Τις καίριες επισημάνσεις και διαπιστώσεις για τα μόνιμα «κουσούρια», παθογένειες, στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας (χρέος σε επίπεδα ευρωπαϊκού και παγκόσμιου ρεκόρ, μόνιμα, μετά το 2008, συρρικνωμένο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ως ποσοστό του μέσου ευρωπαϊκού όρου κλπ), τις εκκωφαντικές προειδοποιήσεις για αβεβαιότητες και κινδύνους (εξωτερικούς και εσωτερικούς) που κυκλώνουν την ασθενή ελληνική οικονομία της έκθεσης του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική 2022-2023 και της ταυτόσημης (σαν … αντίλαλος, σαν … αντιγραφή!) σε κείμενο, ύφος και επιστημονική ουσία έκθεσης του Γραφείου του Προϋπολογισμού της Βουλής που ακολούθησε, η νέα κυβέρνηση και το νέο οικονομικό επιτελείο της απάντησε αυθωρεί και παραχρήμα (χωρίς να υπήρχε κανένας λόγος τέτοιας βιασύνης) με μιαν ομοβροντία ρυθμίσεων, οι οποίες περιλαμβάνονται στο πρώτο νομοσχέδιο και οι οποίες δίνουν «ανάσα» από το 2024 σε εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους με παιδιά, ιδιοκτήτες ακινήτων, αλλά και δημόσιους υπαλλήλους.
Ωστόσο, το μόνο σίγουρο είναι ότι όχι μόνο δεν δίνουν «ανάσα» στους «ευάλωτους» και «αδύναμους» (όλοι σχεδόν οι Έλληνες εισοδηματικά είναι «ευάλωτοι» και «αδύναμοι», όπως προκύπτει από τους παρατιθέμενους πίνακες), αλλά αφήνουν τα ίδια υποζύγια να κουβαλούν ένα ολοένα αυξανόμενο φορολογικό βάρος, προς αγαλλίασιν των φοροφυγάδων. Επίσης, οι ίδιοι, στην πραγματικότητα, μαζί με τις παραπάνω «ανάσες» δυναμιτίζουν τη ζήτηση, αυξάνουν την κατανάλωση και μαζί και τις εισαγωγές (το έρμο ισοζύγιο), καθώς η ελληνική παραγωγή δεν μπορεί να ανταποκριθεί, κι έτσι κάνει πανηγύρι ο πυρήνας του πληθωρισμού (χωρίς ενέργεια κλπ) και η παραοικονομία, όπως παραστατικά επεσήμανε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος: δηλώνουμε 80 δις. ευρώ και δαπανούμε … 140 δις. ευρώ!!!
Σημειώνω και το ακόλουθο ευτράπελο: αυτή υπερκατανάλωση με «μαύρο» χρήμα, χαρακτηρίστηκε ως «ευλογία», διότι, όπως τονίστηκε από αναλυτές και σχολιαστές, διευρύνθηκε σημαντικά η φορολογική βάση, ενισχύθηκε ο πληθωρισμός και μαζί το ονομαστικό ΑΕΠ σε υψηλά επίπεδα και μειώθηκε το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά … 23 ποσοστιαίες μονάδες (αλλά αυξήθηκε κατά μερικά δισ. ευρώ!!!)
Προκαταβολικά, προτείνω να ρίξετε μια ματιά στους παρατιθέμενους πίνακες που έχουν καταρτιστεί ύστερα από επεξεργασία στοιχείων της ΑΑΔΕ. Θα διαπιστώσετε ότι επιβεβαιώνεται όχι την ταπεινότητά μου, αλλά όλοι οι «ειδικοί», οι «επαϊοντες», με τη μορφή μάλιστα θεσμών, για τους οποίους μιλούσε και ο Σωκράτης.
Πρώτον, με το παλιό αφορολόγητο όριο καλυπτόταν το 56,6 των φορολογουμένων, με τους μισθωτούς και συνταξιούχους , που αφορούν τα νέα κίνητρα, να ήταν εκτός φορολογίας σε ποσοστό 36,4% και με τη «νύφη» να πληρώνουν οι μεσαίοι με τους βάρβαρους συντελεστές!
Δεύτερον, με την επέκταση των αφορολόγητων ποσών, το ποσοστό των φορολογουμένων που καλύπτονται από την αφορολόγητη ομπρέλα διευρύνεται σε 59,2%, σε 62,1% και σε 65,1% για όσους έχουν ένα, δύο και τρία τέκνα αντίστοιχα.
Τρίτον, αυτή διεύρυνση της … αφορολόγητης βάσης είναι «δώρον άδωρον» για τους αγρότες καθώς σε ποσοστό πάνω από 90% ήταν αφορολόγητοι και για τους … συνταξιούχους, κυρίως, καθώς βιολογικά είναι αδύνατον να έχουν δύο και τρία εξαρτώμενα τέκνα, εκτός αν στη χώρα μας θα γίνει του … Αλ Πατσίνο (α ξαναγίνει πατέρας στα 83 του χρόνια) και του … Ρόμπερτ Ντε Νίρο (για έβδομη φορά στα 79 του χρόνια πατέρας!!!) για να αντιμετωπισθεί και το δημογραφικό πρόβλημα…
Κι διερωτάται κανείς; Αυτά προτείνουν οι «επαϊοντες» ή οι ειδικοί ή αυτοί που κάνουν τέτοιες επιλογές «σκαμπάζουν από οικονομικά» καλύτερα; Υπενθυμίζω ότι τα ίδια έλεγε την περίοδο της ιαχής «Λεφτά Υπάρχουν» (2008 και το 2009) κι ενώ ο διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση σάρωνε Αμερική και Ευρώπη, και ο τότε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπακωνσταντίνου για τους οικονομολόγους πανεπιστημιακούς καθηγητές Γιώργο Αλογοσκούφη (υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών) και τον Γιώργο Προβόπουλο (διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος), ότι δεν «σκαμπάζουν από ολικονο9μικά»! Όμως, μετά από λίγους μήνες «ενημέρωνε» τους δανειστές για «Τιτανικό» και «δημοσιονομικό εκτροχιασμό» (το δημόσιο χρέος 129,7% του ΑΕΠ του 2009 δεν ήταν … «βιώσιμο και είναι το σημερινό στο 200%!!!) και ήρθε η τρόικα με τα γνωστά επονείδιστα Μνημόνια.
Την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα έχει δώσει πριν από 2.500 χρόνια ο Σωκράτης στο διδακτικότατο διαλογικό έργο «Κρίτων» του Πλάτωνα. Το μάθημα αυτό έπαυσε να διδάσκεται τα τελευταία χρόνια στα ελληνικά λύκεια, προφανώς ως … «πατριδοκαπηλικό», καθώς αναφέρεται στην πατρίδα και στον σεβασμό στους Νόμους. Και, ως γνωστόν, σήμερα κάθε αναφορά στην πατρίδα παρομοιάζεται σαν μάσημα ξαναμασημένης … τσίχλας, και τον σεβασμό προς τους Νόμους! «Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς καὶ παρ᾽ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι», τονίζει στο ίδιο παραπάνω έργο.
Στο έργο αυτό, ο Σωκράτης από τότε προειδοποιούσε ότι όποιος αγνοεί ή υποτιμά τη γνώμη των «επαϊόντων», νομίζοντας ότι εκείνος «σκαμπάζει» για όλα, «βλάπτει και καταστρέφει αυτό που με τη δικαιοσύνη γίνεται καλύτερο και με την αδικία αφανίζεται ολότελα», τονίζοντας ότι «ακολουθώντας τη γνώμη των ανίδεων, καταστρέφουμε εκείνο που με την υγεία γίνεται καλύτερο και με την αρρώστια φθείρεται. Κι όμως, ο πολύς ο κόσμος έχει τη δύναμη ακόμη και να μας θανατώσει»!
