαίσιο στο οποίο τα είπε, ο Πάπας σκόπευε να ενθαρρύνει τους νέους να διατηρήσουν και να προωθήσουν ό,τι θετικό υπάρχει στη μεγάλη πολιτιστική και πνευματική κληρονομιά της Ρωσίας, και σίγουρα όχι να εξυμνήσει ιμπεριαλιστικές λογικές και κυβερνητικές προσωπικότητες, αναφέρθηκε για να υποδείξει ορισμένες ιστορικές περιόδους αναφοράς» τονίζει το σχετικό ανακοινωθέν που η Αγία Έδρα έστειλε στους διαπιστευμένους δημοσιογράφους.

Υπενθυμίζεται βέβαια πως η στάση του Ποντίφικα Φραγκίσκου υπήρξε αρνητική έναντι του πολέμου στην Ουκρανία από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβολής. Ωστόσο, το Μάϊο του 2022 είχε προκαλέσει εντύπωση η δήλωση του Πάπα στην Corriere della Sera σύμφωνα με την οποία «το γαύγισμα του ΝΑΤΟ στην πόρτα της Ρωσίας «ενδεχομένως να έσπρωξε τον Πούτιν» σε έναν θυμό που δεν ξέρω αν προκλήθηκε, αλλά ίσως να διευκολύνθηκε, ναι».

Το Μάιο του 2023, είχε δηλώσει πως είναι «διατεθειμένος να κάνει ό,τι χρειάζεται. Τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη μια ειρηνευτική αποστολή, η οποία όμως δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί».