Βαθμολογία
5: εξαιρετική
4: πολύ καλή
3: καλή
2: ενδιαφέρουσα
1: μέτρια
0: απαράδεκτη
«Οπενχάιμερ» (Oppenheimer, ΗΠΑ/ Αγγλία, 2023)
Ξεκινάμε με τα βασικά: ο «Οπενχάιμερ» του Κρίστοφερ Νόλαν δεν είναι απλώς μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς αλλά μια από τις σημαντικότερες ταινίες πάνω στην σύγχρονη Ιστορία της Αμερικής του 20ού αιώνα που έχουν γυριστεί τα τελευταία – τουλάχιστον – 50 χρόνια. Και δεν είναι ένα ακόμα βιογραφικό δράμα πάνω στον επιστήμονα του τίτλου, τον Τζ. Ρόμπερτ Οπενχάιμερ που υποδύεται ένας αποκαλυπτικός Κίλιαν Μέρφι • αυτό θα ήταν κάτι πολύ εύκολο για έναν σκηνοθέτη όπως ο Κρίστοφερ Νόλαν ο οποίος ενδιαφέρεται για την ουσία στο εσωτερικό των πραγμάτων και όχι να λουστράρει όσο το δυνατόν καλύτερα την βιτρίνα της επιφάνειας. Είναι μια ταινία που ανιχνεύει ευρεία γκάμα θεμάτων – από το μεγαλείο της επιστήμης και την έννοια του πατριωτισμού, μέχρι την ηθική εξαθλίωση στην οποία μπορούν να σε οδηγήσουν οι ενοχές για μια απόφαση ζωής και θανάτου, όπως και την προδοσία.
Και όλα αυτά με βαρόμετρο τον ίδιο τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, έναν προφήτη του μέλλοντος που συγχρόνως αποδείχθηκε ένας Δον Κιχώτης της ίδιας της επιστήμης του, ένας τρανός επιστήμονας ο οποίος μόλις ολοκλήρωσε το έργο του βρέθηκε στο εδώλιο του κατηγορουμένου για λόγους που ελάχιστη σχέση είχαν με την ίδια την ανακάλυψή του. Τι και ποιος ήταν τελικά ο Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, αυτός ο ιδιοφυής «πατέρας» της ατομικής βόμβας, δηλαδή το μυαλό που κατασκεύασε ένα όπλο που από την μια σκότωσε εκατοντάδες χιλιάδες αθώους ανθρώπους ταυτόχρονα στην Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι ώστε να επέλθει το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και από την άλλη υπήρξε ο δημιουργός ενός κυριολεκτικά επίγειου εφιάλτη που δεν έχει σταματήσει να προκαλεί τρόμο σε όλη την υφήλιο ακόμα και στις μέρες μας;
Για να δώσει την δική του απάντηση, την δική του άποψη πάνω στο ερώτημα, ο Νόλαν, όπως εξάλλου συνηθίζει να κάνει, δημιουργεί ένα παράξενο ταξίδι στον χρόνο, ανακατεύοντας με έναν γοητευτικά δαιδαλώδη τρόπο έγχρωμο και ασπρόμαυρο φιλμ, εποχές, πρόσωπα της επιστήμης, της πολιτικής και της δικαιοσύνης. Η ίδια η κατασκευή της ατομικής βόμβας υπό την επίβλεψη του κυνικού πλην αποτελεσματικού στρατηγού Λέσλι Γκρόουβς (Ματ Ντέιμον) σε ένα είδος στρατοπέδου πειραμάτων που δημιουργήθηκε στο Λος Αλαμος αποτελεί το ένα από τα δύο σκέλη τού τρίωρου αυτού αντιηρωϊκού έπους.
