Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν «δεσμεύτηκε» για μία ακόμα φορά ότι θα προωθήσει το τουρκικό αίτημα για τον εκσυγχρονισμό 80 F-16 στην έκδοση Viper και την αγορά 40 ακόμα νέων αεροσκαφών. Διατηρώντας τον αστερίσκο της έγκρισης του Κογκρέσου. Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «δεσμεύτηκε» για προώθηση του πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, με τον αστερίσκο της έγκρισης από την τουρκική Βουλή. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι η Ελλάδα θα έχει σύντομα «κάποιες θετικές ειδήσεις για το πώς οι ΗΠΑ προτίθενται να ενισχύσουν περαιτέρω τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις», με την Αθήνα να περιμένει την απαντητική επιστολή (LoA) για την απόκτηση των μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 που όπως έχει γίνει γνωστό έχει πάρει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις από το Κογκρέσο χωρίς αστερίσκους. Και η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ δείχνει να ξεκλειδώνει εξελίξεις, στέλνοντας σαφή μηνύματα για ισορροπίες.
Ο Πρωθυπουργός στο Βίλνιους εμφανίστηκε δε ιδιαίτερα προσεκτικός στις εκφράσεις του όσον αφορά τα τουρκικά F-16, προσαρμοζόμενος στο «θετικό κλίμα» στα ελληνοτουρκικά και λέγοντας ότι «το τι κάνουν οι ΗΠΑ με την Τουρκία είναι κάτι το οποίο, όπως καταλαβαίνετε, εμάς μας αφορά μόνο έμμεσα» για να προσθέσει πως «είναι κοινός τόπος ότι οι εξοπλισμοί οι οποίοι δίνονται σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά άλλων χωρών μελών της Συμμαχίας».
Με τα εξοπλιστικά να αποτελούν μέρος του ευρύτερου διπλωματικού παζαριού και των στρατηγικών σχέσεων με τις ΗΠΑ, που μεταφράζονται και σε συγκεκριμένα συμβόλαια. Ενώ την ίδια στιγμή τα εξοπλιστικά συμβόλαια αξιολογούνται και ως συμβολή στην ενίσχυση της άμυνας του ΝΑΤΟ. Χαρακτηριστική η αναφορά Μπάιντεν στο CNN πριν από τη Σύνοδο Κορυφής ότι «η Τουρκία αναζητά τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16. Και ο έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στην Ελλάδα αναζητά επίσης κάποια βοήθεια» και «προσπαθώ ειλικρινά, είναι να συγκεντρώσω μια μικρή κοινοπραξία εδώ, όπου ενισχύουμε το ΝΑΤΟ όσον αφορά τη στρατιωτική ικανότητα τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας, και επιτρέπουμε στη Σουηδία να εισέλθει». Δήλωση που παρέπεμπε σαφώς σε ισορροπίες.
Μετά τη Σύνοδο του Βίλνιους οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι για την Ελλάδα τουλάχιστον έχει ανοίξει ο δρόμος για τα F-35 αφού το παιχνίδι των ισορροπιών ανάμεσα σε Αθήνα και Αγκυρα έγινε – όπως δείχνουν οι εξελίξεις – πιο εύκολο. Σύμφωνα με πληροφορίες, παράλληλα με την προώθηση της συμφωνίας για τα F-35, οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις αναμένουν να ενταχθούν και σε πρόγραμμα για τη δωρεάν προμήθεια πλεονάζοντος εξοπλισμού και πολεμικού υλικού από τις αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις.
Οπλο στρατηγικού χαρακτήρα
Ανώτατες στρατιωτικές πηγές υπερασπίζονται με έμφαση τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα απόκτησης των F-35 σημειώνοντας ότι τα επόμενα χρόνια οι χώρες που ανήκουν στο δυτικό στρατόπεδο θα χωρίζονται σε αυτές που έχουν και σε αυτές που δεν έχουν τo συγκεκριμένο μαχητικό. Ο μέχρι στιγμής σχεδιασμός θέλει τα F-35 να προγραμματίζεται να στεγαστούν στην 117 πτέρυγα μάχης στη βάση της Ανδραβίδας. Σύμφωνα με τους υπέρμαχους των F-35, το συγκεκριμένο όπλο φέρνει την ελληνική αεροπορία σε νέο επίπεδο, ενισχύοντας σημαντικά και τον ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Οπως υποστηρίζουν, η αναβάθμιση των δυνάμεων της Ελλάδας συμβάλλει και στην περαιτέρω αναβάθμιση του συμμαχικού της ρόλου, καθώς χαρακτηρίζουν τα F-35 όπλο στρατηγικού χαρακτήρα δεδομένων των αποστολών που μπορούν να λάβουν μέρος και ως εκ τούτου δημιουργούν ένα νέο κεφάλαιο στην ελληνική αεροπορία, στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην περιοχή, μετά και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ενα πλαίσιο κρίσιμο για την Ουάσιγκτον.
Ελληνικό προβάδισμα
Η ελληνική αεροπορία σύμφωνα με τους στρατιωτικούς έχει ήδη κάνει σημαντικά βήματα μπροστά και έχει προβάδισμα στο οπλοστάσιό της έναντι τις τουρκικής αεροπορίας, εάν υποθέσει κανείς ότι υπάρχει επιστροφή σε σκηνικό έντασης, με τα F-35 να ενισχύουν την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας ακόμα περισσότερο. Υπενθυμίζεται ότι ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα της απόκτησης των 24 Rafale, έχοντας ήδη παραλάβει τα 16, ενώ συνεχίζεται και το πρόγραμμα αναβάθμισης 83 F-16 σε Viper, με το πρόγραμμα να ολοκληρώνεται το 2027 και να έχουν ήδη παραληφθεί τα οκτώ. Οσον αφορά τα F-35, το αίτημα της Αθήνας αφορά 20 αεροσκάφη με επιλογή για ακόμα 20. Με τους ειδικούς ωστόσο να επισημαίνουν ότι η Αθήνα θα πρέπει να προβλέψει να έχει τη δυνατότητα και τη συνέπεια να αντιμετωπίσει το κόστος κύκλου ζωής των όπλων αυτών το οποίο ανέρχεται σε περίπου 2,5 φορές το κόστος κτήσης.
Σε αυτό το πλαίσιο και με δεδομένο ότι η Τουρκία πριν από μερικά χρόνια ήταν στο πρόγραμμα απόκτησης 100 F-35 χωρίς όρους, μάλιστα, οι ενδείξεις ότι η Αγκυρα θα ξεκλειδώσει το αίτημα της για τα F-16 δεν θεωρείται ότι μεταβάλλει τις ισορροπίες που γέρνουν υπέρ της Αθήνας. Με την τουρκική πλευρά να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην αεροπορία της όσο δεν παίρνει το πράσινο φως για την αναβάθμιση.
Ανοιχτή γραμμή
Το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις άλλωστε αποτυπώθηκε και στη συνάντηση των υπουργών Αμυνας των δύο χωρών, Νίκου Δένδια και Γιασάρ Γκιουλέρ που συμφώνησαν να προχωρήσουν τόσο στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης όσο και για μία ανοιχτή γραμμή μεταξύ τους για ό,τι χρειαστεί από εδώ και στο εξής. Στο πρόγραμμα πρέπει να θεωρείται βέβαιη και η ανταλλαγή επισκέψεων, με την «αμερικανική βοήθεια» και στις δύο χώρες να απαιτεί κινήσεις που θα στέλνουν μήνυμα σταθερότητας στην περιοχή και ενίσχυσης του ΝΑΤΟ.
Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»
