Δύο κορίτσια 14 ετών, ντυμένα με «παπαδικά», με ένα κερί ανά χείρας, για τις ανάγκες της θείας λειτουργίας, την Κυριακή της Πεντηκοστής, στον ναό του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά, στην Πλάκα, στάθηκαν η αφορμή για να κηρυχθεί αναπάντεχα ένας “ιερός πόλεμος” στους κόλπους της Εκκλησίας.

Η σύρραξη ξεκίνησε μετά από καταγγελία σε ιστοσελίδα εκκλησιαστικού περιεχομένου, σύμφωνα με την οποία η πράξη είναι «δείγμα ασέβειας προς τη χριστιανική ορθόδοξη παράδοση» και προάγγελος «δυσμενών» εξελίξεων, όπως η προοπτική ιερoσύνης των γυναικών.

Ο προοδευτικός έως και… «κομμουνιστής», για τα ιερά και τα όσια της ορθόδοξης παράδοσης, πατέρας Αλέξανδρος Καριώτογλου (έχει κατηγορηθεί για τις λειτουργίες και τα μυστήρια στη Νέα Ελληνική γλώσσα αλλά και για τη βάφτιση παιδιού ομόφυλου ζευγαριού) τέθηκε σε αργία από κάθε ιεροπραξία, με απόφαση της Αρχιεπισκοπής, για το συμβάν στο Ραγκαβά, για να επιστρέψει στα καθήκοντά του τελικά, την Πέμπτη, ύστερα από προσωπική παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου.

Την αργία του είχε σχολιάσει αμέσως με έντονο τρόπο ο συγγραφέας και μεταφραστής Σπύρος Γιανναράς (στον τοίχο του στον Facebook), σημειώνοντας: «Αισθάνομαι πολύ μεγάλη λύπη για την ακόμα μεγαλύτερη κατρακύλα του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Ο πατέρας Αλέξανδρος Καριώτογλου είναι ένα κόσμημα για την Εκκλησία. Είχα την χαρά και την τύχη να τον έχω θεολόγο στο δημοτικό και ο δεσμός δασκάλου μαθητή δεν καταλύθηκε ποτέ. Αυτός ο άνθρωπος πονάει την Εκκλησία και παλεύει καθημερινά για την ενορία του, την ευρύτατη αυτή αγκαλιά που στην περίπτωση του π. Αλέξανδρου χωράει τους πάντες. Τα κορίτσια που έντυσε παπαδάκια, δείγμα αυτής της ανοιχτής αγκαλιάς είναι κι εικονίζουν με τον πιο θεολογικό τρόπο, τι εστί Χριστός και εκκλησία αυτού (…)».

Στο μεταξύ, ο πόλεμος… χαρακωμάτων στα social media δεν έχει υποχωρήσει, ενώ ο υπόγειος εμφύλιος στις τάξεις της Εκκλησίας συνεχίζεται να μαίνεται, παρόλη την επιστροφή του πατέρα Καριώτογλου στα καθήκοντά του. Ακόμη και η Διαρκής Ιερά Σύνοδος, που συνήλθε (από τη Δευτέρα 12 έως και την Τετάρτη 14 Ιουνίου) για το ζήτημα, δεν απεφάνθη ρητώς αν είναι «νόμιμο» ή όχι κορίτσια να φορούν παπαδικά.

Τα ηνία των δημόσιων καταγγελιών φαίνεται να διατηρεί επιμελώς εκκλησιαστικός παράγων που πολιτεύεται με την Ελληνική Λύση, και καταφέρεται ιδιαιτέρως κατά του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Όπως έχει σημειώσει δηκτικά στο site που αρθρογραφεί (www.exapsalmos.gr ) «η Αρχιεπισκοπή πορεύεται στον αυτόματο πιλότο!Δεν ασκεί καταπιεστική ποιμαντορία».

Ο νυν πολιτευτής και παλαιότερα επικοινωνιολόγος του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου «δημιουργεί ένα θέμα εκ του μη όντος, ώστε να εμφανιστεί ως εκκλησιαστικός αμύντορας έναντι κακοδαιμονιών, με ό,τι εκλογικά κέρδη αυτό συνεπάγεται έναντι κομμάτων (και ερήμην αυτών) που διεκδικούν κομμάτια του Βελόπουλου», επισημαίνει στο ΒΗΜΑ θεολογική πηγή, που επιθυμεί να διατηρηθεί η ανωνυμία της.

Πίσω από την εργαλειοποίηση ή μη του συμβάντος στο Ραγκαβά, το ερώτημα που αιωρείται για κάποιους, καθώς η Διαρκή Ιερά Σύνοδος δεν έδωσε σαφή απάντηση, είναι αν η εικόνα των κοριτσιών με παπαδικά είναι μια πρακτική ενάντια στην ορθόδοξη παράδοση, που εισάγει καινά δαιμόνια ή όχι.

