Ναγκασάκι: Γιατί οι ΗΠΑ έριξαν τις ατομικές βόμβες

Στις 9 Αυγούστου 1945, 11:02 π.μ. (τοπική ώρα) πάνω από την ιαπωνική πόλη Ναγκασάκι ρίπτεται η δεύτερη αμερικανική ατομική βόμβα. Έχουν περάσει μόλις τρεις ημέρες από τον αντίστοιχο βομβαρδισμό της πόλης Χιροσίμα.

Σαράντα χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους μέσα στα επόμενα λεπτά ενώ ο τελικός απολογισμός είναι: 73.884 νεκροί, 74.909 τραυματίες και 120.820 ασθενείς από ραδιενέργεια.

Η Ιαπωνία, σύμμαχος των Ναζί, που όμως έχουν άνευ όρων παραδοθεί στις 8 Μαΐου 1945, αποτελεί το επίκεντρο του ενδιαφέροντος και τον χώρο των πολεμικών επιχειρήσεων για τον τερματισμό του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

«ΤΟ ΒΗΜΑ» γράφει την επομένη, 10 Αυγούστου 1945:

«Εν τω μεταξύ εξαπελύθη και η δευτέρα βόμβα ατόμου εναντίον της Ιαπωνίας και δη αυτήν την φοράν εις την πόλιν Ναγκασάκι, η οποία έχει 200.000 κατοίκους και είναι εις των μεγαλυτέρων λιμένων της Ιαπωνίας, επι των δυτικών ακτών της Κίου Σου και ο πλησιέστερος προς την Κίνα ιαπωνικός λιμήν χαρακτηριζόμενος ως η πόλη της Ιαπωνίας προς την Κίναν.

»Το σχετικόν ανακοινωθέν του στρατηγού Σπάατς αναφέρει ότι η βόμβα έσχε καλά αποτελέσματα κατ’ άλλας δ’ εκ Γκουάμ, όπου το Αρχηγείον του στρατηγού Σπάατς, πληροφορίας, αι πρώται περί της απορρίψεως της νέας βόμβας καταφθάνουσαι ειδήσεις αγγέλουν ότι η Ναγκασάκι εξηλείφθη από προσώπου γης».

H Iαπωνία συνθηκολογεί λίγες ημέρες μετά, στις 15 Αυγούστου του 1945, γεγονός που ανακοίνωσε με ραδιοφωνικό διάγγελμα ο αυτοκράτορας Χιροχίτο. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, που ακουγόταν δημοσίως η φωνή αυτοκράτορα.

Πειράματα

Όπως σημειώνει στο «ΒΗΜΑ» της 10ης Αυγούστου 1997, ο Θ. Κ. Γεράνιος, Επίκουρος, τότε, καθηγητής Σωματιδιακής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας «Έλαχιστοι (…) γνωρίζουν ότι οι δύο πυρηνικές βόμβες ήσαν εντελώς διαφορετικές. Η πρώτη, στη Χιροσίμα, ήταν τύπου ουρανίου-235 και η δεύτερη πλουτωνίου-239.

»Αυτή η “ουσιαστική λεπτομέρεια” αποκαλύπτει πως η διπλή πυρηνική καταστροφή σκόπευε τουλάχιστον και στη δοκιμή πάνω στον άνθρωπο δύο διαφορετικών πυρηνικών όπλων.

»Οι πυρηνικοί επιστήμονες της εποχής εκείνης, που γνώριζαν πολύ καλά τι έκαναν, πειραματίζονταν σε δύο τύπους πυρηνικών βομβών: σε αυτές με το ουράνιο και σε εκείνες με το πλουτώνιο.

»Θεωρητικά, το πλουτώνιο πλεονεκτεί έναντι του ουρανίου γιατί σχάζεται ευκολότερα. Η εκρηκτική ισχύς της πρώτης βόμβας ήταν 15.000 ενώ της δεύτερης 21.000 ΤΝΤ. Θεωρητικά, λοιπόν, η καταστροφή του Ναγκασάκι προβλεπόταν να είναι μεγαλύτερη.

