Μετά από δεκαετίες πτώσης των αεροπορικών ναύλων, το κόστος των πτήσεων έχει εκτιναχθεί. Μάλιστα, η εταιρεία αναλύσεων αερομεταφορών Cirium υπολόγισε πρόσφατα ότι οι τιμές αυξήθηκαν κατά 32% σε σχέση με το 2019, το σημείο αναφοράς του κλάδου πριν την Covid. Ενώ κάποιοι μπορεί να διαφωνούν με συγκεκριμένες εκτιμήσεις, κανείς δεν αμφισβητεί ότι συμβαίνει – τουλάχιστον το ταξιδιωτικό κοινό.
Ο λόγος είναι απλός: πάρα πολλοί άνθρωποι, πολύ λίγα αεροσκάφη. Η χωρητικότητα – βασικά ο αριθμός των αεροπλάνων που μεταφέρουν κόσμο – δεν έχει επιστρέψει ακόμη στο επίπεδο πριν από την πανδημία, ενώ ο αριθμός των ατόμων που ταξιδεύουν είναι σε αυτό το σημείο αναφοράς ή τουλάχιστον πολύ κοντά σε αυτό. Έτσι, με την προσφορά να υστερεί σε σχέση με τη ζήτηση, συνέβη το αυτονόητο και οι ναύλοι αυξάνονται.
Οι άνθρωποι θέλουν να πετάξουν επειδή κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν μια «πολυτέλεια» για λίγους, καθώς οι περισσότερες κυβερνήσεις είχαν επιβάλει απαγορευτικό. Πλέον, η χαλάρωση των περιορισμών έχει πυροδοτήσει μια παγκόσμια «όρεξη» για αεροπορικά ταξίδια. Πολλοί αναλυτές του κλάδου, όπως η TravelMedia θεωρούν την αύξηση απίστευτη, χωρίς να φαίνονται στον ορίζοντα σημάδια κόπωσης.
Το φαινόμενο είναι πιο έντονο σε ορισμένες γενιές από άλλες, καθώς οι 70 και άνω πιστεύουν ότι αν υπάρξει άλλη πανδημία, μπορεί να μην έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν ξανά, οπότε δράττονται της ευκαιρίας. Και τα χρήματα δεν φαίνεται να αποτελούν πρόβλημα. Παρατηρείται συχνά, οι θέσεις πρώτης θέσης και οι business class να πωλούνται πριν από τα εισιτήρια οικονομικής θέσης, σηματοδοτώντας ότι οι υψηλές τιμές δεν είναι αποτρεπτικές.
Η κίνηση έχει ανακάμψει
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA), δήλωσε ότι η κίνηση τον Μάιο είχε φτάσει το 96,1% του ίδιου μήνα το 2019. Οι παγκόσμιες αεροπορικές εταιρείες θα μπορούσαν να έχουν κέρδη 8,8 δις. ευρώ (9,8 δις. δολάρια) φέτος, ένα νούμερο που -όπως υποστηρίζει η IATA- ανέρχεται σε μόλις 2,25 δολάρια για κάθε επιβάτη.
Η ζήτηση δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Ο Εντ Μπαστιάν, διευθύνων σύμβουλος της Delta Air Lines, είπε πρόσφατα σε αναλυτές ότι «ο καταναλωτής είναι σε καλή οικονομική κατάσταση».
Η Delta, η οποία εξυπηρετεί και την Ελλάδα, από τρεις πόλεις των ΗΠΑ, αναμένει ότι η ισχυρή ζήτηση θα συνεχιστεί και θα επεκταθεί πέρα από την παραδοσιακή περίοδο διακοπών στο βόρειο ημισφαίριο σε πολλές αγορές. Την ίδια στιγμή η EasyJet αναφέρει ισχυρά αποτελέσματα τρίτου τριμήνου λόγω της ζήτησης καλοκαιρινών ταξιδιών.