«Τα “παπαδάκια”, λογίως “ιερόπαιδες”, είναι ένας ημι-άτυπος θεσμός στη λειτουργία, δηλαδή «λαού το έργον»: παιδιά ή ενήλικες που βοηθάνε στη λειτουργία με το να κρατάνε λαμπάδες ή το θυμιατό όταν δε θυμιάζει ο ιερέας, κ.λπ.», μας εξηγεί ο Σωτήρης Μητραλέξης, διδάκτωρ πολιτικής επιστήμης, εντεταλμένος διδάσκων «Θρησκείας και Πολιτικής» στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και διδάκτωρ Θεολογίας.

«Ενήλικοι ιερόπαιδες είθισται να φοράνε ράσο -ή και τα κανονικά ρούχα τους, όταν δεν περισσεύουν ράσα, π.χ. σε επαρχιακές ενορίες-, αλλά για τα ανήλικα παιδιά, που βοηθούν οι εκκλησίες, συχνά έχουν φωτεινά μη-άμφια, “σαν αγγελάκια” αν θέλετε να το πούμε έτσι απλουστευτικά», προσθέτει ο κύριος Μητραλέξης.

Κοριτσάκια με παπαδικά σε Κρήτη, Αντιόχεια, Βουλγαρία, Αμερικής, Σερβία

«Δεν υπάρχει απολύτως κανένας προσδιορισμός να είναι άρρενες οι ιερόπαιδες, αν και αυτό είναι μάλλον το συνηθέστερο, κυρίως λόγω της κοινωνικής νόρμας παλαιότερων εποχών και της κάποτε θέσης της γυναίκας στην κοινωνία, όχι στην εκκλησία καθ’ εαυτήν», διευκρινίζει στο ΒΗΜΑ ο ειδικός. «Μολαταύτα, διαπιστώσαμε, επ’ αφορμής του όλου θορύβου, έναν πραγματικό κατακλυσμό φωτογραφιών με κοριτσάκια παπαδάκια παντού, όπου θάλλει η Ορθοδοξία: από ενορίες της Εκκλησίας της Ελλάδος μέχρι την Εκκλησία της Κρήτης, την Εκκλησία της Αντιόχειας, της Βουλγαρίας, της Αμερικής, της Σερβίας (μέσα στο ιερό, μπροστά στον Πατριάρχη και τη μισή Σύνοδο) κ.λπ., μη εξαιρουμένων των γυναικείων μοναστηριών εκ των πραγμάτων. Είναι, λοιπόν, απολύτως σύνηθες το να βοηθούν κοριτσάκια “ιερόπαιδες” στο σολέα του ναού, αν και όχι το συνηθέστερο. Κάτι που εξηγεί με ιδιαίτερη μαεστρία η ειδικευμένη στο εκκλησιαστικό Δίκαιο Νεκταρία Καραντζή( εδώ)».

Είχαμε επομένως ή όχι όντως «σκανδαλισμό του ποιμνίου» και «σκανδαλισμό της Εκκλησίας», λόγω του γεγονότος ότι βοηθούσαν στη λειτουργία κοριτσάκια παπαδάκια στον Άγιο Νικόλαο Ραγκαβά, την Πεντηκοστή; «Απολύτως κανέναν σκανδαλισμό, όπως τεκμαίρεται από τα ανωτέρω», απαντά ο Σωτήρης Μητραλέξης.

«Κανείς ενορίτης δεν ενοχλήθηκε ή δυσφόρησε. Όλα ήρεμα κι αρμονικά εκτυλίχθηκαν. Το μόνο που είχαμε ήταν κατασκανδαλισμό της… διαδικτυακής μπλογκόσφαιρας. Καθώς ο όλος σαματάς προέκυψε και ξεκίνησε από ένα και μόνο blog ενός “επαγγελματία” της εκκλησιαστικής επιρροής, με υβριστικό χαρακτήρα, όπου μεταξύ άλλων σημείωσε: “καραγκιοζιλίκια, βλασφημία, αίρεση, ξέφραγο αμπέλι, κρίμα στα πτυχία σου πάτερ μου, ας μαζέψουν τα κουβαδάκια τους, αδειάστε μας τη γωνιά, πάτε αλλού να πείτε το παραμύθι σας, η Εκκλησία μας πολύ έχει ανεχτεί τέτοια φαινόμενα”».

