Οι επιτελείς ζητούν ο απολογισμός να γίνεται πάντα στο τέλος. Όταν πια η μεγάλη εικόνα έχει διαμορφωθεί. Όταν όλα τα στοιχεία είναι εκεί αραδιασμένα στο τραπέζι του κέντρου επιχειρήσεων.
Τους δίνεις δίκιο. Και χρόνο να μετρήσουν και να μετρηθούν. Την ώρα της ανοικτής μάχης με τη φωτιά τα συμπεράσματα είναι πρόωρα, άκαιρα κι ενδεχομένως κατευθυνόμενα από το συναίσθημα. Απαιτεί διαύγεια και ορθή κρίση ο απολογισμός, όχι οργή και αγανάκτηση πνιγμένες από τους πηχτούς καπνούς και τις αναθυμιάσεις.
Μια εβδομάδα είναι εύλογο διάστημα για κρίσεις. Κι επικρίσεις. Αν περιμένεις παραπάνω θα φτάσουν ο Σεπτέμβρης και τα πρωτοβρόχια, τα υπολείμματα θα παρασυρθούν από το νερό, αμαρτίες θα ξεπλυθούν.
Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό;
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο απολογισμός σέρνει υποχρεωτικά μαζί του και τον λογαριασμό. Τη «λυπητερή». Διότι στο τέλος ξυρίζουν τον γαμπρό, τον υπουργό, τον αρχηγό, αυτόν που τελοσπάντων έχει αναλάβει να πληρώσει τη ζημιά.
Τι χρεώθηκε ήδη στο τεφτέρι ύστερα από μια εβδομάδα καταστροφικών πυρκαγιών στα δύο μεγάλα μέτωπα της Αττικής και στη Ρόδο, χωρίς να έχει εκτιμηθεί η ζημιά σε Λακωνία ή Κέρκυρα και στην Εύβοια; Έχουμε και λέμε:
150.000 στρέμματα στην Αττική και τουλάχιστον 40.000 στρέμματα στη Ρόδο.
Σε μόλις επτά ημέρες η χώρα παραδόθηκε για πολλοστή φορά στο έλεος των πυρκαγιών, 420 στο σύνολο, κι «έχασε» χιλιάδες στρέμματα από τα αποθέματα πρασίνου της. Αποθέματα που από καλοκαίρι σε καλοκαίρι στερεύουν, επιτρέποντας στην οικολογική κρίση, με τους παρατεταμένους καύσωνες και το αποπνικτικό κλίμα, να στήνει το δικό της πλιάτσικο.
Άρπαξε από ‘δω, άρπαξε από ‘κει, τίποτα δεν θα απομείνει.
Εξ αρχής η Κυβέρνηση είχε ως πρώτο μέλημα την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε τη Δευτέρα στη Βουλή για πόλεμο με τις φωτιές. Κράνος, εξάρτηση και πάμε. Αφήγημα απολύτως συμφωνημένο, χωρίς ενστάσεις.
Εκείνο το απανθρακωμένο μεσημερο-απόγευμα στο Μάτι θα είναι δια παντός η πυξίδα αποφυγής άλλης μιας τέτοιας εθνικής τραγωδίας. Δικαίως ξανά. Πώς θ’ αντέξει η χώρα άλλους 104 νεκρούς σε λίγες ώρες. Τους χάνει που τους χάνει από τους πνιγμούς στο νερό και τα τροχαία στην άσφαλτο. Ας μην καεί κι απ’ τη φωτιά.
Μόνο που η εικόνα στοιβαγμένων πολιτών και τουριστών σε καρότσες αγροτικών και φορτηγών αφαιρεί από το αφήγημα αυτό ένα πανίσχυρο πλεονέκτημα: το σχέδιο διαφύλαξης της ζωής μπάζει.
Είναι τόσο διάτρητο που οι φλόγες απειλούν κάποια στιγμή να περάσουν από μέσα και να το μετατρέψουν σε στάχτη. Η αδυναμία κεντρικού συντονισμού δεν θα σώζεται από τους ηρωισμούς πυροσβεστών και την εθελοντική συνεισφορά, ανθρώπων που δεν έφευγαν από το πύρινο μέτωπο παρόλο που είχαν λιωμένα παπούτσια. Ή τη συγκινητική αλληλεγγύη όλων εκείνων που μαγείρευαν για τους άστεγους παραθεριστές.
Η ζωή πριν και μετά
Κι αφού σώζονται πλέον οι άνθρωποι (αλλά σκοτώνονται κάτω από τις γέφυρες) τι αλήθεια γίνεται με την υπόλοιπη ζωή; Τι γίνεται με τα δάση που αποψιλώνονται, τι γίνεται με τα ζώα που απανθρακώνονται, τι γίνεται με τα εδάφη και την ατμόσφαιρα που μολύνονται, τι γίνεται με τα σπίτια και τις περιουσίες; Τι γίνεται με τη ζωή μετά;
Η ζωή πριν θα έπρεπε να νοιάζει πρωτίστως. Η ζωή πριν από τις πυρκαγιές. Η ζωή που θα θέλαμε να ζήσουμε.
Οι αποζημιώσεις στους πυρόπληκτους, όταν κι αν καταβληθούν, δεν ανασταίνουν ό,τι θυσιάστηκε για να μην απειληθεί κανείς. Η μέριμνα για τη φιλοξενία των τουριστών δεν εξωραΐζει την εικόνα για την παντελή έλλειψη προετοιμασίας των περισσότερων φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η φωτιά είναι αδηφάγα και δεν κάνει χάρες. Το κόλπο είναι στημένο και στα μέτρα της. Ανέκαθεν ήταν. Αν δεν βρεθεί τρόπος να περιοριστεί δραστικά στο ξεκίνημά της, τίποτα – τίποτα δεν τη σταματά. Το πάει μέχρι τέλους. Τα παραδείγματα αναρίθμητα και διαρκώς επαναλαμβανόμενα.
Ο Πρωθυπουργός έχει υποσχεθεί -από διετίας- νέα πτητικά μέσα. Σύγχρονα και λειτουργικά. Το καθένα κοστίζει περισσότερα από 30 εκατομμύρια ευρώ. Φθηνά δεν τα λες. Θα ‘ναι, προφανώς, και πιο αποτελεσματικά από τα προηγούμενα μοντέλα. Ευπρόσδεκτα άρα, ιδίως αν είναι όντως να κάνουν νυχτερινές ρίψεις.
Το πρόβλημα δεν είναι το κόστος. Είναι ο καταμερισμός των δαπανών. Αντί το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων να προορίζεται για μέτρα πρόληψης, προτιμάται ανεξήγητα η κατάσβεση.
Αντί ν’ αυξηθεί η δύναμη του πυροσβεστικού σώματος για να οργανώνονται περιπολίες εντοπισμού εμπρησμών και να επιδίδονται πρόστιμα σε ιδιώτες για παραβάσεις. Αντί να επενδύονται κονδύλια στην απόκτηση μηχανημάτων παρακολούθησης και προειδοποίησης, αντί να δημιουργούνται ζώνες πυροπροστασίας μέσα σε πυκνά δάση, απλώς πανηγυρίζουμε που δεν καήκαμε.
Τουλάχιστον ας λέμε αυτό το «ζήτω» χαμηλόφωνα.
