SOS από τα νοσοκομεία του Ανατολικού Αιγαίου: Υποστελέχωση και ασθενοφόρα για δείγμα

Θα ρίσκαρε ένας ξένος τουρίστας να ταξιδέψει σε ελληνικό νησί- τουριστικό προορισμό-παράδεισο, το καλοκαίρι, αν γνώριζε ότι η μοναδική δομή υγείας, που διαθέτει, δεν έχει γενικό παθολόγο; Ότι ο ένας και μοναδικός παιδίατρος έχει άδεια; Ότι το ακτινολογικό δεν μπορεί να λειτουργήσει, επειδή ο ακτινολόγος είναι σε αναρρωτική;
Θα αποτολμούσε να κάνει διακοπές στην Κω, την Λέρο, την Πάτμο, την Κάλυμνο γνωρίζοντας τις -διαχρονικά κι αθροιστικά- τεράστιες ελλείψεις, στο «διάτρητο» δημόσιο σύστημα Υγείας, που ανέδειξε προ ημερών κι η γαλλική Le Monde (σε άρθρο της με τίτλο «Στα ελληνικά νησιά υπάρχουν τουρίστες αλλά όχι γιατροί»), υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «οι πρώτες εβδομάδες του καλοκαιριού σημαδεύτηκαν από μία σειρά ατυχημάτων και τραγωδιών (στην Κω, στην Εύβοια, στη Λέσβο) που μαρτυρούν την μεγάλη έλλειψη γιατρών και ασθενοφόρων σε πολλά από τα ελληνικά νησιά, των οποίων ο πληθυσμός δεκαπλασιάζεται κατά την θερινή περίοδο»;

«Όχι», απαντά απνευστί, χωρίς να διστάσει, στο ΒΗΜΑ, ο Γιάννης Λαμπαδοχίτης, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο Κυλίτσειο Νοσοκομείο Χίου. Όταν λοιπόν ο Ευρωπαίος, που «δεν είναι χύμα, όπως ο Έλληνας», κοιτάζει τα δεδομένα και τα «αμείλικτα νούμερα των νησιών στην Ελλάδα, και θέλει ασφάλεια και ιατρική κάλυψη, προφανώς αποτρέπεται. Θα επιλέξει να πάει διακοπές κάπου αλλού», προσθέτει, παρότι διευκρινίζει ότι «στη Χίο δεν είμαστε ούτε Κως, ούτε Ρόδος. Γιατί ειδικά στην Κω η κατάσταση είναι τραγική. Το νησί, από τις »ναυαρχίδες» του τουρισμού, υποδέχεται εκατομμύρια τουρίστες και οι ελλείψεις στο νοσοκομείο είναι έως κι εγκληματικές».

Τρομακτικές οι ελλείψεις στην Κω

«Δεν είναι επικίνδυνα μόνο για τον τουρίστα, σε μια ιδιαιτέρως παρατεταμένη τουριστική σεζόν -γιατί στην Κω ξεκινά Απρίλη και λήγει τον Νοέμβρη. Είμαστε ο 4ος πιο δημοφιλής τουριστικός περιορισμός. Αυτή τη στιγμή φιλοξενούμε περί το 1 εκατομμύριο τουρίστες στο νησί. Και σε αυτούς, προσθέστε τους εποχικούς εργαζομένους, για τους οποίους ενοικιάζονται ολόκληρα παλιά ξενοδοχεία για να διαμένουν, συν τους μετανάστες-πρόσφυγες των hot spot. Επικίνδυνη η διαμονή στο νησί είναι και για τους μόνιμους 40.000 κατοίκους, 360 ημέρες το χρόνο. Όλους μας καλύπτει ένα νοσοκομείο, το οποίο έχει τρομακτικές ελλείψεις», επιβεβαιώνει στο ΒΗΜΑ η Γαρυφαλιά Καρανάσιου, Πρόεδρος εργαζομένων νοσοκομείου στην Κω.

«Καταρχάς, υπάρχουν ελλείψεις σε βασικές ειδικότητες. Το νοσοκομείο δεν διαθέτει παθολόγο», αποκαλύπτει. «Μας επισκέπτεται μια στο τόσο από άλλο νησί ή την Αθήνα ένας παθολόγος. Είναι “λαχείο” αν θα βρίσκεται στο νοσοκομείο, όταν υπάρχει ανάγκη. Έχουμε επίσης έναν παιδίατρο κι έναν ακτινολόγο. Αν αρρωστήσουν ή πάρουν άδεια; Μένει ξεκρέμαστο το νοσοκομείο. Ούτως ή άλλως, είναι αδύνατο να εφημερεύει 30 μέρες το μήνα ένας γιατρός».

«Περιστατικά» δεν συμβαίνουν μόνο το καλοκαίρι, ούτε οι ανάγκες εντοπίζονται αποκλειστικά κατά τους 8 τουριστικούς μήνες, ξεκαθαρίζει η κυρία Καρανάσιου. «Ανάγκες υπάρχουν χειμώνα- καλοκαίρι. Περιστατικά που θα έπρεπε να αντιμετωπιστούν επί τόπου, δεν μπορούν. Γι’ αυτό η Κως έχει τις περισσότερες διακομιδές στην Αθήνα ή την Κρήτη, 2-3 την ημέρα (με πτητικά μέσα), που φτάνουν τα 20.000 ευρώ κόστος έκαστη. Κατά την αναμονή ή τη μεταφορά, έχουν χαθεί όμως ανθρώπινες ζωές. Και πανάκριβη ιδιωτική ασφάλεια να έχεις. Αν δεν σε αναλάβουν επί τόπου, είναι δώρο άδωρο».

Μετά τον ντόρο που προκλήθηκε με τη γυναίκα που «έσβησε» ενώ μεταφερόταν με καρότσα, επειδή το ένα και μοναδικό ασθενοφόρο ήταν απασχολημένο σε άλλο περιστατικό στο νησί, οδηγοί ταξί στην Κω προθυμοποιήθηκαν να «στρατολογηθούν» για τις διακομιδές ασθενών κι έκτακτων περιστατικών.

«Δεν χρειαζόμαστε οδηγούς στο ΕΚΑΒ. Έχουμε ανάγκη από διασώστες»

«Δυο επιπλέον ασθενοφόρα παραμένουν ακινητοποιημένα στο νησί, επειδή δεν υπάρχει προσωπικό. Το ζήτημα, πρέπει να καταλάβουμε, δεν λύνεται ούτε με ταξιτζήδες, ούτε με τους φαντάρους, ούτε με τους πυροσβέστες, που αποφασίστηκε πρόσφατα», υποστηρίζει η κυρία Καρανάσιου. «Δεν χρειαζόμαστε οδηγούς στο ΕΚΑΒ. Έχουμε ανάγκη από διασώστες. Όταν έχουμε έναν ακρωτηριασμό στην άλλη άκρη του νησιού, ποιος θα διακόψει την αιμορραγία; Ο φαντάρος; Αυτά είναι επικίνδυνα πράγματα».
«Υπάρχουν ευθύνες που βαραίνουν όλες τις κυβερνήσεις. Το πρόβλημα δεν λύθηκε από καμία», προσθέτει η Πρόεδρος εργαζομένων νοσοκομείου στην Κω, η οποία έχει παρακολουθήσει προεκλογικώς να παρελαύνουν «όλοι τους, από όλα τα κόμματα, από το νησί» και φεύγοντας «να αφήνουν πίσω τους την κατάσταση ως έχει. Ο κόσμος όμως στην Κω είναι απελπισμένος και φοβισμένος, μην τον βρει η κακιά η ώρα».

Στο μεταξύ, ενώ το νησί καλείται να ανταπεξέλθει και στο 1 εκατομμύριο τουριστών, «πρέπει συγχρόνως να καλύπτει τις ιατρικές ανάγκες των γύρω μικρών νησιών, όπως η Νίσυρος κι η Κάλυμνος».

«Η κατάσταση, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι με μια λέξη “καρμανιόλα”. Και το ελάχιστο προσωπικό είναι ταλαιπωρημένο. Τρέχει και δεν φτάνει. Ο κόσμος στο νοσοκομείο μάς φωνάζει “δεν βρίσκω γιατρό, σώστε με, βοηθήστε με!”. Πώς να τους βοηθήσουμε, όταν δεν υπάρχει το αρμόδιο προσωπικό; Αυτή την κατάσταση ψηφίσανε. Αυτό θα είναι το νέο ΕΣΥ, την ώρα που υπάρχει επιτακτική ανάγκη για μόνιμο προσωπικό».

«Παραφωνία», αποτελεί το Κέντρο Υγείας Αντιμάχειας, δίπλα στο αεροδρόμιο, όπου «ένας γιατρός ολομόναχος», σαν τον Δον Κιχώτη, παλεύει τα πρωτοβάθμια περιστατικά. «Τι να προλάβει; Πόσο θα αντέξει; Υπάρχουν σοβαρές πολιτικές ευθύνες για αυτή την κατάσταση».

«Αν είσαι στη Λέρο, είναι μην σου τύχει το κακό»

Στη Λέρο, νησί με 17.000 κατοίκους πληθυσμό, ο οποίος με τους τουρίστες το καλοκαίρι διπλασιάζεται, πολύ συχνά «δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα», σύμφωνα με τον Γιώργο Τσουκαλά, παθολόγο στο Κρατικό Θεραπευτήριο-Γενικό Νοσοκομείο-Κέντρο Υγείας Λέρου, και Πρόεδρο της ‘Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών Πάτμου, Λέρου, Λειψών κι Αγαθονησίου, «επειδή καταρχάς δεν έχουμε γενικό γιατρό. Ούτε έναν! Δεν έχουμε νευρολόγο. Έχουμε μια αναισθησιολόγο, που δεν μπορεί να πάρει άδεια, κι έναν νεφρολόγο, που βγαίνει σε σύνταξη τον Αύγουστο. Επίσης, δεν έχουμε οδοντίατρο. Μια λέξη, αν είσαι στη Λέρο, είναι μην σου τύχει το κακό!».

Η κατάσταση στον νησί μπορεί να γίνει επικίνδυνη για έναν επιπλέον λόγο, είτε για μόνιμο κάτοικο, είτε για παραθεριστή, προσθέτει: «Δεν διαθέτουμε ΜΕΘ. Πρέπει ο ασθενής να προλάβει να μεταφερθεί στη μια ΜΕΘ της Ρόδου, κι αν υπάρχει ελεύθερη κλίνη, στη Σάμο ή στην Κρήτη… Θα προλάβει; Να σημειωθεί, δεν έχουν ΜΕΘ ούτε η Κως, ούτε η Κάλυμνος».

Πρόβλημα εντοπίζεται και με το ΕΚΑΒ, ενώ, για τις διακομιδές των σοβαρών περιστατικών, το ελικόπτερο, με έδρα τη Ρόδο, «συχνά βρίσκεται αλλού. Οπότε μένουμε στον “αέρα”».

Ως πρόεδρος των νοσοκομειακών γιατρών, μεταξύ άλλων νήσων, της Πάτμου, ο κ.Τσουκαλάς σχολιάζει ότι προβλήματα δημιουργούνται και στο κοσμοπολίτικο νησί, καθώς το Κέντρο Υγείας Πάτμου παραμένει «εξαιρετικά υποστελεχωμένο, παρόλο που τα τελευταία δύο χρόνια απέκτησε καρδιολόγο και παιδίατρο. Το καλοκαίρι δεν μπορούν όμως να βγουν οι εφημερίες, αν δεν μετακινηθεί ιατρικό προσωπικό από την Αθήνα ή την Λέρο, η οποία επίσης αντιμετωπίζει προβλήματα, λόγω ελλείψεων. Κι επειδή συμβαίνουν σωρηδόν έκτακτα περιστατικά, συνεχώς εισέρχεσαι σε μια διαδικασία ριψοκίνδυνη, θα την χαρακτήριζα, για να μην πω κάτι βαρύτερο. Είμαστε στον 21ο αιώνα, οι μονάδες υγείας θα έπρεπε να είναι πλήρως επανδρωμένες και τα νησιά να είναι θωρακισμένα, αντί το δημόσιο σύστημα Υγείας να έχει καταρρεύσει, με τη σφραγίδα όλων των πρόσφατων κυβερνήσεων».

Το μοναδικό νοσοκομείο της Χίου, το Κυλίτσειο, καλείται να προσφέρει εκτός τουριστικής σεζόν υπηρεσίες σε 52 χιλιάδες μόνιμους κατοίκους, καθώς και σε 3 χιλιάδες περίπου φοιτητές, ένστολους και μετανάστες-πρόσφυγες. Το καλοκαίρι πρέπει να ανταποκριθεί σε 100.000 άτομα. «Αυτό όμως είναι αδύνατο», τονίζει ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων του, Γιάννης Λαμπαδοχίτης.

Κι ενώ σε άλλα νησιά, όπως η Σάμος, η κατάσταση είναι χειρότερη από της Χίου, καθώς απουσιάζουν βασικές ειδικότητες («έχουν ένα παθολόγο κι ένα παιδίατρο μόνο, κάτι που είναι ακραίο») , και στην Χίο «είμαστε πρωταθλητές των ελλείψεων. Υπάρχει παντελής έλλειψη πρωτοβάθμιας υγείας», υπογραμμίζει ο συνομιλητής μας.
«Έχουμε ένα Κέντρο Υγείας αστικού τύπου, που διαθέτει τρεις γιατρούς, εκ των οποίων οι δυο συνταξιοδοτούνται». Γι’ αυτό το λόγο οι αναμονές στο καρδιολογικό τμήμα είναι από 7 μήνες έως 10 μήνες και για τον οφθαλμίατρο μίνιμουμ το 8μηνο».

Στα όριά του το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό

Στη Χίο οι ελλείψεις «χτυπούν», προσθέτει, εξαιρετικά βασικές ειδικότητες, όπως του ενδοκρινολόγου, του ρευματολόγου, του δεύτερου νευρολόγου και του αιματολόγου, των ψυχιάτρων κ.ο.κ.

Η υποστελέχωση σε βοηθητικό προσωπικό, όπως οι βοηθοί θαλάμου και οι τραυματιοφορείς, χαρακτηρίζεται με μια λέξη από τον κ. Λαμπαδοχίτη «τραγική». Οι ελλείψεις νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού «ξεπερνούν το 40%».

«Η εργασιακή εξουθένωση των συναδέλφων “χτυπάει κόκκινο”, εξαιτίας των ανύπαρκτων προσλήψεων, των συνταξιοδοτήσεων και των απαραδέκτων συνθηκών εργασίας, αφού καλούνται σε συνεχείς μετακινήσεις από πόστο σε πόστο ή ακόμη και διπλά πόστα, με αύξηση του κινδύνου για τη μη έγκαιρη αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών αλλά και της καταπόνησης της υγείας των ίδιων των εργαζομένων», σημειώνει ο κ. Λαμπαδοχίτης στο επικαιροποιημένο υπόμνημα, με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Νοσοκομείο Χίου, το οποίο συνέταξε, στις 11 Ιουλίου.

Εκεί διαβάζουμε ότι και το ακτινοδιαγνωστικό τμήμα, από τα πλέον σημαντικά εν μέσω θέρους, παραμένει υποστελεχωμένο, με παροπλισμένο το μαγνητικό τομογράφο, χωρίς μαστογράφο, ενώ οι δύο εναπομείναντες ακτινολόγοι του αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες και «καλούνται να εφημερεύουν με εντέλλεσθε».
Την περίοδο δε που διανύουμε, «το λιγοστό προσωπικό του είναι στο όριο ασφαλείας, αφού από τις 20 οργανικές θέσεις ακτινοχειριστών καλύπτονται μόλις οι 11, στους οποίους αναλογούν συνολικά 6 στον αριθμό θέσεις ευθύνης. Έτσι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις μεγάλες ανάγκες του πληθυσμού, 24ώρες το 24ωρο 365 ημέρες το χρόνο».

Σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στατιστικά του ΕΚΑΒ Χίου, οι επικίνδυνες ελλείψεις του οποίου ήρθαν στο φως με τον χειρότερο τρόπο πρόσφατα στη χώρα, κατά την χειμερινή περίοδο εξυπηρετούνται 160-180 επείγοντα περιστατικά μηνιαίως, ενώ τους θερινούς μήνες περισσότερα από 280-300 περιστατικά τον μήνα.

«Για να καλύψει στο ελάχιστο τις ανάγκες της πόλης πρέπει να διαθέτει στη δύναμη του 2 ασθενοφόρα το 24ωρο. Αυτό μεταφράζεται σε 22 ενεργούς διασώστες -χωρίς απρόοπτα, αναρρωτικές κ.ά.-, ενώ για την κάλυψη ολόκληρου του νομού πρέπει να λειτουργήσουν σε 24ωρη βάση τα ασθενοφόρα του Κέντρου Υγείας Πυργίου, και των αγροτικών πολυδύναμων ιατρείων Αμανής και Καρδαμύλων».

Η νέα πράξη νομοθετικού περιεχομένου που προβλέπει τη στελέχωση των ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ και των Κέντρων Υγείας με οδηγούς από το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος, («σε περίοδο που η Χίος είναι στο “κόκκινο” για κίνδυνο πυρκαγιών»), το στρατιωτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και οδηγούς των ΟΤΑ, «εκτός από απαράδεκτη είναι και επικίνδυνη», τονίζεται στο ίδιο υπόμνημα.

«Με άλλα λόγια, αναλαμβάνεις ρίσκο διαμένοντας ή παραθερίζοντας στα νησιά μας. Θες να το αναλαμβάνεις; Τότε, δυστυχώς, όλα τα σενάρια είναι πιθανά», συνοψίζει ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων του νοσοκομείο Χίου.