Ήταν το 2016 όταν ο Μπαράκ Ομπάμα βρισκόταν για πρώτη φορά στην Αθήνα, για μία εμβληματική ομιλία, σε μια καθόλου τυχαία επιλογή, καθώς το ταξίδι εκείνο αποτέλεσε την τελευταία επίσημη επίσκεψη πριν από τη λήξη της προεδρικής του θητείας. Κεντρικό θέμα: H δημοκρατία. Από τότε πολλά έχουν αλλάξει στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Όχι όμως η πίστη του 44ου προέδρου των ΗΠΑ στο δημοκρατικό πολίτευμα.

Επτά χρόνια μετά, βρέθηκε στο ίδιο μέρος, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, όπου συνομίλησε με τον πρόεδρο του Ιδρύματος, Ανδρέα Δρακόπουλο, σε μία συζήτηση με πυρήνα και πάλι τη δημοκρατία.

Στην κατάμεστη αίθουσα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το παρών έδωσαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Αλέξης Τσίπρας, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς καθώς και ο πρέσβης των ΗΠΑ στη χώρα μας, Τζορτζ Τσούνης. Μεταξύ του πλήθους προσωπικοτήτων της εγχώριας πολιτικής και όχι μόνο σκηνής, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ κατάφερε για άλλη μια φορά να καθηλώσει το ακροατήριό του με τον πάντα μεστό, σύγχρονο και απλό λόγο του.

Το ενδιαφέρον για τη συζήτηση, η οποία έλαβε χώρα στο πλαίσιο του SNF Nostos 2023 Conference, που φέτος ήταν αφιερωμένο στην ψυχική υγεία, ήταν τεράστιο, όπως μαρτυρά και το γεγονός ότι οι σχετικές προσκλήσεις εξαφανίστηκαν εν ριπή οφθαλμού. Ήδη 1,5 ώρα πριν την έναρξη του διαλόγου ο χώρος μέσα αλλά και πέριξ του κτιρίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής είχε κατακλυστεί από εκπροσώπους του τύπου αλλά και απλούς πολίτες.

«It’s good to be back»

Το κοινό ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδες, επιφυλάσσοντας ζεστό και παρατεταμένο χειροκρότημα στον Μπαράκ Ομπάμα κατά την είσοδο του στην σκηνή, την οποία μοιράστηκε για περίπου μία ώρα με τον Ανδρέα Δρακόπουλο. Παίρνοντας τη θέση του o κ. Ομπάμα χαιρέτησε τους παρευρισκόμενους στα ελληνικά, λέγοντας «καλησπέρα», ενώ στη συνέχεια ανέφερε σε χαλαρή διάθεση: «It’s good to be back».

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, την οποία οι παρευρισκόμενοι παρακολουθούσαν με μεγάλη προσήλωση, καθώς δεν ακουγόταν ο παραμικρός θόρυβος, υπήρξαν δυο-τρεις περιπτώσεις όπου το κοινό ξέσπασε αυθόρμητα σε χειροκροτήματα.

Η στιγμή που σίγουρα τα χειροκροτήματα ήταν πιο έντονα ήταν όταν ο 44ος πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρθηκε στο γεγονός πως το υποβρύχιο με τους πέντε επιβαίνοντες που εξαφανίστηκε, ενώ σκόπευε να προσεγγίσει το ναυάγιο του τιτανικού, πήρε δημοσιότητα μεγαλύτερης έκτασης από τον χαμό 700 ανθρώπων στα νερά της Μεσογείου, ανοιχτά της Πύλου.

Καταχειροκροτήθηκε από τον κόσμο

Δεν ήταν λίγες οι φορές που το κοινό, ανταποκρινόμενο στο χιούμορ με το οποίο σχεδόν πάντα διανθίζει τον δημόσιο λόγο του ο Μπαράκ Ομπάμα, ξέσπασε σε γέλια, σε μια συζήτηση που παρόλο τη σοβαρή θεματολογία της δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστεί βαρετή.

Ιδιαίτερα θερμό ήταν το κοινό και κατά την αποχώρηση του Μπαράκ Ομπάμα: Άπαντες σηκώθηκαν από τις θέσεις τους, χειροκροτώντας για αρκετά λεπτά, ενώ ο κύριος Ομπάμα ανέφερε πως η παρουσία του στην Αθήνα και η θερμή ανταπόκριση του κόσμου ήταν και πάλι ιδιαίτερη τιμή για τον ίδιο.

Όσον αφορά τη συζήτηση, αυτή τη φορά ο Μπαράκ Ομπάμα επικεντρώθηκε στα σύγχρονα προβλήματα που ταλανίζουν το πολίτευμα στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, από την έλλειψη ενσυναίσθησης και την κομματική πόλωση, μέχρι τα fake news και την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Προσωπικός χαρακτήρας στην ομιλία του πρώην προέδρου

Όλα αυτά, πλαισιωμένα από προσωπικές εμπειρίες του κ. Ομπάμα που μοιράστηκε με τον κ. Δρακόπουλο και το κοινό, στη μία ώρα που διήρκησε η συζήτηση.

Ο προσωπικός και ιδιαίτερος χαρακτήρας της ομιλίας του πρώην προέδρου των ΗΠΑ έγινε αισθητός από την αρχή. Εξιστόρησε τι τον ώθησε να ασχοληθεί με τα κοινά. «Κινήματα ανθρώπων από όλον τον κόσμο που ήθελαν να έχουν λόγο στο πώς θα κυβερνώνται» είπε χαρακτηριστικά, εξηγώντας στη συνέχεια τη σημασία της ανθρώπινης αξίας και της συμπερίληψης, για να καταλήξει στο ιδεώδες της δημοκρατίας.