Στο ίδιο υβριστικό δημοσίευμα στο blog, προσθέτει ο εντεταλμένος διδάσκων «Θρησκείας και Πολιτικής» στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και διδάκτωρ Θεολογίας, μετέφερε ο «επαγγελματίας» λομπίστας της Εκκλησίας και την ψευδή πληροφορία ότι «“μπήκαν (τα κοριτσάκια) στο ιερό”- ποιος μπαίνει ποιος δεν μπαίνει, είναι μια άλλη συζήτηση και με μία μόνο απάντηση μπαίνει όποιος έχει άδεια, ευλογία, από τον παπά-, αν και η φωτογραφία εικονίζει ευκρινώς τον σολέα του ναού, το κέντρο της εκκλησίας. Η σύγχυση ιερού βήματος και σολέα είναι πρόβλημα οφθαλμολογικό, όχι κανονολογικό. Γενικά, «είναι καλή πρακτική εάν κάποιος δυσκολεύεται να διακρίνει τον σολέα από το ιερό ενός ναού να αποφεύγει να αναλύσει τις επιμέρους πτυχές των κανόνων της εκκλησίας».

‘Ετσι, «από έναν κατασκανδαλισμό όχι του ποιμνίου, αλλά της… μπλογκόσφαιρας», συνεχίζει ο κύριος Μητραλέξης, «καταλήξαμε στο να επιβάλλεται άτυπη αργία στον π. Αλέξανδρο Καριώτογλου -σημειωτέον, τηλεφωνική και όχι γραπτή, διότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει κατηγορητήριο για κάτι που δεν απαγορεύεται-, μέχρι να καταλήξει το θέμα στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο», η οποία συνήλθε από τη Δευτέρα 12 έως και την Τετάρτη 14 Ιουνίου, έχοντας εκ των πραγμάτων δύο επιλογές: είτε να κρίνει πως «δεν υπάρχει απολύτως κανένα ζήτημα και πρόβλημα», είτε «να καινοτομήσει και να εφεύρει, για πρώτη φορά στη δισχιλιετή ιστορία της εκκλησίας, μια απολύτως νέα απαγόρευση: την απαγόρευση του να βοηθάνε στη λειτουργία, στο σολέα του ναού, κοριτσάκια ως “ιερόπαιδες”».

Στο ανακοινωθέν των αποφάσεων δεν υπάρχει καμία αναφορά στο θέμα, είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Υπάρχει όμως αναφορά σε μια ανακοίνωση του εκπροσώπου της Δ.Ι.Σ., μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Συμεών. Αίρεται μεν η αργία του π. Αλεξάνδρου Καριώτογλου, αλλά αίρεται επειδή «ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος θα προσφέρει το δώρο της επιεικείας του και της αγάπης του με αφορμή και την αυριανή εορτή του», καθ’ ότι «ο καλός πατέρας και παιδαγωγεί και χαϊδεύει και κυρίως νουθετεί, προς σωτηρία και προς όφελος», ενώ «με τον τρόπο αυτό αυτή η παιδαγωγία θα λήξει αλλά με σκοπό τον σωφρονισμό και κυρίως το να καταλάβουμε όλοι μας, ότι στην εκκλησία δεν κάνει ο καθένας ό,τι θέλει ή ό,τι νομίζει αλλά είμαστε ένα σώμα με το οποίο έχουμε ένα συγκεκριμένο εκκλησιαστικό τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε».

Η συνεπαγωγή εδώ —όχι μιας δημοσιευμένης απόφασης Συνόδου, αλλά του ανακοινωθέντος του εκπροσώπου αυτής— είναι πως το να κρατούν λαμπάδες κορίτσια-παπαδάκια στον ναό που ιερουργεί ο π. Αλέξανδρος Καριώτογλου είναι μια πράξη που έχρηζε «σωφρονισμού», «νουθεσίας» και «επιείκειας», με την αυστηρή υπόμνηση πως εδώ «δεν κάνει ο καθένας ό,τι θέλει ή ό,τι νομίζει», ενώ τα -παρόντα παντού, από την Εκκλησία της Ελλάδος μέχρι τις Ορθόδοξες εκκλησίες ανά τον κόσμο- κορίτσια-παπαδάκια αντιβαίνουν στον «συγκεκριμένο εκκλησιαστικό τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε», σχολιάζει ο διδάκτωρ Θεολογίας Σωτήρης Μητραλέξης

Παρότι ο πατέρας Αλέξανδρος επέτρεψε στα ιερατικά καθήκοντά του, ξεκίνησε μια ευρύτερη συζήτηση περί «εκσυγχρονισμού» και «συντηρητισμού» της Εκκλησίας. Ή, όπως το έθεσε, από την αντίθετη πλευρά, ο «ενορχηστρωτής εκκλησιαστικός παράγων στο μπλογκ του “νεωτερισμός κόντρα στην παράδοση, ένας ασύμμετρος πόλεμος” (όπου με το “παράδοση” εννοείται μια παράδοση και ένα παρελθόν που δεν υπήρξε ποτέ, αλλά εφευρίσκεται εκ του μηδενός τώρα το 2023: αυτό της απαγόρευσης του γυναικείου φύλου στους άτυπους “ιερόπαιδες” που βοηθούν στη λειτουργία)», διευκρινίζει περαιτέρω ο διδάκτωρ Θεολογίας Μητραλέξης.

