Η «ψηφολογική μνήμη» της κάλπης, ως φαίνεται, είναι ισχυρή. Τα δημοσκοπικά ευρήματα, αν επιβεβαιωθούν, μαρτυρούν ότι οι εκλογές της 25ης Ιουνίου δεν αποτελούν έναν αυτοτελή και διακριτό πολιτικό γύρο, αλλά μια ευθύγραμμη προέκταση της 21ης Μαίου.
Η διαφαινόμενη παντοδυναμία της ΝΔ, όμως, ίσως προδιαγράφει την υπονόμευση και αποτυχία της επόμενης κυβέρνησής της. Η αίσθηση απουσίας πολιτικού ανταγωνιστή τροφοδοτεί την αντίληψη αποκλειστικότητας και ιδιοκτησίας της εξουσίας. Αυτό είναι το υπόστρωμα της αλαζονικής και συνακόλουθα ασύδοτης εξουσίας.
Ο κοινοβουλευτισμός πάσχει όταν οι πολίτες αισθάνονται ότι δεν διαθέτουν αξιόπιστες εναλλακτικές επιλογές και καταλήγουν σε ετεροπροσδιορισμένη ψήφο διά της εις άτοπον απαγωγής. Αυτή η εξ αντανακλάσεως ψήφος είναι ψήφος ατελής αναφορικά με τη σταθερότητα, τη διαφάνεια και τη δημοκρατική λειτουργία..
Η επιτυχημένη διακυβέρνηση ενός τόπου περιλαμβάνει όχι μόνο μια κυβέρνηση που είναι ισχυρή για να είναι αποτελεσματική αλλά και τις εγγυήσεις πως μια ισχυρή αντιπολίτευση μπορεί να ελέγχει αξιόπιστα και προς όφελος των πολιτών την κυβέρνηση για να μην αυθαιρετεί.
Η διαφορετικότητα συνιστά τεκμήριο δημοκρατίας αλλά ισχύς της δημοκρατίας είναι η δυνατότητα διεκδίκησης του πρώτου ρόλου από περισσότερους του ενός. Η στάθμιση της ψήφου δεν γίνεται σε κενό ιστορικής συνείδησης. Στην πολιτική, η μνήμη χωρίς λογική προσδοκία είναι σαν να οδηγείς κοιτώντας συνέχεια τον καθρέπτη αλλά και η βολονταριστική προσδοκία χωρίς τη διδακτική μαρτυρία της μνήμης ισοδυναμεί με υπογραφή λευκής επιταγής.
Στον κύκλο της Μεταπολίτευσης δοκιμάσθηκαν στη διακυβέρνηση ποικίλες κομματικές, προγραμματικές εκδοχές. ΄Ετσι, οι πολίτες εκτός των λόγων, διαθέτουν και βιωματική εμπειρία του έργου των κυβερνώντων, από τη συντηρητική Δεξιά μέχρι τη ριζοσπαστική Αριστερά.
Σε αυτό το πλαίσιο το ΠΑΣΟΚ διεκδικεί την έγκριση των πολιτών για την αναβάθμιση του ρόλου του. Η προοπτική επανακατάκτησης της πρωταγωνιστικής του θέσης στη δημόσια ζωή δεν είναι μόνον θεσμικά θεμιτή αλλά και πολιτικά εφικτή.
Το «βιογραφικό» του ΠΑΣΟΚ είναι ταυτότητα ενός κόμματος εξουσίας και μπορεί να συμπυκνωθεί σε δέκα σημεία:
- Το ΠΑΣΟΚ άλλαξε προς το καλύτερο την Ελλάδα. Το θετικό νεοελληνικό θεσμικό-κοινωνικό κεκτημένο είναι, εν πολλοίς, έργο του ΠΑΣΟΚ. Προώθησε αλλαγές που ισχυροποίησαν την Δημοκρατία και βελτίωσαν την κοινωνική ζωή. Αλλαγές που συχνά πολεμήθηκαν όταν τις εισηγήθηκε, αλλά ουδείς τόλμησε να τις ανατρέψει. Κορυφαία δείγματα το ΕΣΥ, το ΕΚΑΣ, το ΑΣΕΠ, η Τοπική,Νομαρχιακή και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Διαύγεια, οι Ανεξάρτητες Αρχές. Πέραν των θεσμών και του κοινωνικού κράτους και στον τομέα των υποδομών το έργο του ΠΑΣΟΚ είναι ασύγκριτο. Προίκισε, μεταξύ άλλων, με σύγχρονους αυτοκινητοδρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια την ελληνική περιφέρεια με εμβληματικό έργο τη Γέφυρα Ρίο-Αντίρριο. Εκσυγχρόνισε το κλεινόν άστυ με την Αττική Οδό, το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος, το Μετρό. Η Ελλάδα απέκτησε σύγχρονα νοσοκομεία, σχολεία αλλά και στάδια. Άλλα κόμματα, αν και προσέφυγαν σε υπέρμετρο δανεισμό της χώρας, δεν έχουν να επιδείξουν κάτι συγκρίσιμο.