Το άλλο σκέλος διαχειρίζεται την προσπάθεια της αμερικανικής κυβέρνησης να «βγάλει από την μέση» τον Οπενχάιμερ κατηγορώντας τον για επαφές του με τους κομμουνιστές, εφόσον αμέσως μετά τον πόλεμο η πάταξη του κομμουνισμού επέφερε το εφιαλτικό «κυνήγι μαγισσών» στις ΗΠΑ με αποκορύφωμα την επιτροπή του γερουσιαστή Τζόζεφ Μακ Κάρθι (η σύζυγος του Οπενχχάιμερ, Κίτι, που υποδύεται με την πρέπουσα αυστηρότητα η Εμιλι Μπλαντ ,όπως και ο αδελφός του ήταν δηλωμένοι και αμετανόητοι κομμουνιστές). Οπότε ο πατριώτης Οπενχάιμερ, ο οποίος μετά την επιτυχία του ολέθρου στην Ιαπωνία ένιωθε ότι τα χέρια του, τα χέρια που κατασκεύασαν την ατομική βόμβα, ήταν λερωμένα με αίμα, θα μετατραπεί σε εχθρό του λαού, προδομένος από τους υποτιθέμενους φίλους του.
Στο πως το σχέδιο της κατασκευής ενός ήρωα μπορεί να φτιαχτεί παράλληλα με το σχέδιο της ίδιας της καταστροφής του – και τα δύο στον βωμό του γενικότερου «καλού» της πατρίδας – βρίσκονται η σάρκα, τα οστά, η ψυχή, το μεδούλι αυτής της μεγαλόπρεπα φτιαγμένης ταινίας, που συγχρόνως σε αποσβολώνει με την τεχνική αρτιότητά της σε όλα: από την φωτογραφία του Χόιτ Βαν Χόιτεμα μέχρι τις νότες της μουσικής του Λούντβιχ Γιόρανσον που σε στοιχειώνουν, από το αποτελεσματικό μοντάζ της Τζένιφερ Λεμ μέχρι την προσεκτική δουλειά που έχει γίνει στον ήχο, νευραλγικό στοιχείο ζωτικής σημασίας σε όλες άλλωστε τις ταινίες του Κρίστοφερ Νόλαν.
Με τα διαρκώς γουρλωμένα, γαλάζια μάτια του και διατηρώντας την φωνή του στον ίδιο ακριβώς τόνο ανεξαρτήτως κατάστασης γύρω του, ο Κίλιαν Μέρφι πετυχαίνει στην εντέλεια μια έκφραση που δηλώνει ταυτόχρονα απορία, περιέργεια, τρόμο αλλά και την σιγουριά (ίσως και την υπεροψία) του ειδικού επιστήμονα. Οπως το περιμένεις, ο Μέρφι (που έχει την υποψηφιότητα για το Οσκαρ στο τσεπάκι, όπως εξάλλου η ταινία σε πολλές κατηγορίες αυτών των βραβείων) είναι η κυρίαρχη φιγούρα της ταινίας, ο παλμός της καρδιάς της και κατά κάποιο τρόπο – όπως εμείς – ο θεατής όλων αυτών που συμβαίνουν γύρω του.
Επιλέγοντάς τον για τον ρόλο, ο Νόλαν προφανώς τον εμπιστεύτηκε πλήρως και εκείνος τον δικαίωσε με τον καλύτερο τρόπο, κάτι που θα έλεγες ότι ισχύει και για τον δεύτερο βασικό χαρακτήρα της ιστορίας, τον πολιτικό Ρόμπερτ Στράους, τον πρόεδρο της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Ο Στράους περιφρονούσε τον Οπενχάιμερ για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης της απόφασής του να αποστασιοποιηθεί από τις εβραϊκές του ρίζες. Προσπάθησε να εκτροχιάσει την καριέρα του μετά το Λος Άλαμος και σύμφωνα με την ταινία έπαιξε μυστηριώδη ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων.
Όμως πάνω από όλα και πέρα από κάθε τι, αυτή η συγκλονιστική ταινία αξίζει διότι με απόλυτη διαύγεια επισημαίνει το πως ένα σύστημα μπορεί να θεοποιήσει αλλά και να δαιμονοποιήσει έναν ικανό άνθρωπο ο οποίος, τελικά, δεν επιδιώκει τίποτα από τα δύο.