»Επειδή όμως στις 9 Αυγούστου στο Ναγκασάκι φυσούσε άνεμος, το αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο επιθυμητό και, ενώ τα θύματα προβλέπονταν λόγω της μεγαλύτερης ισχύος της βόμβας πλουτωνίου να είναι περισσότερα από ό,τι στη Χιροσίμα, αυτά έφτασαν τις 70.000».

Τα κίνητρα των ΗΠΑ

«ΤΟ ΒΗΜΑ» της 23ης Ιουλίου 1995 δημοσιεύει κατ’ αποκλειστικότητα άρθρο της Washington Post και του Walter Pincus, αναφορικά με τον ισχυρισμό του αμερικανού προέδρου Χάρι Τρούμαν πως η ρίψη των δύο βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι ήταν επιβεβλημένη.

«Κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο αμερικανός πρόεδρος δημιούργησε ένα επικίνδυνο προηγούμενο, επειδή η Ιαπωνία θα παραδινόταν σε κάθε περίπτωση. Κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι ο Τρούμαν δεν έκανε την πυρηνική επίθεση για να νικήσει την Ιαπωνία, αλλά για να αποδείξει στην αντίπαλο Σοβιετική Ένωση τη στρατιωτική δύναμη των ΗΠΑ. Σύμφωνα με μιαν άλλη άποψη, οι σύμβουλοι του επέμεναν στη χρήση των ατομικών όπλων για να δικαιολογηθούν τα 2 εκατ. δολάρια που δαπανήθηκαν για την κατασκευή τους.

»Η μελέτη των αρχείων της εποχής και της βιβλιογραφίας επί του θέματος ωστόσο αποδεικνύει ότι τα κίνητρα του Τρούμαν και των συνεργατών του ήταν διαφορετικά. Η χρήση της ατομικής βόμβας έγινε γιατί εξυπηρετούσε τον σημαντικότερο στόχο των Αμερικανών, τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου όσο το δυνατόν συντομότερα.

Ο παράγων – κλειδί

»Ο παράγων – κλειδί που εξηγεί τη στάση του Λευκού Οίκου είναι η κούραση των αμερικανών πολιτών από τα τριάμισι χρόνια πολέμου. Στις αρχές του Ιουλίου 1945 οι ΗΠΑ αριθμούσαν 290.000 νεκρούς, 630.000 τραυματίες και περίπου 80.000 αγνοούμενους.

»Στις μάχες που έγιναν με τους Ιάπωνες στα νησιά Οκινάουα και Ιβοζίμα έχασαν 18.000 στρατιώτες. Η ρίψη των ατομικών βομβών στην Ιαπωνία τερμάτισε τον πόλεμο σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Οι Αμερικανοί δεν θα θρηνούσαν πλέον μεγαλύτερες απώλειες.

»Οι κριτές του Τρούμαν, συμπεριλαμβανομένων αυτών της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αναρωτιούνται αν ήταν ηθικά σωστή η χρήση των πυρηνικών όπλων από μέρους του. Περισσότεροι από 100.000 σκοτώθηκαν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι κατά την ρίψη των βομβών. Ημέρες αργότερα, χιλιάδες άρχισαν να αρρωσταίνουν από την επίδραση της ραδιενέργειας. Υπολογίζεται ότι οι θάνατοι που προκλήθηκαν από την ατομική επίθεση στις δύο πόλεις εν τέλει ξεπερνούν τις 200.000.