Όμως, όπως υποδηλώνουν τα στοιχεία της IATA, αυτή η ανάκαμψη δεν είναι ομοιόμορφη. Ορισμένα μέρη του πλανήτη συνεχίζουν να υστερούν, ενώ υπάρχουν και τοπικές τάσεις.
Η Ευρώπη βρίσκεται υπό ιδιαίτερη πίεση. Ένα ασθενέστερο ευρώ έναντι του δολαρίου είναι πιθανό να προσελκύσει περισσότερους Αμερικανούς τουρίστες πέρα από τον Ατλαντικό. Παρομοίως, η «επανεμφάνιση» της Κίνας από το τελευταίο της lockdown είναι πιθανό να τραβήξει τους ταξιδιώτες.
Αλλά οι ουρανοί της Ευρώπης είναι κορεσμένοι. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει κλείσει ένα σημαντικό κομμάτι του εναέριου χώρου, ενώ αλλού υπάρχουν προβλήματα με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας. Αυτοί οι περιορισμοί, μαζί με τη δηλωμένη επιθυμία να αποφευχθεί το χάος του περασμένου έτους, ώθησαν πολλούς μεγάλους ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς, συμπεριλαμβανομένων των Air France KLM και Lufthansa, να μειώσουν τη χωρητικότητα. Τα οικονομικά προβλήματα που προηγήθηκαν της Covid σημαίνουν ότι άλλοι απλώς δεν έχουν ανακάμψει.
Αεροπορικές εταιρείες όπως η Air France και η Lufthansa διατηρούν την προσφορά πολύ κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα ώστε να είναι σίγουρες ότι μπορούν να λειτουργήσουν κανονικά τις πτήσεις.
Μια άλλη παράμετρος που έχει ωθήσει τους αερομεταφορείς να περιορίσουν την προσφορά τους ενδέχεται να είναι η έλλειψη πιλότων και πληρωμάτων. Ο Μπαστιάν τόνισε τις «ελλείψεις στην εκπαίδευση πιλότων» ως πρόβλημα για τις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ όταν μίλησε με αναλυτές του κλάδου την περασμένη εβδομάδα.
Ο αντίκτυπος όλων αυτών των τάσεων μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανής σε όποιον κάνει κρατήσεις, καθώς πολλές αεροπορικές εταιρείες έχουν αποκαταστήσει τα δρομολόγια, αλλά έχουν μειώσει τις συχνότητες, επομένως δεν υπάρχουν τόσες πτήσεις όπως παλιά. Γι’ αυτό και τα αεροπορικά εισιτήρια ανέβηκαν τόσο.
Έλλειψη αεροσκαφών
Ο ιρλανδικός κολοσσός Ryanair είναι ένας από τους λίγους που έχουν αυξήσει την μεταφορική ικανότητα καθώς πρόκειται να παραλάβει περίπου 50 νέα αεροσκάφη φέτος. Αναμένει μέτριες αυξήσεις ναύλων στο τρέχον οικονομικό έτος, το οποίο ξεκίνησε την 1η Απριλίου, μετά από μια αύξηση 10% στις τιμές. Η άλλη ιρλανδική εταιρεία Aer Lingus έχει αποκαταστήσει τη χωρητικότητά της στα επίπεδα του 2019, σημειώνοντας ότι οι χρεώσεις της είναι ίδιες με το 2022. Ωστόσο, επισημαίνει ότι ο πληθωρισμός έχει αυξήσει τα κόστη τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Αλλού, μόνο η εταιρεία χαμηλών ναύλων της Ανατολικής Ευρώπης Wizz και η κρατική Turkish Airlines έχουν αυξήσει τον αριθμό των αεροπλάνων στον στόλο τους. Όλοι οι άλλοι έχουν περιορίσει τη χωρητικότητά τους σε σχέση με το 2019, κατά περίπου 20% σε πολλές περιπτώσεις. Συνεπώς υπάρχουν 4% λιγότερες διαθέσιμες θέσεις στις ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες σε σχέση με το 2019.
