«Casus belli» θεωρούν οι δημοτικοί άρχοντες της χώρας την απροθυμία της Διοίκησης να προχωρήσει σε οριζόντια κατάργηση των «μπόνους» δόμησης στα ύψη και στον όγκο των κτιρίων που προβλέπει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ), σε όλες τις περιοχές «αποκλειστικής κατοικίας» καθώς και σε εκείνες με ιδιαίτερα και άξια προστασίας πολεοδομικά χαρακτηριστικά.
Μάλιστα, προ ημερών, ξεκίνησαν «αντάρτικο» κατά του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) με το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) να κάνει δεκτή σχετική εισήγηση του προέδρου της κ. Δημητρίου Παπαστεργίου. Ειδικότερα, αποφάσισε ομόφωνα να απαιτήσει την άμεση αναστολή εφαρμογής συνολικά των πολεοδομικών κινήτρων του ΝΟΚ, ενώ ζητά από τη νέα κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις δεύτερες εκλογές την άμεση νομοθέτηση ώστε όλες οι περιοχές «αποκλειστικής κατοικίας» και εκείνες με ιδιαίτερα πολεοδομικά χαρακτηριστικά να συμπεριληφθούν στα άρθρο 120 του τελευταίου νόμου που ψηφίστηκε πριν το κλείσιμο της Βουλής (ν. 5043/2023).
Με άλλα λόγια, απαιτούν τη συμπερίληψη όλων των «ευαίσθητων» αστικών περιοχών στη ρύθμιση με την οποία το επιτελείο του ΥΠΕΝ είχε καταργήσει τα «μπόνους» δόμησης του ΝΟΚ μόνο σε τρεις κηπουπόλεις της Αττικής, εκείνες του Παλαιού Ψυχικού, της Φιλοθέης και της Εκάλης, προβλέποντας ωστόσο ότι όσες προεγκρίσεις οικοδομικής άδειας είχαν εκδοθεί θα εκτελούνται.
Σύμφωνα με τους τοπικούς άρχοντες της χώρες, η συγκεκριμένη ρύθμιση προστάτευε αποκλειστικά και μόνον τις τρεις κηπουπόλεις ενώ υφίστανται και άλλες περιοχές της Αθήνας και της επικράτειας, οι οποίες φέρουν ιδιαίτερα και άξια προστασίας πολεοδομικά χαρακτηριστικά. Όπως αναφέρουν «έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την αρχή της ισότητας καθόσον υπάρχουν και άλλες περιοχές χαρακτηρισμένες ως «αποκλειστικής κατοικίας» δηλαδή κηπουπόλεις», ενώ επισημαίνουν ότι «η κινητροδότηση με αύξηση των όρων δόμησης επιβαρύνει με δόμηση τις πόλεις της χώρας και καταργεί όλες τις πρόνοιες που έχουν διαχρονικά προβλεφθεί για βιώσιμες και ανθρώπινες πόλεις».
«Όχι» στους μικρούς …ουρανοξύστες
Ήδη περίπου στις 50 έχουν φτάσει οι προσφυγές ακυρώσεως οικοδομικών αδειών που έχουν κατατεθεί στο ΣτΕ και στα διοικητικά εφετεία οι οποίες αφορούν κτίρια στην Αθήνα που κάνουν χρήση των «μπόνους» δόμησης που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ), αυξάνοντας (συχνά διπλασιάζοντας) τα ύψη των κτιρίων. Επίσης, έχει κατατεθεί προσφυγή ακυρώσεως της απόφασης του απερχόμενου υφυπουργού Περιβάλλοντος κ. Νίκου Ταγαρά, με την οποίαν «πετάει» το μπαλάκι στις Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) να χορηγούν οικοδομικές άδειες στην Αθήνα βάσει του ΝΟΚ, παρακάμπτοντας σειρά πρόσφατων αποφάσεων του ΣτΕ.
