Η πανηγυρική νίκη της ΝΔ και η κατάρρευση της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαμορφώνουν ένα νέο πολιτικό σκηνικό. Σε αυτό το νέο τοπίο ορισμένες επισημάνσεις είναι χρήσιμες, διότι θα επηρεάσουν καταλυτικά τη δυναμική των εξελίξεων και την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Πρώτον η συρρίκνωση της εκλογικής βάσης και κατά συνέπεια η περιορισμένη νομιμοποιητική βάση της πολιτικής εξουσίας πρέπει να απασχολήσουν σοβαρά τα πολιτικά κόμματα. Η πρωτοφανής αποχή του 47% καταγράφει μια σημαντική αποστροφή, αδιαφορία ή έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στο πολιτικό σύστημα. Το μέγεθος της αποχής τραυματίζει σοβαρά την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Δεύτερον η συντηρητική στροφή των εκλογέων και η παρουσία στη Βουλή κομμάτων της ακροδεξιάς πτέρυγας εκφράζουν βαθύτερες κοινωνικές διεργασίες και συμπεριφορές του εκλογικού σώματος. Είναι πιστεύω άκρως απαραίτητο να διερευνηθούν και να ερμηνευτούν σωστά οι επιλογές των ψηφοφόρων. Ποιες είναι οι αιτίες που εκκολάπτουν το αυγό του φιδιού;
Τρίτον η πανηγυρική νίκη της ΝΔ πρέπει να απασχολήσει σοβαρά το δημοκρατικό τόξο της κεντροαριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας. Να προβληματιστούν οι παρατάξεις γιατί παρά τα κοινωνικά και οικονομικά «δεινά» οι πολίτες ψήφισαν ΝΔ. Γιατί ιδεολογικά και πολιτικά κυριαρχεί η δεξιά; Κέρδισε τις εκλογές με μεγάλη διαφορά αφήνοντας την αξιωματική αντιπολίτευση σχεδόν στο 50% κάτω. Μήπως το ευρωπαϊκό συντηρητικό κλίμα της ΕΕ έχει την επιρροή του και στις εθνικές εξελίξεις; Οφείλουμε να αναμετρηθούμε με την πολιτική πραγματικότητα ως έχει. Ποιοι λόγοι ώθησαν το εκλογικό σώμα να ψηφίσει δυνατά ΝΔ.
Τέσσερις βασικοί λόγοι πιστεύω:
-Η αδυναμία άρθρωσης πειστικής εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης από την αξιωματική κύρια αντιπολίτευση.
-Η μεγάλη επιρροή της «μιντιακής» δημοκρατίας, συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση θετικής εκλογικής συνείδησης για τη ΝΔ.
-Ήταν καθοριστικός παράγοντας ο μεγάλος επικοινωνιακός χώρος που διαθέτει η κυβερνώσα παράταξη.
– Η ΝΔ με το μήνυμα «σταθερότητα-κυβερνησιμότητα» πέρασε θετικό πρόσημο στους εκλογείς. Η εξαιρετικά σταθερή εκλογική και επικοινωνιακή στρατηγική της ΝΔ υπερέβη σοβαρά αρνητικά πολιτικά γεγονότα (υποκλοπές, Τέμπη, κ. ά) και καταστάσεις (φτώχειας, ακρίβειας, μείωσης της αγοραστικής δύναμης κ. ά). Φαίνεται να πέρασε στο εκλογικό σώμα «το μη χείρον βέλτιστον». Με το σύνθημα με τον Μητσοτάκη «πάμε μπροστά» ή με τον Τσίπρα «πάμε πίσω». Αυτό το δίλλημα φαίνεται να λειτούργησε εκφοβιστικά στους ψηφοφόρους. Η κυβέρνηση με τις πελατειακές πολιτικές επιδοτήσεων, μίλησε με την «τσέπη» των εκλογέων. Ο κ. Μητσοτάκης να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, παρά το νοσηρό κλίμα που είχε δημιουργηθεί διότι πέτυχε το απίθανο να μιλάει με γλώωσα «κεντρώα» και να εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Τέταρτον η κατάρρευση του δεύτερου πόλου (ΣΥΡΙΖΑ), ως εναλλακτικής δύναμης εξουσίας, δημιούργησε φυγόκεντρες δυνάμεις στην εκλογική βάση και αναπτύχθηκαν διάφορα μορφώματα, όπως τα βιώσαμε τη μνημονιακή περίοδο, (ΑΝΕΛ, Χρυσή Αυγή, Ένωση Κεντρώων, το Ποτάμι κ.ά). Μια πρώτη ερμηνεία αυτού του φαινομένου είναι ότι τα αρνητικά συναισθήματα του εκλογικού σώματος (θυμός, φόβος, αγωνία, αβεβαιότητα, οργή) εκφράστηκαν μέσα από τα μικρά αντισυστημικά κόμματα, που κάποια φύτρωσαν από το πουθενά και άλλα που φυλάνε «καρτέρι» και περιμένουν την ευκαιρία να εκδηλώσουν τις «εθνικο-χριστιανικές» κορώνες και βέβαια τις «εθνικοφασιστικές» αντιλήψεις.