«Εφόσον είχαμε τη βόμβα…»

»Ο Τρούμαν άσκησε την προεδρία του ακολουθώντας την ίδια πολιτική με τον προκάτοχο της θέσης του Φραγκλίνο Ρούζβελτ όσον αφορά τη χρήση βομβών. Οι ΗΠΑ είχαν καταστρέψει με τις βομβιστικές επιδρομές αεροπλάνων Β-29 τεράστιες αστικές περιοχές στην Ιαπωνία, προτού αναλογιστούν τη χρήση της ατομικής βόμβας και αναλάβει την προεδρία ο Τρούμαν στις 12 Απριλίου 1945, εξαιτίας του θανάτου του Ρούζβελτ.

»“Εφόσον είχαμε τη βόμβα, την χρησιμοποιήσαμε”, ανήγγειλε ο Τρούμαν στο αμερικανικό έθνος μετά την επίθεση στο Ναγκασάκι. “Την χρησιμοποιήσαμε για να δώσουμε τέλος στην αγωνία του πολέμου και για να σώσουμε τη ζωή χιλιάδων Αμερικανών. Θα συνεχίσουμε να τη χρησιμοποιούμε ώσπου να καταστρέψουμε τελείως τη δύναμη της Ιαπωνίας να πολεμά”.

Προετοιμασία

«Η απομαγνητοφώνηση των συνομιλιών που έγιναν ανάμεσα στον Ρούζβελτ και στον βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσόρτσιλ στις 18 Σεπτεμβρίου 1944 στο Χάιντ Πάρκ της Νέας Υόρκης, αποδεικνύουν ότι οι δύο άνδρες είχαν συζητήσει το ενδεχόμενο χρήσης της “βόμβας”, όταν θα είναι έτοιμη, εναντίον των Ιαπώνων.

»Ο Τρούμαν ενημερώθηκε μυστικά την ημέρα της ορκωμοσίας του για τις συζητήσεις στο Χάιντ Παρκ από τον Στίμσον (σ.σ. Χένρι Λ. Στίμσον, Υπουργός Πολέμου ΗΠΑ), ο οποίος μίλησε για “την κατασκευή ενός νέου εκρηκτικού με απίστευτα καταστροφικές δυνάμεις”, όπως αναφέρει ο ίδιος ο πρώην αμερικανός πρόεδρος στα απομνημονεύματά του.

Το μεγάλο ψέμα

»Το “μέγα επιχείρημα” για τη χρήση της ατομικής βόμβας ήταν (και παραμένει…) το κόστος σε ανθρώπινες ψυχές (αμερικανικές βέβαιως) της συνέχισης του πολέμου με κλασικά μέσα. Ο πρόεδρος Τρούμαν και οι επιτελείς του έλεγαν ότι, σύμφωνα με τις μελέτες, ο αριθμός των νεκρών σε περίπτωση απόβασης στο ιαπωνικό αρχιπέλαγος θα έφτανε για τους Αμερικανούς τις 500.000. Οι νεκροί της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι δεν ξεπέρασαν τις 250.000. Άρα…

»Τώρα όμως η αλήθεια φαίνεται διαφορετική. Άνοιξαν ορισμένα αρχεία, προχώρησαν ορισμένες μελέτες. Με βάση αυτές αποκαλύπτεται ότι η πρόβλεψη του αμερικανικού επιτελείου ήταν για 46.000 νεκρούς σε περίπτωση απόβασης.

»Ο αμερικανός καθηγητής Μπερνστάιν, που μελέτησε τους σχετικούς φακέλους, βρήκε το συγκεκριμένο έγγραφο που το υπογράφει μάλιστα ο στρατηγός Μάρσαλ. Βρήκε επίσης τα ιδιωτικά έγγραφα του στρατιωτικού συμβούλου του Τρούμαν, που επιβεβαιώνουν την εκδοχή των 46.000. Συμπέρασμα: ο Τρούμαν είπε απλώς ψέματα… Τα σχετικά κείμενα τα αποκάλυψε στην Ευρώπη, πριν από λίγες ημέρες, το γαλλικό περιοδικό “Le Nouvel Observateur».