- Η παρακαταθήκη του ΠΑΣΟΚ σε όλους τους τομείς αποτελεί εθνική κληρονομιά και όχι συγκυριακή κομματική στάση. Στην εξωτερική πολιτική, από το «Η Ελλάδα ανήκει στους ΄Ελληνες» μέχρι το «Πρώτα η Ελλάδα», κατέστησε την πατρίδα μας χώρα οδηγό στα Βαλκάνια, ισότιμο εταίρο στην Ε.Ε και αξιοσέβαστο σύμμαχο στο ΝΑΤΟ. ΄Ετσι επιτεύχθηκε η ένταξη της Ελλάδας στο σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης, της Κύπρου στην Ε.Ε και έτσι από τα μεσογειακά προγράμματα φθάσαμε στα κοινοτικά πλαίσια στήριξης και την αναπτυξιακή άνθηση.
- Η παρουσία του ΠΑΣΟΚ στη δημόσια ζωή συνδέθηκε με προοδευτικές καινοτομίες στην κομματική λειτουργία που έδωσαν περιεχόμενο στη συμμετοχική δημοκρατία, όπως η οργάνωση κομμάτων στην κοινωνική βάση, η εκλογή ηγεσίας από τους πολίτες, η οργάνωση συνεδρίων για λήψη κρίσιμων αποφάσεων και η θεσμοθέτηση δημοψηφισμάτων. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτές οι αλλαγές, ενώ λοιδωρήθηκαν όταν καθιερώθηκαν, εκ των υστέρων υιοθετήθηκαν ακόμη και από τους πολιτικούς αντιπάλους μας.
- Το ΠΑΣΟΚ έφερε μια μακρά περίοδο συνεχούς ανόδου του επιπέδου της ζωής των πολιτών διαμορφώνοντας με την κοινωνική κινητικότητα από τη δεκαετία του ΄80 μια ισχυρή μεσαία τάξη. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε όχι μόνο σε άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων αλλά απετέλεσε και κρίσιμο παράγοντα πολιτικής σταθερότητας στη χώρα. Η αποδιάρθρωση αυτού του χαρακτηριστικού της Μεταπολίτευσης, λόγω της πολιτικής του Νεοφιλελευθερισμού που επικρατεί, δεν πλήττει απλώς τα μεσαία στρώματα αλλά και την κοινωνική συνοχή και τη δημοκρατική αποτελεσματικότητα.
- Το ΠΑΣΟΚ σφράγισε με την πολιτική του και έκλεισε οριστικά τον κύκλο του εθνικού διχασμού που ταλάνισε την Ελλάδα μετά τον εμφύλιο πόλεμο με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Έθεσε τα θεμέλια, με ισονομία και ισοπολιτεία για την αναγνώριση των δικαιωμάτων κάθε πολίτη ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, θρησκευτικών πεποιθήσεων και σεξουαλικού προσανατολισμού. Εξίσου καταλυτική υπήρξε η αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου. Ο άνεμος ελευθερίας έκφρασης και συμμετοχής στα κοινά μετά το ’80 δεν έχει προηγούμενο στην ελληνική ιστορία.
- Το ΠΑΣΟΚ μιλά με τη γλώσσα της αλήθειας, όχι μόνο παρουσιάζοντας το πρόγραμμά του ή ασκώντας κριτική στους πολιτικούς αντιπάλους, αλλά ακόμη και κατά τη δύσκολη διαχείριση φαινομένων εκφυλισμού στις τάξεις του. Ανέλαβε πρωτοβουλίες αυτοκάθαρσης και υπέρβασης την ώρα που αντίστοιχα φαινόμενα σε άλλους πολιτικούς χώρους συγκαλύπτονται ή και καθαγιάζονται.
