Το Παγκόσμιο Κύπελλο που διεξήχθη στο Κατάρ πριν από λίγους μήνες (Νοέμβριος-Δεκέμβριος) ήταν, είναι και θα εξακολουθεί να είναι μια ιστορία πονεμένη. Κι εξόχως σκοτεινή παρά τις περί του αντιθέτου απόπειρες διεισδυτικών Μέσων να φωτιστούν οι αθέατες γωνιές της αλήθειας.

Από τις άκρως υπόγειες και σκανδαλώδεις μεθόδους (δωροδοκίες, αγορά ψήφων) με τις οποίες η αραβική χώρα κέρδισε το χρίσμα της FIFA για τη φιλοξενία του λαμπρότερου ποδοσφαιρικού τουρνουά στα τέλη του 2022 έως τα όσα ντροπιαστικά της χρεώνονται τώρα που η παχιά αυτή στρώση χρυσόσκονης έχει σκορπίσει στα νερά του Κόλπου, δεδομένης πια της χρονικής απόστασης που χωρίζει το σήμερα από τον τελικό Αργεντινή – Γαλλία.

Η θυσία στην «στρογγυλή θεά»

Μπροστά στη ματαιοδοξία του πιο επιτυχημένου Μουντιάλ, οι Καταριανοί υπήρξαν αδίστακτοι και υστερόβουλοι.

Δεν είναι ψέμα πως δημιούργησαν μια ξεδιάντροπη φάμπρικα «δουλοπαροικίας» ενόσω χτίζονταν οι υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις σε διάφορες πόλεις και θυσίασαν εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, ζωές φτωχών εργατών – μεταναστών από αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας (Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Νεπάλ, Σρι Λάνκα) ποτίζοντας με τον ιδρώτα, την ανάσα και -το χειρότερο όλων- το αίμα τους της γης τα σκληρά χώματα.

Οικοδεσπότες και FIFA δεν αναγνώρισαν ποτέ τα συντριπτικά νούμερα, επιμένοντας σταθερά σ’ έναν μονοψήφιο αριθμό νεκρών. Παρόλα αυτά η πραγματικότητα δεν απέχει από τις 6.500 που ο Guardian είχε μετρήσει τον Φλεβάρη του 2021, αναδεικνύοντας ένα σκηνικό κόλασης. Το οποίο -για ευνόητους λόγους- έγιναν πάρα πολλές προσπάθειες να θαφτεί στην έρημο. Όπως ακριβώς οι σοροί τόσων και τόσων άλλων που ποντάροντας σ’ ένα καλύτερο μέλλον, σ’ ένα μεροκάματο από τη «χώρα των μεγάλων ευκαιριών», άφησαν μια για πάντα πατρίδες και οικογένειες.

Υπήρξαν, τουλάχιστον, κι αυτοί που γύρισαν πίσω. Πάτησαν ξανά το χώμα που μεγάλωσαν, είδαν ξανά τους δικούς του, έπαιξαν ξανά με τα παιδιά τους. Όχι ότι είχαν καλοπεράσει, φυσικά, στο διάστημα που παρέμειναν στο Κατάρ. Στις ίδιες άθλιες συνθήκες πλένονταν και κοιμόντουσαν, εξίσου φρικτή συμπεριφορά συνάντησαν. Απλώς ήταν περισσότερο τυχεροί από τους άλλους. Διότι επέζησαν.

Εκ των υστέρων μετάνιωσαν οικτρά που έμπλεξαν. Όχι μόνο δεν αποταμίευσαν τα χρήματα που υπολόγιζαν, αλλά επέστρεψαν χρεωμένοι έχοντας υποθηκεύσει δικό τους μέλλον ή της οικογένειάς τους.

Συμβάσεις που δεν τηρήθηκαν και κατά κύματα απολύσεις

Η ανάδειξη του θέματος των απλήρωτων εργαζομένων από το Sports Illustrated έριξε φως σε μια διαφορετική πτυχή εκμετάλλευσης των όσων δούλεψαν στο Κατάρ πριν ή κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Ο Πακιστανός εργάτης που εξέθεσε την ιστορία του, χωρίς να ‘ναι ο μόνος που αντιμετώπισε όλα αυτά, χρειάστηκε να δανειστεί για να κάνει το μεγάλο αυτό ταξίδι στο Κατάρ. Παρακάλεσε φίλους και γνωστούς, ξεπούλησε κι ένα δαχτυλίδι – οικογενειακό κειμήλιο για να συγκεντρώσει τα χρήματα που απαιτούνταν για το ταξίδι. Ήταν ήδη με το κεφάλι στον ντορβά.