Πράγματι, «θανάτωσε» όχι μια φορά, αλλά πολλές με τα ακατάπαυστα μέτρα λιτότητας, την υπερχρέωση, την υπερφορολόγηση, τη χιονοστιβάδα των 110 δις. ευρώ οφειλών στην εφορία, των 40 δισ. ευρώ στον ΕΦΚΑ, την καταβολή ετήσιων δόσεων 10 περίπου δισ. ευρώ για την εξυπηρέτηση των κρατικών δανείων έως το … 2071, τη δημογραφική κατάρρευση ης χώρας και τη δημιουργία ολόκληρης στρατιάς Ελλήνων, οι οποίοι «εσθίουσι χωρίς να σκάπτωσι» . Ο μη οικονομικά ενεργός πληθυσμός της χώρας τείνει να γίνει μεγαλύτερος από τον ενεργό και συντηρείται, όπως προκύπτει από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ διαχρονικά από τις ακόλουθες, κατά σειρά, κύριες πηγές εισοδήματος: από νοικοκυριά ή άλλα άτομα (61,6%!!!), συντάξεις (35% περίπου), περιουσιακά έσοδα (2,2%), ειδικά βοηθήματα (1,0%). Τα τελευταία έχουν δημιουργήσει, μια νέα τάξη εισοδηματιών, εκείνη των … επιδοματούχων (πάνω από 35, δις. ευρώ!!!).
«Δεν σκαμπάζει από οικονομικά» ο Γιάννης Στουρνάρας…
Κι όμως, στη χώρα μας υπάρχουν «επαϊοντες» και μάλιστα με τη μορφή συνταγματικών θεσμών και με σημαντικό, κατά κανόνα, έργο. Υπάρχουν, όπως προανέφερα η Τράπεζα της Ελλάδος, το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημόσιων Εσόδων (ΑΑΔΕ), το Δημοσιονομικό Συμβούλιο (μάλλον υποστελεχωμένο και … αθόρυβο, που εμφανίζεται στην αρχή κάθε Εισηγητικής Έκθεσης επί του εκάστοτε κρατικού προϋπολογισμού με μια λακωνική «έκφραση γνώμης» πάντα ευνοϊκής και πάντα επαναλαμβανόμενης αυτολεξεί!). Κι από τον Νοέμβριο του 2020 υπάρχει η σημαντική Έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη, η οποία είναι σχεδόν ταυτόσημη σε διαπιστώσεις και σε προτάσεις με τις αντίστοιχες των θεσμών που προαναφέρθηκαν.
Αν, λοιπόν, το νέο οικονομικό επιτελείο της νέας κυβέρνησης άκουγε τη γνώμη των «επαϊόντων» δεν θα προωθούσε το πολυνομοσχέδιο αυτό και μάλιστα τη ρύθμιση για την αύξηση του αφορολόγητου ορίου από 9.000 σε 10.000 ευρώ για φορολογουμένους με ένα εξαρτώμενο τέκνο, από 10.000 σε 11.000 ευρώ για τους φορολογουμένους με δύο παιδιά, από 11.000 ευρώ σε 12.000 ευρώ για όσους έχουν τρία εξαρτώμενα παιδιά κλπ.
Διότι, δεν μπορεί να πει κανείς ότι τόσο οι παραπάνω θεσμοί όσο και ο επικεφαλής της Επιτροπής, η οποία συγκροτήθηκε με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προκειμένου να εκπονήσει μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή μελέτη της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια, δεν «σκαμπάζουν» από οικονομικά. Ο καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης είναι και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ στα οικονομικά, ο αναπληρωτής πρόεδρος Νίκος Βέττας είναι γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ και καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), και τα υπόλοιπα μέλη, όπως οι Δημήτρης Βαγιανός είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο πανεπιστήμιο LSE στο Ηνωμένο Βασίλειο, και Κώστας Μεγήρ, καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Yale στις ΗΠΑ. Στην Επιτροπή συμμετείχαν επίσης με συμβουλευτικό ρόλο και πολλοί άλλη επιστήμονες , μεταξύ των οποίων και σημερινός υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καθηγητής του ΟΠΑ Πάνος Τσακλόγου έως τον Ιούλιο του 2020.