«Εκεί, επιχαίροντας για την αργία που επεβλήθη, ο ενορχηστρωτής υβρίζει εκ νέου τον π. Αλέξανδρο Καριώρογλου μιλώντας για “βαρεμένους κουλτουριάρηδες κληρικούς” με “αρρωστημένο ναρκισσισμό”, από τους οποίους θα σώσει ο ίδιος την Εκκλησία από τη θέση, αν μη τι άλλο, του πολιτευτή με την Ελληνική Λύση, σε εκλόγιμη θέση βουλευτή, στις 25 Ιουνίου, ελέω αρχηγού Κυριάκου Βελόπουλου — λίγες μόνο ημέρες μετά την έκκληση του Αρχιεπισκόπου να μην εμπλέκονται τα κόμματα σε ζητήματα πίστης».

Επιπλέον, στο δημόσιο λόγο, μετά το φερόμενο ως «σκάνδαλο» στο Ραγκαβά, άναψε εκ νέου η συζήτηση και για τις διακόνισσες, γυναίκες χειροτονημένες στον ιερατικό βαθμό του διακόνου, έχουσες ακριβώς τις ίδιες αρμοδιότητες με τον διάκονο, όπως έχει εξαντλητικά καταδείξει η έρευνα στις πηγές -χωρίς όμως δυνατότητα «ανέλιξης» στο βαθμό του πρεσβυτέρου ή του επισκόπου, οι οποίες «υπήρχαν ήδη από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και ατόνησαν μετά ως θεσμός, με σταδιακή επανάκαμψή τους εσχάτως», όπως εξηγεί ο κύριος Μητραλέξης. « Οι τελευταίες διακόνισσες στην Εκκλησία της Ελλάδος χειροτονήθηκαν από τον Άγιο Νεκτάριο, στις αρχές του 20ού αιώνα, και από τον μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, στα τέλη του 20ού αιώνα, ενώ υπάρχει συνοδική απόφαση αναβίωσης του θεσμού στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, η οποία μένει ανεκτέλεστη, καθώς και μια ζωντανή συζήτηση στους θεολογικούς κύκλους».

Η ευρύτερη ωστόσο συζήτηση περί «εκσυγχρονισμών» και «συντηρητισμών» γίνεται « ερήμην της ενορίας του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά», συνεχίζει ο Σωτήρης Μητραλέξης, στην οποία δεν συντελέστηκε με τα κορίτσια με τα παπαδικά κάποια «καινοτομία» ή κάποιος μονομερής «ακτιβισμός», πέρα από να… κρατάνε κοριτσάκια λαμπάδες ως ιερόπαιδες, που όπως είδαμε απ’ τις φωτογραφίες που κατέκλυσαν το διαδίκτυο, μετά το σαματά, είναι κάτι που ενίοτε συμβαίνει παντού.

Ο «νεωτερισμός» και η «καινοτομία» η ξένη προς την παράδοση της Ορθόδοξης εκκλησίας και «ενδεχομένως επικίνδυνη», σύμφωνα με τον συνομιλητή μας, η οποία, όπως έχει αναφέρει η διδάσκουσα (ΕΔΙΠ) στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Εύη Βουλγαράκη-Πισίνα, εξωθεί σε «σταδιακή ισλαμοποίηση της νοοτροπίας του κόσμου της εκκλησίας», είναι η αντίληψη ότι οι γυναίκες απαγορεύεται να κρατάνε λαμπάδες ως «παπαδάκια» στο σολέα, ακριβώς επειδή είναι γυναίκες, αναλόγως όπως και η αξίωση να… αρνηθεί να βαφτίσει ένας παπάς ένα ανήλικο παιδί Ορθόδοξο χριστιανό, όταν το ζητεί ο νόμιμος κηδεμόνας του, επειδή ενδέχεται να μην εγκρίνει ο παπάς τη βιοτή του νόμιμου κηδεμόνα του.

«Μέσα στα πολλά που ακούστηκαν το τελευταίο διάστημα, είναι και το ότι “δεν μπορούν να μπουν στο ιερό -που έτσι κι αλλιώς δεν μπήκαν στο Ραγκαβά- κορίτσια με έμμηνο ρύση, κορίτσια με περίοδο”. Αν όμως κάτι αποδεικνύει η όλη ιστορία, αυτό είναι πως μόνο μια περίοδος αποτελεί κίνδυνο για την εκκλησία: η προεκλογική», συνοψίζει ο κύριος Μητραλέξης, για ένα ζήτημα που φαίνεται πως δεν έχει εξαντληθεί