Εκλογές 2023: Το σύνθετο πολιτικό τοπίο – Ασύμμετρη Βουλή με ακραίους και απασφαλισμένους

Το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών έχει μια ευθύγραμμη ανάγνωση: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισφράγισε την πολιτική κυριαρχία του εξασφαλίζοντας ασφαλή πλειοψηφία 158 βουλευτών, ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο μεγάλος χαμένος καθώς το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ μειώθηκε κατά 2,2 μονάδες, το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ ανέβασαν λίγο τα ποσοστά τους. Ακόμα, τρία κόμματα, ακροδεξιά, θρησκόπληκτα, συνωμοσιολογικά, ξενοφοβικά και ένα, που μοιάζει σαν να βγήκε από την χρονοκάψουλα της αντιμνημονιακής περιόδου, συνθέτουν την νέα οκτακομματική Βουλή.

Μια κυβέρνηση χωρίς περίοδο χάριτος

Το εκλογικό αποτέλεσμα έχει, όμως, και πολλές επιμέρους προσεγγίσεις, καθώς το νέο πολιτικό σκηνικό είναι πολύ πιο σύνθετο από ότι δείχνει εκ πρώτης όψεως. Αναμφίβολα η νίκη του κ. Μητσοτάκη είναι μεγάλη, και γιατί το λένε τα νούμερα καθώς διατήρησε και αύξησε το νταμπλ σκορ, έχοντας διαφορά 22,7 μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ (40,55% έναντι 17,84%), αλλά και επειδή απέναντι του έχει ένα κατακερματισμένο αντιπολιτευτικό τοπίο.

Ωστόσο, το ποσοστό της ΝΔ έπεσε κατά 0,24 σε σύγκριση με τις εκλογές της 21ης Μαΐου, το οποίο μεταφράζεται σε 296.088 λιγότερους ψηφοφόρους, ίσως επειδή είχε προεξοφληθεί η νίκη της και την έπληξε η μεγάλη αποχή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών στις δεύτερες κάλπες προσήλθε μόνο το 52,82% των ψηφοφόρων, δηλαδή 800.000 λιγότεροι ψηφοφόροι από ότι τον Μάιο, με την αποχή να καταγράφει νέο ιστορικό ρεκόρ.

Αυτό το αποτέλεσμα αυξάνει τις προσδοκίες από τη νέα κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, η οποία δεν θα έχει περίοδο χάριτος καθώς ο κόσμος την εκλαμβάνει ως συνέχεια της προηγούμενης με αρκετούς υπουργούς, εφόσον ισχύουν οι πληροφορίες που μεταδόθηκαν για τη σύνθεσή της, να ανακυκλώνονται στα υπουργεία. Τα νέα πρόσωπα είναι γυναίκες πολιτικοί της «γαλάζιας» παράταξης και ενδεχομένως ένα ή δύο πρόσωπα από τον χώρο της Κεντροαριστεράς. Όποιος γνωρίζει το εσωτερικό τοπίο της ΝΔ, αντιλαμβάνεται ότι δεν πρόκειται για μια σύνθεση που δεν λαμβάνει υπόψη τις εσωκομματικές ισορροπίες, όπως δήλωσε προεκλογικά ο επικεφαλής της, ούτε μεταδίδει ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό σήμα –ελάχιστοι από τους υπουργούς της προηγούμενης τετραετίας που, σύμφωνα με τις ενδείξεις, παραμένουν στο κυβερνητικό σχήμα «έσπασαν αυγά» προωθώντας μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αρμοδιότητας τους. Ενδεχομένως, σε αυτή τη θητεία η στοχοθεσία να είναι πιο αυστηρή.