Η σημασία της ενσυναίσθησης

Στο πλαίσιο αυτό, κάλεσε τους πολίτες να «αφουγκράζονται» και να «μπαίνουν στη θέση του άλλου», είτε πρόκειται για κομματικές αντιπαλότητες, είτε για τη διαφορετικότητα. Ιδιαίτερη αίσθηση έκανε η αναφορά του στα μεταναστευτικά κύματα, ένα ζήτημα στο οποίο έχει επιδείξει έμπρακτα την ευαισθησία του μέσω του Obama Foundation.

Συγκεκριμένα επέκρινε το γεγονός πως τις τελευταίες μέρες «έχουμε λεπτό προς λεπτό ενημέρωση» για το υποβρύχιο που αγνοείται ενώ ταξίδευε στο ναυάγιο του Τιτανικού, την ώρα που δεν γίνεται τίποτα για το πολύνεκρο ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου.

«Προσευχόμαστε και θέλουμε αυτοί οι άνθρωποι να σωθούν. Όμως, εδώ μιλάμε για 700 άτομα. 700 άνθρωποι πνίγηκαν, αυτό είναι απαράδεκτο, δεν μπορεί να συμβαίνει. Το ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτούς δεν είναι αλήθεια και το γνωρίζουμε. Ξέρουμε ότι μπορούμε να κάνουμε πράγματα για αυτούς τους ανθρώπους» είπε ενώ χειροκροτούταν από το ακροατήριο.

Αλλά δεν ήταν αυτή η μόνη στιγμή που ο πρώην πρόεδρος δέχθηκε τις επιδοκιμασίες της κατάμεστης αίθουσας, καθώς ήταν έντονες και κατά την αφήγηση της ιστορίας που κρύβεται πίσω από την υποψηφιότητα του για γερουσιαστής της πολιτείας του, του Ιλινόι.

Σε μία πολιτεία 90% λευκών, κατ’ εξοχήν συντηρητικών, καχύποπτων με τις μεγάλες πόλεις, «πολλοί μου έλεγαν πως ως μαύρος, από το Σικάγο, με το όνομα Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα, δεν έχεις το κατάλληλο προφίλ υποψηφίου για το Ιλινόις. Και η Μισέλ (Ομπάμα) συμφωνούσε!» εκμυστηρεύτηκε εν μέσω χειροκροτημάτων.

Εξήγησε όμως πως ήξερε ότι μπορούσε να κατανοήσει τους συμπολίτες του και με τη σειρά τους να τον κατανοήσουν και αυτοί. Και το κατάφερε. «Ο λόγος είναι ότι κάθισα και συζήτησα μαζί τους».

Η Τεχνητή Νοημοσύνη

Καθώς ο Μπαράκ Ομπάμα έκανε εκτενή αναφορά στις σύγχρονες απειλές των δημοκρατικών κοινωνιών, στάθηκε και στη πιο πρόσφατη εξ αυτών, την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Έκανε λόγο για «αλαζόνες» ηγέτες στην βιομηχανία της τεχνολογίας που όμως στο συγκεκριμένο θέμα «παρακαλούν» από μόνοι τους για νομοθετικές ρυθμίσεις που θα τους περιορίσουν, θέλοντας έτσι να καταδείξει την σοβαρότητα του θέματος. «Συνήθως αυτό δεν συμβαίνει», τόνισε.

Επεσήμανε δε, ότι η αλματώδης άνοδος της τεχνολογίας συνέπεσε με την προεδρική του θητεία. «Πιθανόν να είμαι το πιο φωτογραφισμένο και μαγνητοσκοπημένο άτομο στον κόσμο, καθώς ήμουν ο πρώτος ‘’ψηφιακός πρόεδρος’’.

Οπότε όλα τα πειράματα με AI deep fakes ξεκινούν με μένα» ανέφερε, με το κοινό να γελάει. Πράγματι, πλέον στο διαδίκτυο μπορεί κανείς να βρει τεράστιο όγκο ψεύτικου περιεχομένου για τον Μπαράκ Ομπάμα. «Είναι περίεργο και πραγματικά δείχνουν αληθινά» πρόσθεσε.

«Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την εξέλιξη, πρέπει όμως να φροντίσουμε ότι θα ωφελήσει την κοινωνία. Να εφαρμόσουμε τις αρχές της Δημοκρατίας, ότι ο καθένας μετράει. Όλοι να καθίσουν στο τραπέζι και να αποφασίσουμε πώς όλοι θα κερδίσουν».

Η δημοκρατία για την εξέλιξη της ανθρωπότητας

Η ωδή στη σύγχρονη Δημοκρατία, ολοκληρώθηκε με τον Μπαράκ Ομπάμα να μιλά για το μέλλον και την εξέλιξη της ανθρωπότητας, επισημαίνοντας πως ο κόσμος βρίσκεται σε ένα πολύ καλύτερο σημείο κοινωνικά και οικονομικά σε σχέση με παλαιότερα. Και μπορεί η δημοκρατία «να μην είναι τέλεια», όμως «μας επιτρέπει να γίνουμε καλύτεροι», κατέληξε ο 44ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, ανάμεσα σε επευφημίες.