- Το ΠΑΣΟΚ σε κρίσιμες στιγμές δεν φυγομάχησε αφήνοντας έκθετη τη χώρα αλλά ανέλαβε ευθύνες που δεν του αναλογούσαν προτάσσοντας το εθνικό συμφέρον έναντι του κομματικού. Βεβαίως, η ιστορική δικαίωση έρχεται με χρονική υστέρηση αλλά το εθνικό χρέος απαιτεί άμεση δράση για την αντιμετώπιση του κινδύνου και όχι ολιγωρία μικροκομματικής κοπής. Το ΠΑΣΟΚ υπερασπίζεται την επιλογή του να σταθεί ανάχωμα στη χρεοκοπία της χώρας. Αντιθέτως, τα άλλα κόμματα, όλα ανεξαιρέτως, επιχειρούν να αποσιωπήσουν το ρόλο τους στο «Κίνημα των Αγανακτισμένων» που απαιτούσε να καεί η Βουλή! Κι έτσι καταδημαγωγούμενος ο ελληνικός λαός «απέκρουσε» το αναπόφευκτο για τη χώρα πρώτο μνημόνιο δρομολογώντας εξ αντικειμένου με την ψήφο του την εφαρμογή άλλων δύο, δυνητικώς αχρείαστων μνημονίων!
- Το ΠΑΣΟΚ είναι συνεχιστής της Ευρωπαικής Σοσιαλδημοκρατίας που υπήρξε το πιο επιτυχημένο μοντέλο διακυβέρνησης στον κόσμο. Παραμένει αταλάντευτος εκφραστής της σύγχρονης ευρωπαικής μεταρρυθμιστικής Αριστεράς. Με σοσιαλιστικό ιδεολογικό πρόσημο και με πολιτική πρόταση που αναφέρεται στην ‘’αγορά και το κράτος της κοινωνίας’’ σε αντιδιαστολή με την ‘’κοινωνία της αγοράς’’ που πρεσβεύει η Δεξιά και την ‘’κοινωνία του κράτους’’ που υιοθετεί η παραδοσιακή Αριστερά. Το πλεονέκτημα του ΠΑΣΟΚ είναι η αυτονομία του. ΄Ηταν πάντα και είναι η επικαιροποίηση και ο εμπλουτισμός του προγράμματός του χωρίς δογματικές αγκυλώσεις αλλά και εξωθεσμικές εξαρτήσεις.
- Η πολιτική θέση που το έταξε ο ελληνικός λαός με την ψήφο του τα τελευταία χρόνια δεν αλλοίωσε την ιστορική σχέση ευθύνης του ΠΑΣΟΚ με την πατρίδα και τους πολίτες. Το ΠΑΣΟΚ δεν μεταλλάχθηκε ούτε κατέφυγε σε καιροσκοπικές τακτικές. Παρέμεινε στις επάλξεις αν και συχνά συκοφαντούμενο και αδίκως ενοχοποιημένο με θετικές προτάσεις και χρήσιμο ρόλο στη δημόσια ζωή. Αυτή η περίοδος υπήρξε και μια επιτυχής δοκιμασία για τη στάση, την αντοχή, τη συνέπεια και την προσήλωση του ΠΑΣΟΚ στους λόγους για τους οποίους ιδρύθηκε. Για να επιβεβαιώνεται και έτσι η αναγκαιότητα της διαχρονικής πολιτικής παρουσίας του.
- Το ΠΑΣΟΚ είναι Κίνημα εξουσίας, όχι για την νομή της αλλά για τη διαχείριση και την αλλαγή της προς όφελος της χώρας και της κοινωνίας. Με ξεκάθαρη προοδευτική πολιτική απέναντι αφενός στον σκοπίμως προωθούμενο αποχρωματισμό της πολιτικής αφετέρου απέναντι στις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού και του κρατισμού. Η ατζέντα που αναδεικνύει σήμερα το ΠΑΣΟΚ για το παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης με ταυτόχρονη τόνωση της απασχόλησης και της θεσμικής και κοινωνικής ασφάλειας του πολίτη είναι οδηγός μιας σύγχρονης ελληνικής δημοκρατίας.
Δεν παίρνω αψήφιστα την ψήφο μου. Η «αψήφιστη» ψήφος συνήθως τιμωρεί.
Ο Δημήτρης Ρέππας είναι Έλληνας πολιτικός, ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.