Μάλιστα, η γνώμη του Γιάννη Στουρνάρα όχι μόνο δεν εισακούστηκε, αλλά και … κακοποιήθηκε κιόλας, καθώς παρουσιάστηκε ότι είναι υπέρ της αύξησης του αφορολόγητου, ενώ πρότεινε το αντίθετο, ότι δηλαδή «μια αύξηση του αφορολόγητου ορίου θα πρέπει να συνοδεύεται από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσω της βελτίωσης της φορολογικής συμμόρφωσης. Αντ΄ αυτού έγινε περαιτέρω διεύρυνση της … αφορολόγητης βάσης! Συγκεκριμένα, τόνισε ότι «τα υπάρχοντα φορολογικά κίνητρα για την αποκάλυψη των συναλλαγών σε κατηγορίες επαγγελμάτων υψηλής φοροδιαφυγής παραμένουν αναποτελεσματικά» και ότι «η βελτιωμένη απόδοση των φορολογικών εσόδων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τη χρηματοδότηση αποτελεσματικότερων φορολογικών κινήτρων (π.χ. με τη μορφή φοροαπαλλαγών για την αποκάλυψη συναλλαγών σε κλάδους υψηλής φοροδιαφυγής), που θα αποδυνάμωναν αντίστοιχα τα κίνητρα φοροδιαφυγής».
..ούτε ο νομπελίστας οικονομικών Πισσαρίδης
Τα ίδια έχει διαπιστώσει και προτείνει και η Επιτροπή Πισσαρίδη, η οποία μάλιστα πριν από τρία χρόνια προειδοποιούσε ότι «αν δεν προωθηθεί το πρόγραμμα δράσεων που περιγράφεται στην Έκθεση και συνεχιστεί η πορεία των τελευταίων ετών, η αναπτυξιακή δυναμική θα είναι ασθενής, θα υπάρξει σταδιακή ανάκαμψη από τη βαθύτατη ύφεση της προηγούμενης δεκαετίας και την τρέχουσα λόγω της πανδημίας, αλλά χωρίς σημαντική αύξηση παραγωγικότητας, χωρίς αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας και, τελικά, χωρίς σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο…»
Ειδικότερα, για το φορολογικό σύστημα και το αφορλόγητο η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη είχε επισημάνει ότι «η διάρθρωση των φορολογικών εσόδων αντανακλά και αναπαράγει χρόνιες παθογένειες της ελληνικής οικονομίας: μεγάλη άτυπη οικονομία («παραοικονομία»), μεγάλο πλήθος αυτοαπασχολούμενων, χαμηλή παραγωγικότητα και προστιθέμενη αξία, υψηλή εξάρτηση από την κατανάλωση, μικρό ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού, και υψηλή ανεργία…»
Έτσι, επικαλούμενη τη θεωρία και την εμπειρία, προβαίνει σε μερικές προτάσεις με βασικές κατευθύνσεις για την αναμόρφωση της φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα, ώστε να αμβλυνθούν, στο μέτρο του δυνατού, οι αρνητικές επιπτώσεις της στην οικονομία. Ειδικότερα, οι κυριότερες προτάσεις της Επιτροπής, οι οποίες αφορούν το αφορολόγητο είναι οι ακόλουθες:
1.Ενίσχυση διαφάνειας στις συναλλαγές με ισχυρά θετικά κίνητρα για χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών, για αγοραστές και πωλητές, στοχευμένα σε κλάδους και επαγγέλματα υψηλής φοροδιαφυγής και επέκταση και στα νομικά πρόσωπα.
- Η βάση στη φορολογία εισοδήματος είναι περιορισμένη και επικεντρωμένη υπερβολικά στη μισθωτή εργασία, με αποτέλεσμα η φορολογική επιβάρυνση να είναι ασύμμετρα μεγάλη για μικρό μέρος του πληθυσμού.
- Υπερβολικά μεγάλο μέρος της εργασίας αφορά αυτοαπασχόληση, άτυπους τομείς της οικονομίας και εργασία με χαμηλά δηλωμένα εισοδήματα που εξαιρούνται από τη φορολογία.
4.Το ισχύον πλαίσιο μπορεί να ενισχυθεί εάν τα κίνητρα γίνουν θετικά (δηλαδή, μέσω επιβράβευσης όσων συναλλάσσονται με διαφανείς πληρωμές) και στοχευμένα (δηλαδή, σε επαγγέλματα και αγορές όπου υπάρχει καταρχήν υψηλότερη φοροδιαφυγή).