Το ορόσημο των Ευρωεκλογών

Ορισμένοι, δίνουν προθεσμία ενός έτους, μέχρι τις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024, προκειμένου να αποδείξει η κυβέρνηση τι μπορεί να πετύχει, ειδικά στους τομείς της οικονομίας και της καθημερινότητας, που απασχολούν τα περισσότερα νοικοκυριά. Ωστόσο, τέτοιες προβλέψεις μπορεί να είναι πρόωρες και παρακινδυνευμένες, γιατί ο κ. Μητσοτάκης έχει αναπτύξει προσωπικούς διαύλους επικοινωνίας με ένα διευρυμένο πολιτικο-κοινωνικό ακροατήριο, το οποίο στηρίζει τις επιλογές του.

Θα χρειαστεί, ωστόσο, να αναζητήσει συναινέσεις και να ανοίξει πόρτες διαλόγου με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, κυρίως με το ΠΑΣΟΚ και δευτερευόντως με τον ΣΥΡΙΖΑ, για τα μεγάλα θέματα της επόμενης περιόδου, όπως είναι τα ελληνοτουρκικά και η αναθεώρηση του Συντάγματος. Ο ίδιος δήλωσε ότι θα επιδιώκει πάντα ευρύτερες συναινέσεις.

Μένει να φανεί, αν το ρευστοποιημένο κομματικό σύστημα που έχει απέναντι του ο Πρωθυπουργός θα αποτελέσει για εκείνον μειονέκτημα ή πλεονέκτημα, δικαιώνοντας όσους μιλούν για «μακρονοποίηση» του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Δηλαδή, για ένα κόμμα που διατηρεί την εξουσία, όχι επειδή είναι αρεστό, αλλά γιατί η εναλλακτική λύση είναι η ακροδεξιά ή το χάος.

Σε πολύμηνη φάση εσωστρέφειας ο ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπει σε πολύμηνη φάση εσωστρέφειας από ότι φάνηκε από τις δηλώσεις του κ. Τσίπρα, ο οποίος κήρυξε τη λήξη ενός «μεγάλου και δημιουργικού ιστορικού κύκλου» και την έναρξη ενός νέου. Σε αυτόν έθεσε τον εαυτό του στην κρίση των μελών του ΣΥΡΙΖΑ, που όπως είπε «θα μας κρίνουν όλους». Το μήνυμα που εξέπεμψε είναι ότι δεν θα παραιτηθεί, και ότι θα παραμείνει με κάποιον τρόπο επικεφαλής της προσπάθειας για την ταχεία ανασυγκρότηση του κόμματος, θέτοντας ως χρονικό όριο τις ευρωεκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε περισσότερους από 250.000 ψηφοφόρους από τον Μάιο, αλλά όπως δήλωσε ο κ. Τσίπρας απέφυγε την κατάρρευση – και διατήρησε την πρωτιά στη Ροδόπη. Που και αυτό σχετικό είναι, γιατί αντιμετωπίζει από το 2019 ένα οξύτατο πρόβλημα αξιοπιστίας, το οποίο δεν έχει καταφέρει να λύσει, αλλά ίσως η αποτυχία ορισμένων τοξικών προσώπων να εκλεγούν τον διευκολύνει στις αλλαγές που επιδιώκει να κάνει.

ΠαΣοΚ: Εχει το διψήφιο ψάχνει τη δυναμική

Το ΠΑΣΟΚ αύξησε το ποσοστό του, αλλά δεν απέκτησε τη δυναμική που θα το βάλει αυτομάτως στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Έτσι όπως διαμορφώθηκε το σκηνικό, όμως, έχει μια μεγάλη ευκαιρία, όχι απλώς να είναι η «στιβαρή και αξιόπιστη αντιπολίτευση», όπως δήλωσε ο Νίκος Ανδρουλάκης, αλλά είναι η μοναδική σοβαρή αντιπολίτευση, μεταξύ ενός αποδυναμωμένου ΣΥΡΙΖΑ και τεσσάρων ακραίων μικρών κομμάτων. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, φάνηκε να αναγνωρίζει αυτόν τον νέο ρόλο όταν δήλωσε ότι το εκλογικό αποτέλεσμα «υπογραμμίζει το χρέος μας να οικοδομήσουμε τη σύγχρονη κεντροαριστερά», ώστε να υπάρξει μια «ισχυρή, προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης απέναντι στη ΝΔ».

