Ραντεβού το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη, έδωσαν την Πέμπτη μετά την διμερή συνάντηση τους στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους. Τη συνάντηση που ακολούθησε τον ενάμισι χρόνο σιωπής και πολεμικής ρητορικής, αφού η τελευταία φορά που τα είπαν από κοντά ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν στην Κωνσταντινούπολη το Μάρτιο του 2022.
Το ραντεβού στο Βίλνιους ακολούθησε τους φονικούς σεισμούς στην Τουρκία με τον Ερντογάν να έχει καταφέρει να γίνει για μία ακόμα φορά ο σταρ της Συνόδου Κορυφής.
Ακόμα και αν ανέλαβε δεσμεύσεις που σίγουρα η υλοποίηση τους θα εξαρτηθεί και από όσα περιμένει από την απέναντι πλευρά. Δηλαδή τις ΗΠΑ κυρίως.
Ελλάδα – Τουρκία
Οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας δείχνουν να είναι ιδιαίτερα σημαντικές για το παζλ της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, με τις ΗΠΑ να μην θέλουν υψηλούς τόνους. Ως εκ τούτου αρκετοί ήταν οι διπλωμάτες που την Τετάρτη σημείωναν ότι οι δύο πλευρές δεν είχαν στο μυαλό τους το χειρότερο σενάριο, αλλά όλα ήταν σενάρια επιτυχίας.
Η συνάντηση είχε προγραμματιστεί να διαρκέσει 30 λεπτά και διήρκεσε μία ώρα και κάτι, όπως έλεγαν οι συνεργάτες του Μητσοτάκη.
Τα δύσκολα
Στην αίθουσα τέθηκαν και ζητήματα δύσκολα, όπως οι καχυποψία της Αθήνας περί τουρκικής παρέμβασης στην Θράκη, όπως υποστήριξε ο Μητσοτάκης, αποφεύγοντας να αποκαλύψει τι απάντηση έλαβε από την απέναντι πλευρά.
Τα θέματα δεν είχαν σημασία, έλεγε τουρκική πηγή στο vima.gr, το ζήτημα είναι πως είχαν αποφασίσει να κάνουν το βήμα και τίποτα να μην απειλήσει τις εξελίξεις.
Τρεις άξονες
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε τρεις άξονες πάνω στους οποίους θα οικοδομηθεί η επόμενη μέρα στα ελληνοτουρκικά. Με πρώτο τον πολιτικό διάλογο υπό την καθοδήγηση των δύο ΥΠΕΞ που «θα τεθούν τα σημαντικά, τα βαριά γεωπολιτικά ζητήματα», με σημαντικότερο τη διαφορά της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Δεύτερος άξονας τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που μπορούν να αποδώσουν περισσότερους καρπούς. Και τρίτος άξονας η «θετική ατζέντα».
Ο ρόλος των υπουργών Εξωτερικών
Απαντώντας σε ερώτηση του Βήματος για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων ο Μητσοτάκης σημείωσε ότι «στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου στο οποίο εμπίπτουν οι διερευνητικές είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε το επίπεδο των συζητήσεων και στο πλαίσιο των υπουργών, όχι μόνο των εκπροσώπων σε διερευνητικές εντολές». Ξεκαθάρισε ότι «δεν λύθηκαν ως διά μαγείας τα προβλήματα» και ακόμα και αν η Αθήνα δεν ξεχνά τα όσα έγιναν τα προηγούμενα χρόνια δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξη ότι μπορεί να ξεκινήσει μία νέα σελίδα, χωρίς οι δύο πλευρές να βρίσκονται σε διαρκές καθεστώς έντασης.
«Έστω και αν δεν μπορούμε άμεσα ή στο προβλέψιμο μέλλον να λύσουμε τη μία βασική μας διαφορά που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών» όπως επεσήμανε ο πρωθυπουργός. «Να μην είμαστε στα κόκκινα ως προς την δραστηριότητα των Ενόπλων Δυνάμεων» τόνισε για να προσθέσει ότι η οδός των ΜΟΕ, η οποία άτυπα έδωσε συγκεκριμένα δείγματα γραφής και τους τελευταίους μήνες είναι κάτι που μπορεί να αξιοποιηθεί ώστε και στο μέλλον «με αμοιβαίες κινήσεις καλής θέλησης να εκτονώνουμε πιθανές εστίες μελλοντικής έντασης και να υπάρχει και ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας ώστε αν προκύψει δυσκολία πρόβλημα» και να μην υπάρχει ο κίνδυνος κλιμάκωσης.
Και αν ο Μητσοτάκης μιλούσε προεκλογικά για τη Θράκη, ο Ερντογάν πριν το Βίλινιους είχε θίξει το ζήτημα των ελληνικών εξοπλιστικών με την Τουρκία οργισμένη για την συμφωνία των ΗΠΑ με την ελληνική κυβέρνηση για τα F35 και την έντονη διαφωνία της Αθήνας για την παράδοση αμερικανικών F16 στην Τουρκία– η οποία «σημαδεύθηκε» από την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο.
Τα όπλα στα θηκάρια
Σε αυτή τη συνάντηση ωστόσο τα «όπλα» δεν βγήκαν από τα συρτάρια. Το θέμα έμεινε κλειστό και ο Μητσοτάκης υποστήριξε ότι το θέμα των F16 είναι μία αμερικανο-τουρκική υποθεση, αν και σημείωσε ότι δεν μπορεί μία χώρα σύμμαχος του ΝΑΤΟ να στρέφεται σε βάρος μίας άλλης σύμμαχης χώρας. Και ο νοών νοείτο.
«Το τι κάνουν οι ΗΠΑ με την Τουρκία είναι κάτι το οποίο μας αφορά έμμεσα. Αυτο το οποιο μπορώ να πω είναι ότι η στάση του Κογκρέσου στο ζήτημα αυτό ειναι γνωστή, δεν θέλω να πω τίποτα περισσότερο.. Νομίζω ότι είναι κοινός τόπος πως οι εξοπλισμοί που δίνονται σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά άλλων χωρών της Συμμαχίας».
Αναμένονται νέα
Στις ειδήσεις που έδωσε ήταν ότι η Ελλάδα περιμένει θετικές ειδήσεις από την Ουάσιγκτον για την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, με όλων το μυαλό να πηγαίνει στην απάντηση για από τις ΗΠΑ για τα F-35.
Με το «ναι» που είπε ο Ταγίπ Ερντογάν στην υπογραφή του πρωτοκόλλου για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, άνοιξε και την πόρτα της Άγκυρας προς την Δύση, την οποία είχε εγκαταλείψει δω και αρκετό καιρό. Πριν από την θετική του απάντηση ωστόσο για τη Σουηδία, είχε φροντίσει να αναφερθεί και στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Υπέρ της προσέγγισης ΕΕ – Τουρκίας τάχθηκε και ο Μητσοτάκης σημειώνοντας ωστόσο ότι Αθήνα και Λευκωσία κάθονται στο τραπέζι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και «είναι προφανές ότι η βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας με την Ε.Ε σίγουρα σχετίζεται με την αποψη που έχουν οι δύο χώρες για την πρόοδο την οποία μπορούμε να πετύχουμε».