Πέμπτον η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ ως δύναμη εξουσίας σίγουρα έκανε βήματα μπροστά, αυξάνοντας την εκλογική δύναμη. Άντεξε αλλά δεν κατόρθωσε να υπερβεί το σκληρό «πρέσινγκ» του δίπολου και της «μιντιακής» πίεσης που ήθελαν να αναχαιτήσουν τη δυναμική που είχε διαμορφώσει ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ τα δυο τελευταία χρόνια. Είχα επισημάνει πολλές φορές αυτό το κρίσιμο διακύβευμα για το ΠΑΣΟΚ να αντέξει το «πρέσινγκ» του δίπολου και των συστημικών ΜΜΕ. Επεδίωξαν να περιορίσουν την επιρροή του ΠΑΣΟΚ στο 9 έως 11%, ως ποσοστό στο εκλογικό σώμα. Από τα αποτελέσματα φαίνεται ότι το ΠΑΣΟΚ άντεξε έστω με «βραχεία κεφαλή». Αυτό ήταν ένα βασικό διακύβευμα για το ΠΑΣΟΚ στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση. Στις 25 Ιούνη δεν κατάφερε να αλλάξει τους εκλογικούς συσχετισμούς στα μεγάλα αστικά κέντρα, παρά τα μεγάλα βήματα στην περιφέρεια. Η ύπαιθρος όμως επιβεβαίωσε ξανά τη δυναμική του ΠΑΣΟΚ για να πολιορκήσει πιο αποτελεσματικά το «κλεινόν άστυ». Η επαρχία αρχίζει να πρασινίζει. Το μεγάλο διακύβευμα όμως για τη δημοκρατική παράταξη είναι να πείσει τους πολίτες ότι επιστρέφει για να κυβερνήσει και όχι απλά για να καταλάβει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης ή να μετράει με τη «μεζούρα» αν κέρδισε δυο ή τρεις ή τέσσερις μονάδες παραπάνω. Ο πόλεμος ανάμεσα στην πρόοδο και την συντήρηση χρειάζεται στρατηγική, τακτική και πρόγραμμα δράσης.
Έκτο τα μικρά κόμματα στο νέο πολιτικό τοπίο, χωρίς καμία προοπτική άσκησης εξουσίας θα δημιουργούν γεγονότα αμφισβήτησης των συστημικών κομμάτων, θα κάνουν πολιτική φασαρία και θα δημιουργήσουν καταστάσεις παρόμοιες με αυτές που ζήσαμε την περίοδο των μνημονίων. Η δυναμική τους πιστεύω δεν έχει καμία προοπτική. Δεν υπάρχουν κοινωνικά ερείσματα για να μπορέσουν να δημιουργήσουν και να εκφράσουν πολιτικές δυναμικές.
Η ΝΔ κυριαρχώντας σ’ αυτή τη φάση ιδεολογικά και πολιτικά μπορεί να ενισχύσει τη θέση της αν δεν ζωντανέψει η δημοκρατική παράταξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ την επόμενη μέρα ως είθισται θα βιώνει τη ρήση «δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται». Όποιες και αν είναι οι εξελίξεις ο πολιτικός του ορίζοντας δεν είναι καθαρός.
Το ΠΑΣΟΚ έχει το «μομέντουμ» να αφουγκραστεί και να κατανοήσει καλύτερα την κοινωνική πραγματικότητα. Να διερευνήσει σωστά τα συναισθήματα και τις ανάγκες των πολιτών. Να ενισχύσει τη δράση των επαγγελματικών και κοινωνικών συλλογικοτήτων. Να ξανακερδίσει δυνάμεις στις τοπικές κοινωνίες και τους Ο.Τ.Α. Η στρατηγική του να έχει καθαρό ορίζοντα την διακυβέρνηση της χώρας. Η πολιτική των ανοιχτών συνόρων, σε όλες τις δημοκρατικές και προοδευτικές δυνάμεις, πρέπει να συνοδεύει τη στρατηγική του για τη διαμόρφωση ενός δημοκρατικού πλειοψηφικού κοινωνικού και πολιτικού ρεύματος. Στο νέο πολιτικό πεδίο το ΠΑΣΟΚ για να πετύχει τους στόχους του πρέπει αφενός να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών με το πρόγραμμα και τη δράση του και αφετέρου να αντιμετωπίσει μέσα και έξω από τη Βουλή τις συντηρητικές πολιτικές της ΝΔ και το αφήγημα μιας δήθεν κεντρώας πολιτικής.
Οι επερχόμενες δημοτικές εκλογές, αλλά και ιδίως οι ευρωεκλογές αποτελούν κρίσιμους σταθμούς για την αντιπολίτευση κα ειδικότερα για την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ, ως βασικού πόλου έκφρασης της κεντροαριστεράς και της δημοκρατικής παράταξης. Οι εκλογές της αποχής και της συντήρησης δυστυχώς πληγώνουν τη δημοκρατία μας και την ευημερία των πολιτών.