Με το άθροισμα των δύο κομμάτων, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, να έχει πέσει από 40% στο 30%, το χαμηλότερο της μεταπολίτευσης, η ανάγκη μετασχηματισμού αυτού του χώρου μοιάζει ακόμα πιο επιτακτική, αν και πολλοί αμφιβάλουν αν το ΠΑΣΟΚ μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο συμμαχώντας με θραύσματα του ΣΥΡΙΖΑ.

Η προίκα του Κασιδιάρη στους Σπαρτιάτες

Το ΚΚΕ δεν επιφυλάσσει εκπλήξεις για την αντιπολίτευση που θα ασκήσει. Από και κάτω, κανένας δεν ξέρει τι μπορεί να περιμένει. Οι «Σπαρτιάτες» είναι φανερό ότι αποτελούν το προκάλυμμα του κόμματος Κασιδιάρη, ο οποίος με μια δήλωσή του κατάφερε να τους βάλει στη Βουλή μέσα σε περίπου 15 ημέρες, προικίζοντας τους με 241.633 ψηφοφόρους (4,64%) και 12 έδρες στη Βουλή. Τα μεγαλύτερα ποσοστά τους, όχι τυχαία, τα πήραν στη Δυτική Αττική (7,56%) και στη Λακωνία (7,36%). Δικαίως, ο αρχισπαρτιάτης Βασίλης Στίγκας ευχαρίστησε τον Ηλία Κασιδιάρη στην πρώτη του δήλωση ως αρχηγός κοινοβουλευτικού κόμματος, κάτι που εξελήφθη ως προσβολή από όσους αντιπαρατέθηκαν με τη Χρυσή Αυγή και κυρίως από τη Μάγδα Φύσσα, καθώς ο Κασιδιάρης ανέβασε post από τη φυλακή με τη φράση «Νενικήκαμεν». Η φυλάκιση της ηγετικής ομάδας της Χρυσής Αυγής, έχει κάνει πολύ πιο προσεκτικό αυτόν τον χώρο στον τρόπο που δρουν και εκφράζονται, τα μέλη τους όμως δεν αρνούνται ότι είναι εθνικιστές και ότι έχουν τη δική τους ατζέντα για τη Ελλάδα.

Ασύμμετρη Βουλή με ακραία και απασφαλισμένα στοιχεία

Ο Κυριάκος Βελόπουλος έμεινε στο ποσοστό του Μαΐου, ο επικεφαλής της Νίκης Δημήτρης Νατσιός δήλωσε ότι θα πορευτεί «με φόβο Θεού» (και 10 βουλευτές) και η Ζωή Κωνσταντοπούλου αποφάνθηκε ότι μπορεί το κόμμα της να εξέλεξε 8 βουλευτές αλλά εκείνη κάνει «για 100 και οι υπόλοιποι κάνουν για άλλους 20 ο καθένας». «Θα είμαστε η μόνη αξιωματική αντιπολίτευση στη Βουλή, την οποία δεν θα έχουν ξαναδεί», δήλωσε.

Μια ασύμμετρη Βουλή με ακραία και απασφαλισμένα στοιχεία δεν θα βοηθήσει ούτε την κυβέρνηση ούτε τη χώρα. Και, ίσως, κάποια στιγμή θα πρέπει να γίνει μια συζήτηση γιατί 665.000 πολίτες, μετά από μια επώδυνη δεκαετή οικονομική κρίση και ενώ η Ελλάδα έχει μπει σε φάση ομαλότητας, επιλέγουν να εκπροσωπηθούν από ακραία και ανορθολογικά σχήματα- 830.000 αν υπολογίζει κανένας και την Πλεύση Ελευθερίας, 959.582 μαζί με το ΜεΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη που με 2,49% παραλίγο να μπει και εκείνο στη Βουλή στη Βουλή.