Ακόμα κι αν οι αεροπορικές εταιρείες επρόκειτο να αυξήσουν τη χωρητικότητά τους, οι κατασκευαστές δεν κατασκευάζουν αρκετά αεροπλάνα. Τα lockdown επιδείνωσαν τις υπάρχουσες καθυστερήσεις στην παραγωγή αεροσκαφών. Ολόκληρη η αλυσίδα εφοδιασμού είναι υπό πίεση.
Το 2018 ο κλάδος υπολόγιζε ότι θα χρειαζόταν 20% επιπλέον αεροσκάφη μέχρι το 2023. Οι κατασκευαστές έχουν προσθέσει 3%, αλλά, άλλοι περιορισμοί έχουν ουσιαστικά εξαλείψει ακόμη και αυτό το κέρδος. Το έλλειμμα είναι πλέον 2.750 αεροπλάνα, δηλαδή 13 – 14% του παγκόσμιου στόλου.
Οι τρέχουσες προσπάθειες για αύξηση της παραγωγής απλώς θα επαναφέρουν τη βιομηχανία στα επίπεδα του 2019, έτσι ώστε το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης να παραμείνει, ενδεχομένως μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Ryanair, Μάικλ Ο’ Λίρι, έχει επικρίνει συχνά την Boeing για καθυστέρηση παραδόσεων, αν και η αεροπορική εταιρεία δεν περίμενε ότι τυχόν έλλειμμα στα 50 περίπου αεροσκάφη που επρόκειτο να παραλάβει φέτος θα επηρεάσει τα καλοκαιρινά δρομολόγια.
Ο Μπαστιάν ανέφερε επίσης στους επενδυτές ότι τόσο η Boeing όσο και η Airbus συνέχισαν να καταγράφουν καθυστερήσεις στις παραδόσεις αεροσκαφών. Συνολικά, είπε ότι το «σημαντικό χάσμα» μεταξύ προσφοράς και ζήτησης θα παραμείνει για «μεγάλο χρονικό διάστημα». Στην πραγματικότητα, λίγοι στον κλάδο βλέπουν τις τρέχουσες τάσεις να αντιστρέφονται σύντομα τονίζοντας ότι τα φτηνά εισητήρια έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Η ζήτηση συνεχίζει υψηλή
Με την προσφορά συμπιεσμένη, οι ναύλοι είναι πιθανό να πέσουν μόνο εάν οι καταναλωτές σταματήσουν να πετούν, ίσως πλέον λόγω οικονομικής στενότητας, αλλά αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει ακόμη, παρά την ύφεση και τον πληθωρισμό
Έτσι, η μόνη επιλογή που απομένει για τους ταξιδιώτες είναι να προσπαθήσουν να έχουν την καλύτερη δυνατή τιμή. Η έγκαιρη κράτηση φαίνεται να είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να γίνει αυτό. Οι αεροπορικές εταιρείες συμβουλεύουν ότι εάν μπορείτε να είστε ευέλικτοι σχετικά με το πότε πετάτε, αυτό θα μπορούσε επίσης να λειτουργήσει προς όφελός των καταναλωτών. Σημειωτέον ότι τα Σαββατοκύριακα και οι Δευτέρες είναι πάντα τα πιο ακριβά δρομολόγια.
Η έρευνα διαφόρων διαδικτυακών και ταξιδιωτικών εφαρμογών για προσφορές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες εάν είστε ευέλικτοι σχετικά με το πότε και πώς θα φτάσετε στον προορισμό σας.
Όπως και να το κάνετε, οι μέρες των εξαιρετικά φθηνών πτήσεων φαίνεται να έχουν αναχωρήσει –προς το παρόν τουλάχιστον- και μαζί τους έφυγαν οι εκπτώσεις της τελευταίας στιγμής.