Δεν ήθελε παρόλα αυτά να χάσει την ευκαιρία. Είχε συμφωνήσει να εργαστεί σε ιδιωτική εταιρία security. Θα κρατούσε τη ράβδο ανίχνευσης και θα ήλεγχε όσους περνούσαν την εκάστοτε πύλη. Απλή, παστρική δουλειά. Η σύμβασή του ήταν εξάμηνη, όχι μόνο όσο θα διαρκούσε το τουρνουά, και προέβλεπε πάγιο μηνιαίο μισθό 750 δολαρίων. Στο σύνολο δηλαδή 4.500 δολάρια, συνδυαστικά με πληρωμένη διαμονή και σίτιση.

Φαινομενικά όλα ήταν ιδανικά για τον ίδιο. Τον διακατείχε ενθουσιασμός και προσμονή για το καινούργιο που θα ερχόταν, βιώνοντας εκ των έσω ένα τέτοιο μεγάλο event. Ανέφερε ότι το κατάλυμα που του προσφέρθηκε ήταν σχετικά αποδεκτό, το ίδιο και το φαγητό. Θα περνούσε ο καιρός, θα έβαζε κάποια χρήματα στην άκρη και θα γυρνούσε στο Πακιστάν.

Όλα άλλαξαν λίγο πριν από το φινάλε της διοργάνωσης. Τότε που ο προϊστάμενος τον ενημέρωσε για την μονομερή λήξη της σύμβασης αμέσως μετά τον τελικό. Ούτε λόγος για μέρα παραπάνω. Στην ίδια μοίρα κι άλλοι συμπατριώτες του με ισοδύναμες συμφωνίες.

Οι ειδοποιήσεις απολύσεων ήρθαν κατά κύματα. Προκλήθηκε αναταραχή. Πώς θ’ αντιδράσουν, πού θ’ απευθυνθούν για την αθέτηση των συμφωνηθέντων. Έπρεπε μάλιστα να υπογράψουν την απόλυσή τους αν ήθελαν να πληρωθούν τον Δεκέμβριο.

Ο εκβιασμός και οι απειλές

Το εκβιαστικό σχέδιο είχε μόλις τεθεί σε εφαρμογή. Τους ενημέρωσαν πως έπρεπε ν’ αφήσουν τα σπίτια που τους είχαν παραχωρηθεί μέχρι τότε. Κάμποσοι στύλωσαν τα πόδια. Τους διέκοψαν την τηλεφωνική σύνδεση και το ίντερνετ για να μην επικοινωνούν με κανέναν, δεν τους παρείχαν καν φαγητό. Έπρεπε κι αυτό να το πληρώνουν πλέον.

Η κατάσταση έγινε σταδιακά ανυπόφορη. Χωρίς χρήματα και τα απαραίτητα γεύματα της ημέρας, ο εργασιακός παράδεισος που φαντάζονταν πριν από το ταξίδι είχε μετατραπεί σε μια καθημερινή κόλαση, έναν εργασιακό μεσαίωνα εξευτελισμού προσωπικοτήτων και απαξίωσης της ζωής.

Τον Γενάρη οργανώθηκε ένα μαζικό κίνημα. Η εταιρία τους στοίβαξε σε λεωφορεία για να μεταβούν όλοι μαζί στα γραφεία. Πίστεψαν ότι θα συζητήσουν, ότι θα διαπραγματευτούν.

Αποδείχθηκε εκ των μαρτυριών πως η ίδια εταιρία παροχής ασφάλειας δεν έκανε διακρίσεις. Άλλος φύλακας, φοιτητής από την Κένυα, που αρχικά κόμπαζε για τη δουλειά του έπεσε ακριβώς στην ίδια παγίδα. Η σύμβασή του επρόκειτο να ολοκληρωθεί στις 28/2 του 2023, αλλά ενημερώθηκε πριν από τα τέλη Δεκεμβρίου πως απολύεται.

