Σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε το βράδυ της Δευτέρας η είδηση σχετικά με την απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να ανάψει «πράσινο φως» για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, με τον Γενικό Γραμματέα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ να χαρακτηρίζει την εν λόγω μέρα «ιστορική».
Η απόφαση αυτή, φυσικά, ταράζει τα διπλωματικά νερά και δημιουργεί νέες ισορροπίες, επηρεάζοντας τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία, τα Ελληνοτουρκικά, ενώ από τη συμφωνία αυτή ίσως να γεννιέται ένας νέος Ερντογάν, με κλίση προς τη Δύση (ΗΠΑ – ΝΑΤΟ) και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθόλα διαφορετικός σε σχέση με το πρόσωπο που έχει δείξει τα τελευταία χρόνια.
Βέβαια, πίσω από μια τέτοια απόφαση «κρύβονται» ορισμένα ανταλλάγματα-διαβεβαιώσεις που πήρε ο Τούρκος Πρόεδρος, τα οποία, σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ, Παναγιώτη Ιωακειμίδη, εντοπίζονται σε τρία πεδία.
Τα ανταλλάγματα
Το πρώτο κέρδος της χώρας εντοπίζεται στο πεδίο της τρομοκρατίας. Ειδικότερα, όπως τονίζει ο κ. Ιωακειμίδης η Τουρκία «πήρε πιο αυστηρές διατυπώσεις όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας από την Σουηδία αλλά και από το ΝΑΤΟ, διότι η συμμαχία ορίζει για πρώτη φορά ένα coordinator για την τρομοκρατία κάτι που ανταποκρίνεται στη λογική του Ερντογάν». Φυσικά, από το «παζάρι» του Ερντογάν δεν θα έλειπαν τα πολυπόθητα F-16, με το «ναι» στη Σουηδία να ανοίγει το δρόμο για την απόκτηση των μαχητικών. Το τρίτο, και πιο πρόσφατο αίτημα του Ερντογάν, αφορά το «ξεπάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ. «Ο Ερντογάν πήρε διαβεβαιώσεις όσον αφορά την ενταξιακή διαπραγμάτευση της Τουρκίας στην ΕΕ. Η Σουηδία δεσμεύεται ότι θα στηρίξει την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων», υπογραμμίζει ο καθηγητής.
Όσον αφορά τις σχέσεις Τουρκίας και ΕΕ, αξίζει να αναφερθεί ότι πριν από την γνωστοποίηση της απόφασης του Ερντογάν για την Σουηδία, ο Τούρκος Πρόεδρος είχε συνάντηση με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, κατά την οποία ο πρώτος πήρε διαβεβαιώσεις από τον δεύτερο ότι κατά τον στρατηγικό διάλογο που θα γίνει για την Τουρκία το φθινόπωρο, θα συζητηθεί το θέμα τον ενταξιακών διαπραγματεύσεων, με το ενδεχόμενο να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην εν λόγω υπόθεση.
Στροφή Ερντογάν προς της Δύση και την ΕΕ
Σύμφωνα με τον κ. Ιωακειμίδη, από τη συμφωνία αυτή πιθανώς να προκύπτει ένας νέος Ερντογάν που «πάει» προς την Δύση. «Βλέπουμε έναν Ερντογάν νούμερο τρία. Είχαμε τον νούμερο ένα της πρώτης περιόδου που ήταν υπέρ της ευρωπαϊκής ένταξης. Τον νούμερο δύο που ήθελε την κυριαρχία στον ισλαμικό κόσμο, την Μέση Ανατολή και τη Ρωσία. Ο νούμερο τρία επανέρχεται μεν στην Δύση αλλά και στην ΕΕ, αλλά με σημαντικά περιθώρια αυτονομίας που να επιτρέπουν στην Τουρκία να λειτουργεί ως περιφερειακή δύναμη».
Τα ραγίσματα στη σχέση Ρωσίας – Τουρκίας
Όπως αναφέρει ο ομότιμος καθηγητής, η ένταση στις σχέσεις Ρωσίας – Τουρκίας είχαν αρχίσει να εκδηλώνεται εδώ και καιρό. «Ο Ερντογάν παρέδωσε ουκρανούς αιχμαλώτους στον Ζελένσκι κάτι που παραβίασε σχετική συμφωνία που είχε με την Ρωσία, ενώ στήριξε την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και υποσχέθηκε νέο εξοπλισμό στον Ζελένσκι κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Μόσχας». Πάντως, ο ίδιος εκτιμά πως τα γεγονότα αυτά μαζί με την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία, δεν συνεπάγονται μια μια ολοκληρωτική ρήξη. «Πιθανώς να μπαίνουμε σε μια νέα φάση», αναφέρει.
Το κέρδος της Αθήνας και η εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων
Η εκτίμηση του κ. Ιωακειμίδη είναι ότι όσο περισσότερο ο Ερντογάν πλησιάζει στη Δύση και την Ευρώπη τόσο καλύτερο είναι για την Ελλάδα, ενώ η επιθυμία για ένταξη στην ΕΕ, μπορεί να λειτουργήσει για την Αθήνα ως διπλωματικό όπλο, άμεσα εξαρτημένο, όμως, με τον τρόπο που θα το διαχειριστή. «Αν έχει (σ.σ. Ο Τούρκος Πρόεδρος) στρατηγικό στόχο την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, αυτό προσφέρει στην Ελλάδα ένα τεράστιο διπλωματικό όπλο. Διότι οποιαδήποτε προσέγγιση στην Ευρώπη περνάει από την Αθήνα. Με άλλα λόγια η Αθήνα έχει και ρόλο και λόγο σε αυτή την διαδικασία, αρκεί να χρησιμοποιήσει αυτόν τον ρόλο με ευφυΐα και ευρηματικότητα και όχι με τιμωρητική αντίληψη. Η προσέγγιση αυτή λειτουργεί θετικά για τα ελληνοτουρκικά, καθώς όσο απομακρύνεται η Τουρκία από τη Δύση τόσο πιο απρόβλεπτη και επικίνδυνη γίνεται για τα ελληνικά συμφέροντα και επιδιώξεις», αναφέρει ο καθηγητής.
Σε ότι αφορά την αυριανή συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο ομόλογό του, ο κ. Ιωακειμίδης θεωρεί πως η απόφαση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, δημιουργεί ένα θετικό κλίμα και έναν Ερντογάν περισσότερο συνεργατικό,«σε ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την ελληνοτουρκική επικοινωνία και συνάντηση».
«Ο Πούτιν ηττάται επί του πεδίου»
Αναφορικά με το μήνυμα που στέλνει το ΝΑΤΟ με την ένταξη μιας ακόμα χώρας στη συμμαχία, ο ομότιμος καθηγητής τονίζει πως αυτό εντοπίζεται στο γεγονός ότι «η πολιτική του Πούτιν για τη συρρίκνωση του ΝΑΤΟ ηττάται επί του πεδίου». Μάλιστα, πέρα από την μακροστρατηγική-μακροπολιτική προσέγγιση, η Σουηδία παίζει και έναν στρατιωτικό ρόλο, καθώς πλέον, μαζί με την Φινλανδία, το ΝΑΤΟ θα έχει 1500 χιλιόμετρα σύνορα κοινά με τη Ρωσία, κατι που από μόνο αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα.