Βαθμολογία: 5
Προβάλλεται σε περισσότερες από 130 αίθουσες σε όλη την Ελλαδα
Επίσης στις αίθουσες
Οι δύο Αλφρεντ (Les 2 Alfred, Γαλλία, 2020)
Συμπαθής κομεντί του Μπρουνό Πονταλιντές που φέρνει σε αντιπαράθεση τον «old school» εργασιακό κόσμο ενός απολυμένου εργαζόμενου (Ντενίς Πονταλιντέ, αδελφός του σκηνοθέτη) με τον μοντέρνο high tech κόσμο του καινούργιου αφεντικού του που για κάποιο λόγο τον προσλαμβάνει στην εταιρία του προκειμένου να αξιοποιήσει τις …ανύπαρκτες ικανότητές του. Αυτή η διαφορετική γλώσσα με την οποία ο «δεινόσαυρος» θα πρέπει να εξοικειωθεί για να επιβιώσει, αποκρύπτοντας μάλιστα ότι έχει παιδιά διότι στην εταιρία αυτή απαγορεύεται να εργάζονται γονείς, δημιουργεί μερικές ενδιαφέρουσες καταστάσεις, αστείες μέσα στην δυσάρεστη φύση τους, ιδίως στην αρχή της ταινίας και στην καλύτερη σκηνή της, εκείνη του interview του Πονταλιντέ από τον μελλοντικό εργοδότη του. Βεβαίως το πνεύμα της ταινίας είναι πέρα για πέρα ανθρώπινο και γι’ αυτό από την αρχή αντιλαμβάνεσαι ότι στο τέλος ο παλιός που είναι αλλιώς θα βάλει τα γυαλιά στον ωραίο νέο και ότι η ανθρώπινη καρδιά θα βγάλει νοκ άουτ τα ρομπότ και τα drones. Ολα αυτά βέβαια, μέσα στο πλαίσιο μιας χαριτωμενης αφέλειας.
Βαθμολογία: 2 ½
ΑΘΗΝΑ: KAPMEN – ΣΤΕΛΛΑ
Demeter: Η αφύπνιση του Κακού (Last Voyage of the Demeter, Αγγλία/ ΗΠΑ/ Ιταλία/ Μάλτα/ Γερμανία, 2023).
Ταινία τρόμου του Αντρέ Οβρενταλ ο οποίος εδώ «πατά» πάνω στα χνάρια του κλασικού μυθιστορήματος «Δράκουλας» του Μπραμ Στόκερ και ενός συγκεκριμένου κεφαλαίου του. Θεοσκότεινη, δαιδαλώδης και σε σημεία δυσνόητη, η ταινία αγωνίζεται να πλάσει την δική της ιστορία σε σχέση με το τι συνέβη πάνω σε ένα πλοίο, το ρωσικό Demeter, που έφτασε στον προορισμό του χωρίς πλήρωμα, χωρίς επιβάτες και μόνο με έναν παραμορφωμένο νεκρό και το Ημερολόγιο του κυβερνήτη. Παρότι η ταινία «εκμεταλλεύεται» τον μύθο του Δράκουλα για να δικαιολογήσει την ύπαρξή της., πρώτον δεν έχει να προσθέσει απολύτως τίποτα στον μύθο και δεύτερον δεν στέκεται και τόσο καλά ως αυτόνομη δημιουργία. Παίζουν: Ντέιβιντ Νταστμάλτσιαν, Κόρεϊ Χόκινς, Έιλινγκ Φραντσιόζι, Λίαμ Κάνινγκχαμ
Βαθμολογία: 1
ΑΘΗΝΑ: VILLAGE MALL – ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ – ΑΕΛΛΩ – VILLAGE ΠΑΓΚΡΑΤΙ – ΝΑΝΑ – ΣΠΟΡΤΙΓΚ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ:
Επανεκδόσεις
«Vicky Cristina Barcelona» ((ΗΠΑ/ Ισπανία, 2008) του Γούντι Αλεν.