Πρωτοπόρος στη μάχη για το «κούρεμα» των υψών και των όγκων των κτιρίων είναι ο Δήμος Αλίμου. Ο δήμαρχος κ. Ανδρέας Κονδύλης έχει προσφύγει στη Δικαιοσύνη για 13 κτίρια και ετοιμάζει προσφυγές για άλλα 14 κτίρια καθώς και για κάθε νέα οικοδομική άδεια που υπερβαίνει τα πολεοδομικά μεγέθη που ισχύουν στην περιοχή. Για τις μισές υποθέσεις οι προσφυγές έχουν κατατεθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και για τις υπόλοιπες στο διοικητικό εφετείο Πειραιά.
Ήδη το ΣτΕ έκανε δεκτά ασφαλιστικά μέτρα που δικαιώνουν προσωρινά τον Δήμο και τους πολίτες, για αναστολή των οικοδομικών εργασιών σε δύο υπό ανέγερση κτίρια, για το τμήμα της οικοδομής για το οποίο έχει γίνει χρήση διατάξεων του ΝΟΚ για προσαύξηση συντελεστή δόμησης και ύψους. Επίσης, εκδικάστηκαν στο Ε΄ Τμήμα του και ορισμένες από τις κύριες αιτήσεις ακύρωσης.
Παράλληλα, άλλες 20 οικοδομικές άδειες στις περιοχές Φιλοθέης και Ψυχικού έχουν προσβληθεί ενώπιον του ΣτΕ. Επιπλέον, στις 31 Μαρτίου κατατέθηκε από την Ελληνική Εταιρεία (ΕΛΛΕΤ) προσφυγή ακυρώσεως της αποφάσεως Νίκου Ταγαρά, με την οποία το ΥΠΕΝ έδινε το …σήμα στις ΥΔΟΜ να χορηγούν οικοδομικές άδειες με ύψη συναρτώμενα προς τους συντελεστές δόμησης όπως ορίζει ο ΝΟΚ, ακόμη και στην Αθήνα, παρακάμπτοντας σειρά πρόσφατων αποφάσεων του ΣτΕ.
Η απόφαση Ταγαρά έπεται δύο αποφάσεων του Εφετείου Αθηνών που ακύρωσε οικοδομικές άδειες στους Αμπελόκηπους, βασιζόμενο σε αποφάσεις του ΣτΕ που όριζαν ότι όπου ισχύουν ειδικά ΠΔ που καθορίζουν συγκεκριμένα ύψη και αριθμό ορόφων πρέπει να υπερισχύουν των οικοδομικών κανονισμών που εξαρτούν το ύψος των κτιρίων με τους συντελεστές δόμησης. Μάλιστα, ειδικά για την Αθήνα οι ανώτατοι δικαστές έχουν κρίνει ότι καλύπτεται από βασιλικό διάταγμα του 1955, που προβλέπει ανώτατο ύψος 21 μέτρων. Η απόφαση του ΥΠΕΝ ωστόσο, για την οποία έχει προσφύγει στο ΣτΕ η ΕΛΛΕΤ, θεωρεί ότι υπερισχύουν μόνο προστατευτικά ΠΔ π.χ. παραδοσιακών οικισμών, τμήματος πόλης κλπ. που προϋφίστανται του ΝΟΚ. Στην περίπτωση που οι αιτήσεις ακύρωσης γίνουν δεκτές, οι εξελίξεις θα είναι καταλυτικές για τη δόμηση στο σύνολο της χώρας.
Να σημειωθεί ότι σήμερα ο ΝΟΚ δίνει δικαίωμα έξτρα δόμησης με αντάλλαγμα τη μείωση του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης οικοπέδου ή της κάλυψης σε συνδυασμό με απόσυρση κτιρίου ή με απόδοση τμήματος για κοινή δημόσια χρήση κλπ. σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η ανέγερση ψηλών κτιρίων κάνοντας χρήση των μπόνους δόμησης του ΝΟΚ τείνει να αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση.