Αυτός είχε αντιμετωπίσει συν τοις άλλοις και καθυστερήσεις πληρωμών των δεδουλευμένων του. Για να τον διώξουν, όπως και άλλους σε αντίστοιχη θέση, άρχισαν να τους κατηγορούν για παραβατική συμπεριφορά και άνομες πράξεις. «Τους είπαμε ότι είμαστε πρόθυμοι να εργαστούμε και να συνεργαστούμε. Είπαν ότι διαπράξαμε έγκλημα». Ο κίνδυνος να διωχθούν από το καθεστώς τούς τρόμαξε. Ήταν ευάλωτοι και εκτεθειμένοι.

Η παγίδα της διαδήλωσης

Σύμφωνα με το Equidem, μια παγκόσμια οργάνωση υπέρ των εργασιακών δικαιωμάτων, αυτά ήταν μόνο μικρά δείγματα. Οι περισσότεροι από τους 800 εργαζόμενους στον τομέα της φύλαξης συνάντησαν αντίξοες συνθήκες. Υποχρεώθηκαν να μένουν σε μικρά δωμάτια με ελάχιστο νερό, χωρίς ψύξη και άθλιες τουαλέτες. Κάθε φορά που ελεγκτές πήγαιναν σε εγκαταστάσεις, οι υπεύθυνοι απέκρυπταν το προσωπικό και εμφάνιζαν μονάχα όσους ήθελαν.

Η τεράστια αυτή εταιρία ήταν συμφερόντων μιας εξέχουσας οικογένειας του Κατάρ, το κράτος δεν θα την ενοχλούσε ποτέ. Όταν οι φύλακες μαζεύτηκαν για να εκφράσουν τις απόψεις τους μαζικά, τούς σταμάτησαν. Τους περίμενε μάλιστα η αστυνομία. Αντί να εξοφληθούν, αντί να κουβεντιάσουν για λύσεις, βρέθηκαν υπόλογοι.

Πήγαν με ειρηνικές προθέσεις, δεν ήθελαν καν να διαμαρτυρηθούν. Θεωρήθηκε πως οργάνωσαν συγκέντρωση, κάτι που απαιτεί άδεια από το Υπουργείο Εσωτερικών. Και να είχαν καταθέσει τέτοιο αίτημα, δεν θα είχαν λάβει ποτέ έγκριση.

Η συνάντηση με την ηγεσία της εταιρίας δεν έγινε ποτέ, ουδείς αποβιβάστηκε από τα λεωφορεία για να μπει στην εταιρία. Οι νόμοι στο Κατάρ δεν ευνοούν τον αδύναμο. Τα λεωφορεία αναχώρησαν λίγη ώρα αργότερα προς άγνωστη κατεύθυνση, αυτήν την εντολή είχαν. Τους πήγαν σε μια δομή. Όλους. Τους εγκλώβισαν. Τους κατάσχεσαν έγγραφα, φορητές συσκευές, τους πήραν δαχτυλικά αποτυπώματα. Μόνο που δεν τους έγδυσαν!

Απελάσεις και φυλακίσεις

Μετά την τρίτη ημέρα άρχισαν οι μαζικές απελάσεις. Σε λίγες ημέρες είχαν εκδιωχθεί από το Κατάρ εκατοντάδες οικονομικοί μετανάστες. Όσοι συνθηκολόγησαν άμεσα πήραν κάποια χρήματα από τον μισθό Δεκεμβρίου. Οι υπόλοιποι μηδέν. Μέχρι σήμερα παλεύουν για το δίκιο τους. Το ψάχνουν αλλά πού να το βρουν.

Το επίσημο Κατάρ, με τα 17 δισεκατομμύρια που προστέθηκαν στην οικονομία του, ναι μεν αναγνώρισε ορισμένες αυθαιρεσίες της εταιρίας security, η οποία δεν είχε συμμορφωθεί με το εργατικό δίκαιο με αποτέλεσμα να της επιβληθούν κυρώσεις, ταυτόχρονα όμως δεν αποζημιώθηκε κάποιος. Ούτε καν αναγνωρίστηκε οφειλή.

Η ίδια η κυβέρνηση κρατά τρεις εξ αυτών στη φυλακή. Καταδικάστηκαν σε εξάμηνη κράτηση για συμμετοχή σε διαδήλωση άνευ άδειας. Είχαν κατέβει μόνο για λίγο από το λεωφορείο πιστεύοντας πως θα υπάρξει συνάντηση.

Το διάστημα έχει παρέλθει, αλλά κρατούνται ακόμη.

Ας μην φανταστούμε τι έχει να συμβεί στη Σαουδική Αραβία, εφόσον αναλάβει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2030, δίνοντας μορφή στο Όραμα της…