Οι αισθηματικές και άλλες περιπέτειες δυο αμερικανίδων που κάνουν τουρισμό στην Ισπανία (Ρεμπέκα Χολ, Σκάρλετ Τζοχάνσον) δίνουν την ευκαιρία στον Γούντι Αλεν να καταθέσει μια από τις πιο έξυπνες, αστείες αλλά και… καλοκαιρινές ταινίες του, σαφώς μια ευχάριστη στροφή στην καριέρα του, αν υπολογίσει κανείς ότι κατά δήλωσή του ο Αλεν απεχθάνεται τον ήλιο (η ταινία είναι λουσμένη από ήλιο). Παίζοντας μια νευρική, φωνακλού Ισπανίδα στον αντίποδα των δύο Αμερικανίδων, η Πενέλοπε Κρουζ απέσπασε το Οσκαρ β’ ρόλου, ενώ ο Χαβιέρ Μπαρδέμ που συμμετέχει ως «καμάκι», κλέβει με άνεση την παράσταση
Βαθμολογία: 4
ΑΘΗΝΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΑΙΓΛΗ ΖΑΠΠΕΙΟΥ – ΑΛΟΜΑ – ΓΑΛΑΖΙΑ ΑΚΤΗ κ.α.
«Όλα πάνε καλά» (Tout va bien, Γαλλία, 1972) του Ζαν Λικ Γκοντάρ.
Ο κινηματογραφικός φορμαλισμός προσπαθεί να ισορροπήσει με την κοινωνική καταγγελία έχοντας ως πλοηγό τον Ελβετό κινηματογραφικό ριζοσπάστη που εδώ σκιαγραφεί το χάσμα ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις μέσα από την σύγκρουση ενός βιομήχανου με το εργατικό προσωπικό του. Ο Ιβ Μοντάν και η Τζέιν Φόντα υπηρετούν σαν πιόνια τον ανατρεπτικό σκηνοθέτη αλλά η ταινία, σήμερα, δείχνει σαφώς ξεπερασμένη ως κινηματογράφος, παρότι το περιεχόμενο δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο. Φτιαγμένο κατά την διάρκεια της πιο στρατευμένης πολιτικά περιόδου της καριέρας του σκηνοθέτη, το «Όλα πάνε καλά» δεν ανήκε ποτέ στις κορυφαίες δημιουργίες του αλλά όπως όλες οι ταινίες του Γκοντάρ, ούτε και αυτή περνά απαρατήρητη.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: ΟΑΣΗ – ΖΕΦΥΡΟΣ κ.α.
«Δυο Φεγγάρια τον Αύγουστο» (Ελλάδα, 1978)
Ο σκηνοτέτης Κώστας Φέρρης αποπειράται να βρει «πάτημα» ώστε το πνεύμα της νουβέλας «Λευκές νύχτες» του Φίοντορ Ντοστογιέφσκι να «ενταχθεί» στο αθηναϊκό περιθώριο μιας Αυγουστιάτικης Αθήνας, προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Το αποτέλεσμα δεν είναι αδιάφορο ούτε όμως και αξέχαστο. Με τους Μυρτώ Παράσχη, Σπύρο Σακκά στους πρώτους ρόλους. Βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1978.
Βαθμολογία: 2
ΑΘΗΝΑ: ATENE – ΣTOYNTIO κ.α.
Προβάλλονται επίσης:
-Η περιπέτεια «Σε αντίστροφη μέτρηση» (Retribution, Γαλλία/ Γερμανία/ Ισπανία/ ΗΠΑ, 2023) του Νιμρόντ Αντάλ, αγγλόφωνο ριμέικ της ισπανικής ταινίας
– Το «Όλα πάνε καλά» (2015). Πρόκειται για θρίλερ στο οποίο παρακολουθούμε την ιστορία ενός διεφθαρμένου, υψηλόβαθμου τραπεζικού υπαλλήλου (Λίαμ Νίσον) ο οποίος για κάποιον λόγο κρατείται όμηρος μαζί με τα δύο παιδιά του μέσα στο παγιδευμένο με βόμβα αυτοκίνητό του.
